İstanbul'un gelişim aksının değiştiği bu günlerde doğru yatırımın önemi artıyor. Arsa tercihinin önemine değinen Lisanslı Değerleme Uzmanı Yazıcı, yatırım yapılacak bölgeyi seçerken, uzun vadeli düşünmek gerektiğini söyledi
İnşaat ve gayrimenkul sektöründe hareketli günlerin yaşandığı bu günlerde doğru arsa yatırımı da ön plana çıkıyor. Bir yandan İstanbul’da yapılması planlanan yeni şehir projesi ve 3. Havalimanı gibi projeler de, şehrin en uzak bölgelerindeki arsaların değerlenmesinin önünü açıyor.
Doğru arsa yatırımının uzun vadeli düşünülerek yapılması gerektiğini belirten EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık Genel Müdürü ve Lisanslı Değerleme Uzmanı Cansel Turgut Yazıcı, arsa yatırımlarının genelde 5-10 yıl vadeli düşünülerek yapılması gerektiğini söyledi. Arsa yatırımı yapmadan önce beklentilerin belirlenmesi gerektiğini vurgulayan Yazıcı, beklentilerle eşleşecek olan arazinin satın alınmasının önemini belirtti.
Arsa yatırım sürecinin en önemli ve en zor kısmının aslında doğru yer ve doğru arsa seçimi olduğunu ifade eden Yazıcı, değerli arazilerin pahalı ve sınırlı olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Önemli olan ve esas gelir sağlayan, arazi geliştirme yöntemleri kullanılarak plansız arazilerden planlanmış ve altyapısı sağlanmış arsalar elde etmektir. Sonra da bu arsalara doğru yatırımları yapmak, yapacak olana satmak ya da hasılat paylaşımı üzerinden anlaşma yapmak ciddi kâr getiren bir yaklaşımdır. Bu da ‘gayrimenkul geliştirme’ adını verdiğimiz bilimdir.”
* Arsa almadan önce yeri mutlaka görülmeli hatta üzerine ayak basılmalı.
* Arsanın imar durumu ve mülkün yeri gibi konular satıcının sözlü beyanı yerine bizzat araştırılmalı.
* Mülkün tapusunda ‘arsa’ mı yoksa başka bir ifade mi yazdığına dikkat edilmeli.
* Gayrimenkuller, imar parseli haline gelirken Düzenleme Ortaklık Payı(DOP) denen imar terklerini yapmak durumundadırlar. Bu nedenle arazilerden göre yüzde 40’a kadar terk alınabilir. Arsanın tapusu, henüz terki yapılmamış bir mülke aitse alınan metrekarenin bir miktarı kaybedilebilir.
* Arsanın belediyesinde imar araştırmaları yapılmalı.
* Arsanın konumu, eğimi, büyüklüğü, inşaat yapılabilme imkânları incelenmeli. Bazı eğimli araziler ilave inşaat hakları imkânı sağlayabilir, imar durumları iyi değerlendirilmeli.
* Arsanın bağlı bulunduğu Tapu Müdürlüğü’ne giderek mülkiyet haklarını sınırlayacak (orman, su havzası, kamulaştırma vs.) bir kısıtlamanın olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli.
* Gayrimenkul alırken, belediyesinde geçmiş yıllara ait emlak vergisi borcunun olup olmadığı araştırılmalı.
* Ayrıca taşınmazın hisseli mi, müstakil tapu mu olduğuna dikkat edilmeli. Alınan hissenin, hissedar olunan arsa üzerinde tespitini yapmak mümkün değildir. Dolayısıyla hisseli arsalarda yatırım daha risklidir.
* Hisseli arsalarda diğer malikler ile her metrekarede ortak olunur. Bu nedenle, diğer hissedarlarla parselin rıza-i taksiminde anlaşılmadıkça hissedarı çok olan parseller tercih edilmemeli.
* Tapu işlemi sırasında alınan gayrimenkulün harçları ‘devir ve iktisap bedeli’ üzerinden hesaplanarak beyan edilmeli ve ödenmeli.
Arsa yatırımının sadece satın almak ve beklemekten oluşan bir yatırım türü olmadığını söyleyen Yazıcı, “Temelde bu yatırım süreci üç temel evreden oluşuyor. Öncelikle doğru yer tespit edilmeli ve arsa satın alınmalı. Daha sonra arsa doğu zamana kadar bekletilmeli. En önemlisi ise arsanın doğru zamanda satılması “dedi.
Yazıcı, arsanın bekletilmesi süresinde ise imar bilgilerinin sık sık güncellenmesi ve bir değişiklik olup olmadığının kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı. Arsanın satılma sürecinde de ‘Arsayı satmalı veya alternatif şekilde değerlendirmelisiniz’ diyen Yazıcı, “Pazarı yakından takip etmeli, çevre gelişiminin ve fiyatların uygun olduğu noktada satışı yapmalısınız” dedi.
Arsa almadan önce bölgenin imar planlarının incelenmesi gerektiğini söyleyen Yazıcı, resmi dairelerdeki araştırmaların düzgün şekilde yapılmasının gerektiğini anlattı.