Çölde Yapay Buz Kuleleri

Sonam Wangchuk, Himalayalar'ın kurak Ladakh dağlık bölgesinde su kıtlığını gidererek çiftçilere yardımcı olmak için eriyen sulardan yapay buzullar inşa ettiği projeyle Rolex Girişim Ödülü kazandı.

Himalayalar’da 3.500 metre yüksekte yaşayan Ladakhlı çiftçiler her ilkbaharda akut su kıtlığıyla karşı karşıya kalıyor. Ladakhlı mühendis Sonam Wangchuk’un dahice fikri: eriyen buzul sularını Tibet dini stupa’larını andıran yüksek konik tepeciklerin içinde dondurmak. Bu buz stupaları mini buzullar gibi davranıyor ve gittikçe eriyerek tarım için sulama suyuna dönüşüyor.

Wangchuk’un tasarım fikri, Ladakhili mühendis bir dostu Chewang Norphel’in düz yapay buzul denemeleri üzerine inşa ediliyor. Fakat Wangchuk anlıyor ki; çalışan bir strüktürün, güneş ışığından korunabilmek adına, özellikle de yüksek kısımlarda mutlaka minimal yüzey alanına sahip olması gerekiyor. Ve bu tasarım sayesinde, buz stupaları düz buzullara göre daha yavaş oranda eriyor. 2015 yılındaki prototipte, buzul akıntısını direkt çöldeki köye indirebilmek için kurulan 2,3 km boru hattının ödemesi için kitle fonu kampanyası Haziran’ın başına kadar sürdü ve yerliler tarafından ekilen 5.000 fidana 1,5 milyon litre erimiş su sağladı.

Rolex Ödülü fonuyla Wangchuk, her biri 30 metre yüksekliği bulan 20 kadar buz stupası inşa etmeyi amaçlıyor, aynı zamanda çölün üzerinde, yeni bir su sağlama sistemi kurulan okullarının yanına büyük çapta bir ağaç-ekim programı başlatmayı düşünüyor. Eğitimin ve çevreyi düşünmenin birlikte yürüdüğünü savunan Wangchuk, bölgedeki genç insanlarla üzeinde çalışmaya başladığı ”Alternatif Okul” sayesinde, gençleri Himalayalar ve ötesindeki dağlık alanlar için eko-çözümler getirmek üzere bir araya getirmeyi hedefliyor.

*stupa: Budizm’le özdeşleşen tümülüs benzeri, yarı küresel strüktür biçiminde meditasyon mekanı.