Depremde Yapısal Olmayan Elemanların Oluşturduğu Risk ve Tehlikeler İçin Eğitim Programı Oluşturulması

“Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” Deprem Araştırmaları kapsamında hayata geçirilen 121K927 numaralı “Deprem Sürecinde Yapısal Olmayan Elemanların Neden Olduğu Risk ve Tehlikeler İçin Ölçülebilir Bir Yöntem ve Eğitim Programı İle İç Mimarlık Öğrencilerinin Bilgi ve Farkındalıklarının Geliştirilmesi” başlıklı proje 2 Şubat 2022 tarihinde TÜBİTAK tarafından desteklendi.

Proje Süreci Hakkında

Bu araştırmanın temel amacı, deprem sürecinde yapısal olmayan elemanların oluşturduğu risk ve tehlikeler için “uniçDEF” eğitim programının oluşturulması, bu programın iç mimarlık öğrencilerine yönelik bilgi ve farkındalık düzeylerine etkisinin incelenmesi ve iç mimari proje süreçlerinde tasarım kararlarını ölçen web tabanlı bir “Proje Risk Puanı” belirlenmesidir. Böylece deprem süreçlerinde yapısal olmayan elemanların oluşturduğu risk ve tehlikeler için online ölçülebilir bir yöntem ile yeni bir eğitim programının oluşturulmasıdır.

Proje kapsamında 3 çalıştay gerçekleştirilmiştir. Projede yer alan 9 iç uzman (akademisyen) ile Arama Kurtarma Derneği (AKUT) üyeleri ve İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’ndan (AFAD) yetkililerinin ve iç mimarlar odası başkanlarının yer aldığı 23 dış uzmanın, ayrıca deprem ve iç mekan konularında deneyimli ve deprem eğitimi üzerine çalışmalar yapmış konusunda uzman 10 tane dış akademisyenin katılımıyla toplam 42 uzmanın katıldığı arama konferansları vasıtasıyla tartışılmıştır.

Depremin neden olduğu risklerin çoğu yapısal elemanlara bağlı olsa da yapısal olmayan elemanların etkisi de oldukça fazladır. Bu riskler karşısında toplum tarafından alınabilecek önlemler kadar, yapı tasarımı, üretimi ve denetiminde aktif olarak rol alan mimar ve iç mimarların alacağı önlemler de oldukça önemlidir. Bu önlemleri alabilmeleri, eğitimleri sürecinde alabilecekleri yeterli ve etkin bilgiyle sağlanabilecektir. Dolayısıyla mimarlık ve iç mimarlık eğitiminde depremin yeri önemli bir konudur. Bu kapsamda, araştırmanın ilk aşamasında eğitime katılacak öğrenciler için eğitim programının içeriğine ve konularına yönelik teorik bilgilerin bulunduğu “uniçDEF eğitim rehberi” hazırlanmıştır. Toplam 14 bölüm, 11 modülden oluşan 118 sayfalık bir kaynaktır.

Pilot çalışma hem Akdeniz hem de Altınbaş Üniversitesinde gerçekleşmiştir. 2022-2023 güz döneminde açılan “İç Mekân Donanımında Deprem Farkındalığı” isimli seçmeli ders kapsamında 4. sınıflarla etkinlik gerçekleşmiştir. Uygulama çalışması ise 2022-2023 bahar döneminde yeniden açıldığı için “Deprem Sürecinde İç Mekânda Yapısal Olmayan Elemanlar” ismiyle 3. sınıflara aynı içerikle Akdeniz Üniversitesi, Altınbaş Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olmak üzere 4 farklı üniversitede eğitim verilmektedir.

Çalışmanın bir diğer özgün yönü ise “uniçDEF” eğitim programı ile ilişkili web tabanlı online bir değerlendirme ve arşivleme sisteminin geliştirilmesidir. Bu kapsamda Puanlama sistemi tamamlanmış https://unicdef.alpkun.com/ adresi ile ilişkili web tabanlı kullanıcı arayüzleri bulunan online değerlendirme ve arşiv sisteminin ilk öğrenci versiyonu tamamlanmıştır. Hem yükleme hem de değerlendirmenin web tabanlı bu sistemle yapılması tüm süreçlerin kayıt ve çıktı verilerinin online olarak saklanması, istenildiğinde ulaşılmasını mümkün kılacaktır.

Proje Yürütücüsü: Doç.Dr. Şebnem Ertaş Beşir

Araştırmacılar: Prof.Dr. Öner Demirel, Prof.Dr. İlkay Özdemir, Prof.Dr. Hatice Odacı, Prof.Dr. Osman Arayıcı, Prof.Dr. Zuhal Kaynakçı Elinç, Doç.Dr. Ümit Arpacıoğlu, Doç.Dr. Hakan Koğar, Doç.Dr. Filiz Tavşan, Doç.Dr. Elif Sönmez, Dr.Öğr. Üyesi Merih Kasap

Danışmanlar: Doç.Dr. Etem Yeşilyurt, Dr.Öğr. Üyesi Derya Deniz, Dr.Öğr. Üyesi Gülçin Güreşçi, Arş.Gör. Kurtuluş Atasever

Bursiyerler: Sevcan Sönmez, S. Göksu Odacı Karadeniz, Şeyma Dalbastı, İrem Özpınar, Tuba Çolakoğlu, Mücahit Gül, Ayşan Ilgın Polat, Hatice Eda Gül,

Yardımcı Öğrenciler: Asmar İbrahimova, Hatice Kaya, Hana Pirçi, Ülkühan Boz

Deprem Sürecinde Yapısal Olmayan Elemanların Neden Olduğu Risk ve Tehlikeler İçin Ölçülebilir Bir Yöntem ve Eğitim Programı İle İç Mimarlık Öğrencilerinin Bilgi ve Farkındalıklarının Geliştirilmesi