Bu Rampalar ne İşe Yarar?

Özellikle engelli ve yaşlı vatandaşların rahat ulaşımı için zorunlu hale getirilen rampaların birçoğu mimari standartlardan uzak yapılıyor.

Çok dik ya da çok dar inşa edilen çoğu rampada, dinlenmek için gereken sahanlıklar da yok. Standart dışı rampalar hayatı engellilere daha da zorlaştırıyor.

Başta engelli vatandaşlar olmak üzere yaşlılar, çocuklar, hamile ve çocuklu kadınların gündelik hayatını kolaylaştıran rampalar kanun gereği kamu ya da özel tüm binalarda yer almak zorunda. Son yıllarda sayıları artsa da rampaların birçoğu mimari standartlardan uzak olarak yapılıyor. Özellikle apartman girişlerinde çok dik ya da dinlenmeye imkan verecek yeterli sahanlık bırakılmadan yapılan bu rampalar hayatı engelliler adına daha da zorlaştırıyor.

Fiziksel engellerin aşılması adına gönüllü çalışmalar yapan inşaat mühendisi Hayri Alyanak, hamile kadınlar, 0-4 yaş arası çocuklar ve 65 yaş üzeri kişiler hesaba katıldığı zaman nüfusun yüzde 33’lük bir kısmının hareket kabiliyetlerini arttıran rampa ve benzeri yapılara ihtiyacın açık olduğunu dile getiriyor.

Engelli ve özürlü ifadelerinden daha çok erişilebilirlik ve ulaşılabilirlik kavramlarının yaygınlaşması gerektiğini vurgulayan Alyanak, yapılacak rampaların sadece özürlüler için olmadığını, hareket kabiliyeti kısıtlı bütün bireyler için lazım olduğunun altını çiziyor. Alyanak, “Çocuk arabası olan bir bayanı düşünün. Rampa yüksekse çıkamıyor, çocuğunu kucağına alıp çıkarıyor ve işkence çekiyor.” şeklinde konuştu. Alyanak, rampalarda olması gereken standartlar hakkında şu bilgiyi verdi: “Standartlara baktığınızda aslında çok özel şeyler değil. Rampaların kısa mesafelerde eğimi maksimum yüzde 8 olmalı. Yani 80 cm yükseklik için 10 m uzaklık mesafesi lazım.” Karşılaşılan engelin yüksekliği arttıkça rampanın da uzaması gerektiğini dile getiren Alyanak, şöyle konuştu: “Rampa uzadıkça eğimini yüzde 6’lara kadar çekebilirsiniz. Ayrıca uzun rampalarda dinlenmek için 10 metrede bir ara sahanlık olması gerekiyor. Rampa standartlara uygun yapılmadığı zaman, dik yapıldığı zaman rampa üzerinde olan kişinin geriye devrilmesi çok kolay oluyor. Rampa heryere yapılmaz. Eğer bir yerin girişi çok yüksekse burada rampa yapmak yerine çeşitli mekanik çözümler uygulamak lazım.”

Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Başkanı Ramazan Baş ise çoğu yerdeki ‘dik’ rampaların insanlar değil kolay eşya taşımak için yapıldığını söylüyor. Baş, rampa yaptırabilmek için kat kanununa göre apartman sahiplerinin onayının istendiğini söyleyerek, bürokrasi yüzünden basit bir rampa yapımının bazen bir seneyi bulduğunu vurguluyor. Harcamalarda asansör arıza gideri gibi bütün kat maliklerinin katılımının sağlanması gerektiğini vurgulayan Baş, “Uygun olmayan engelli rampasına ruhsat verilmeye devam edilirse bu sorun düzelmez. Ruhsat verene de ceza verilmeli.” dedi. Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Semra Çetinkaya da “Yapılan rampaların birçoğuna yalnız çıkılamıyor. Rampalar zaten rampa görevini yapmıyor.” diyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Komisyonu Başkanı Mimar Müberra Kavak, 2013 yılından itibaren konu hakkında mahkemelere şikayette bulunulabileceğine dikkat çekti. Kavak, şikayet edilen yerin niteliğine göre sorunun çözümü için kurumlara 3 haftadan 2 yıla kadar zaman verildiğini kaydetti.

2005 yılında çıkarılan Özürlüler Yasası doğrultusunda tüm kamu kurum ve kuruluşları, 7 Temmuz 2015’e kadar yaya geçitleri, resmi yapılar ve spor alanları gibi alt yapıları engellilerin erişebilirliğine uyumlu hale getirmek zorunda.