Cam Kutu Nasıl Korunacak?

Modern mimarlık mirasının nasıl korunacağı sorusu sadece bizlere özgü değil. New York'taki Manufacturers Hanover Trust Binası ya da Cam Kutu koruma sorunlarını yeniden gündeme getirdi.

Mad Men’in gölgesi üzerimize çökerken dikkatlerimizi yüzyılın ortasından kalma modern bir baş yapıta çeviriyoruz: Skidmore Ownings ve Merrill (SOM) tarafından 1954 yılında bitirilen, bir zamanlar fötr şapka ve trençkotların gezindiği Manufacturers Hanover Trust Binası’na…

Binanın önceki sahibi olan JP Morgan Bankası sert bir mimari koruma savaşının tarafı olmuştu. Binanın renovasyonunu SOM yürütürken, JP Morgan 2011 Ekim ayında bina alanından iki heykeli taşımıştı. Heykellerden biri Harry Bertoia tarafından yapılan ve binanın mimarı Gordon Bunshaft’ın düz bir cam kutu olarak tasarladığı binanın dokusuna kontrast oluşturan çok panelli bronz perdelerdi. Mimarlık camiası bu gelişmeye çok sert tepki verdi. Wall Street Journal’da eleştirmen Ada Louise Huxtable “heykellerin mimari yapının esaslı bir parçası olduğunun anlaşılmamasına” ağıt yaktı.

Fotoğraflar: Ezra Stoller

Öğrendik ki Koruma Kurulu ve Chase arasında geçtiğimiz Şubat ayında anlaşmaya varıldıktan sonra heykeller kısa süre önce restore edilmiş. Fakat neyin işaret edileceği, diğer bir deyişle bu mükemmel modüler mimariyi neyin oluşturacağı sorusu anlaşmazlık yaratmaya devam ediyor.

Huffington Post’un haberine göre yapının şu anki sahibi olan Vornado Realty Tröst yeni girişler eklemek, merdivenleri döndürmek ve yapının ünlü kemerli duvarının boyutunu küçültmek için izin aldı. SOM’un yöneticisi Roger Duff, orijinal planın özü itibariyle kaliteli olması gibi, tasarımın uyarlanabilirliğini överken; belirli korumacılar tarafından planın yeniden yapılan düzenlemesinin aslına uygun olmadığı inatla iddia ediliyor. Mimarlık tarihçisi Kenneth Frampton da Architect’s Newspaper’a şöyle konuştu: “Çok küçük değişiklikler yapıyı bozacak olsa bile bu tip bir mimarinin modüler olduğunu söylemek zayıf bir argümandır.”

Halihazırda ilerleyen yeniden biçimlemeyi tersine çevirme girişiminde bulunan korumacılar, mahkemelere başvurmaya başladı. Binanın birkaç perakende satış mağazasının yeri olarak tamamen farklı bir amaca hizmet etmesi durumunda, mimarlar ve tarihçiler koruma çabalarının tümüyle azalmasından endişe ediyor. Mimar Richard Gluckman Huff Po “Bina New York’taki en şeffaf yapılardan biri olduğundan, binanın içi neredeyse cephesinden daha önemli. Eğer belli bir şey varsa, o da bu yapıların dikkatli bir şekilde korunması gerektiğidir,” dedi.