Büyük Ölçekli Karma Yapılar Nasıl Bir Kentsellik Üretiyor?

Vitra ve Türk Serbest Mimarlar Derneği'nin (TSMD) ortaklaşa gerçekleştirdiği Vitra Çağdaş Mimarlık Dizisi'nin ikinci etkinliği "ZİP-ŞEHİR / Karma Kullanımlı Yapılar" başlıklı panel 10 Nisan'da Kayseri Erciyes Üniversitesi'nde gerçekleştirildi.

Mimar Nil Aynalı’nın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panel Vitra Müşteri İlişkileri Direktörü Arzu Uludağ Elazığ ve mimar Enis Öncüoğlu’nun açılış konuşmalarıyla başladı. Ticari, sosyal ve konut fonksiyonlarını birarada bulunduran karma kullanımlı yapıların ele alındığı panelde Beyhan Bolak, Ertun Hızıroğlu, Sermin Özgün, Ali Osman Öztürk ve Atilla Yücel konuşmacı olarak yer aldılar.

Nil Aynalı “kent”i tarihsel süreci içerisinde incelerken, kentlerin doğal oluşumu ve gelişiminin karma yapılarla birlikte hem fiziksel hem sosyal alanda değişime yol açtığını belirtti. Sonrasında söz alan Multi Gayrimenkul Tasarım Direktörü Sermin Özgün, gerçekleştirdikleri karma yapıların yapım aşamaları ve tasarım stratejilerine değindi. Konuşmacı “Projeler üç aşamadan oluşuyor: fizibilite çalışamları, tasarım ve kiralama. Fizibilite çalışmaları içerisinde kentin ticari alışkanlıklarını da analiz ediyoruz. Ancak işin özünde her zaman için tasarım var. Mimarlarla her aşamada yakın bir şekilde çalışıyoruz” sözlerine yer verirken, Multi Gayrimenkul bünyesinde gerçekleştirilen Aydın Forum projesi özelinden proje süreçlerini detaylı bir şekilde dinleyicilere aktardı.

Kayserili Olma Kimliği Karma Yapılardan Nasıl Etkileniyor?

Melikşah Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi Beyhan Bolak öncelikle Kayseri’nin bir sanayi ve ticaret kenti olarak gelişimini, kent içerisinde AVM’ler ve çevresinde yapılanan konut stoğunu analiz etti. AVM’lerin yapımı sonrası alışveriş kültüründeki değişimin altını çizen ve Kayseri Forum örneğine değinen Bolak, “Kayseri’de alıcı ve satıcı arasındaki diyalog, AVM’lerle monologa dönüştü. Halbuki Kayserililerin kültüründe bir mali pazarlık yapmadan alışveriş yapmak mümkün değildi. AVM’ler bu açıdan alışveriş kültüründe bir değişime yol açtı. Karma kullanımlı yapılar çoklu fonksiyonlarıyla bir karnaval havası yaratırken, kültürde de önemli bir değişime yol açtı” dedi.

Kent, Karma Yapıların Olduğu Bölgeye mi Sürüklenir?

Forum Kayseri AVM’nin mimarı Ertun Hızıroğlu binaların genellikle üst yapılarından bahsedildiğini, kendisinin ise üzerinde durulmayan altyapı problemlerine değineceğini ifade ederek, farklı tipolojilerdeki AVM’ler, potansiyeller ve öngörülen sorunlara değindi. Levent-Maslak, Kadıköy-Bostancı hatları üzerinde gerçekleştirilen AVM yatırımlarını inceleyen Hızıroğlu, İçerenköy Carrefour örneği üzerinden karma kullanımlı yatırımlar uygulandıkça, çevresinde gelişen ticaret alanları ve konut blokları gibi yapı yoğunlaşmasıyla, bu yapıların kenti yönlendirmesini irdeledi.

Kente Ait Karma Yapılar

MİA İskitler ve Ankara Tepe Prime projelerinin mimarı Ali Osman Öztürk ise kentte sosyalleşmenin sokak-meydan-mahalle şeklinde ilerlediğini ve mahallenin karma kullanımı yansıtan bir çekirdek olduğunu dile getirdi. Projelerinin yapım süreçlerine değinen Öztürk, tasarımda omurgayı oluşturanın bir bulvar olduğunu, bu fikir üzerinde ilerlediklerini dile getirerek, bu tipolojideki yapılarda “konut” fonksiyonunu dahil etmenin kompleksi yaşayan bir hale getireceğini sözlerine ekledi.

Karma Yapılar “Herşey” Olmak İstiyorlar

Kıbrıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Atilla Yücel, kamusal mekanın her zaman bir iktidarın mekanı olduğunu belirterek, tarihe öykünen “forum” deyiminin özdeşinin özgür yurttaşların buluştuğu yer olduğunu, bir diğer deyişle yine iktidara hizmet ettiğini ifade etti. “Sermaye politik bir iktidar. Günümüzdeki örneklerde bu tip yapılarda iktidarın izin verildiği ölçüde bir gösteri alanına dönüşme söz konusu. Özgür bir ortam sunuyormuş gibi görünüyorlar ancak bir sisteme bağlı olarak kontrol edilmekteler” sözlerine yer veren Yücel, karma yapıların “herşey” olmak istediklerini, bu açıdan tartışmanın mimarlık alanındansa, toplumbilimsel ve antropolojik bir tartışma alanına dahil olduğunu ifade etti.