Dönüştüremeyen 2014’te gider

Tarlabaşı'ndaki kentsel dönüşümü "zehirlenmiş bir prensesi tedavi ediyoruz" diye anlatan Beyoğlu Belediye Başkanı Demircan, Sulukule'de yaşanan hüsranın burada yaşanmayacağını söyledi.

Demircan, 2014 yerel seçimlerinin belirleyicisinin kentsel dönüşüm olacağını, bunu başaramayan başkanların koltuklarında kalamayacaklarını savundu

Türkiye’nin gündeminde kentsel dönüşüm var. Bu çalışmanın ilk örneklerinden Fatih Sulukule’de Roman vatandaşların yaşadığı dramın Tarlabaşı’nda yaşanmayacağı garantisini veren Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, ‘Biz altyapısı sosyal donatı alanları ile birlikte yerinde dönüşüm yapıyoruz. Tarlabaşı’nda yaptığımız salt bir kentsel dönüşüm değil; zehirlenmiş bir prensesi tedavi ediyoruz… Tarlabaşı yaşamdan çok ölüme yakın duruyordu. Biz de dönüşüm projemizi geliştirip Tarlabaşı’nı kurtarmak için ameliyata başladık’ dedi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın kentsel dönüşümün startını verdiği günlerde gözler İstanbul’daki dönüşümün kalbi olan Tarlabaşı’na çevrildi. Kentsel dönüşümün şart olduğunu, bunu başaramayan başkanların 2014’te koltuklarını kaybedeceklerini savunan Beyoğlu Belediye Başkanı Demircan, Tarlabaşı’daki dönüşüm projesinin detaylarını AKŞAM’a anlattı:

BAŞBAKAN’IN ÜÇ TALİMATI
‘Tarlabaşı’ndaki dönüşüm başbakanımızın talimatlarıyla başlamış, yön bulmuş, şekillenmiş, yapılanmış; öncü ve büyük bir kentsel dönüşüm hamlesidir. Başbakan Erdoğan’ın 2004’te üç talimatı oldu: Önce Tarlabaşı’nı hallet, çöpleri temizle, erken kalk. İşe 7 yıl önce başladık. Sabırla ve sağlam adımlarla çok yol aldık. Beyoğlu’nun mimari bir dokunulmazlığı var. Bir taşı yerinden kıpırdatsanız, tüm Türkiye’nin gözleri buraya çevriliyor, bu bir. İkincisi, çokça restorasyon çalışması gerçekleştirdik. Mimari dokunun önemi, tarihsel mirasın korunması, bir binanın sanatsal önemi konularında adeta ihtisas yaptık. Bizim bölgemizde bulunan binalar hem yaşça çok büyükler hem de şehrin en işlek merkezindeler. Misal, Galata Kulesi 1500 yaşında! Tamam, tahrip olmuş, sonra tekrar yapılmış. Öyle hesaplasak bile 650 yaşında bir bina bu. Tarihin içindeyiz. Beyoğlu’na, bu açık hava müzesinin bir tek taşına bile kıyamayız. Büyük bir emanet taşıyoruz. Bir yadigarlar koleksiyonunun muhafızlığını yapıyoruz. Tarlabaşı’nda da aynı hassasiyetle çalışmalarımızı yürütüyoruz ‘

Ada ada dönüştürülecek
Tarlabaşı’ndaki 9 yapı adasında, 20 bin metrekarelik alandaki 188’i tescilli 269 binayı yenileyeceklerini söyleyen Demircan bu dönüşümün ada ada yapılacağını vurguladı. Demircan, ‘Şu anda bir adanın dönüşümü yapılıyor. Burası tamamlandıktan sonra diğer adaların dönüşümüne başlanacak. Böylece olası bir trafik yoğunluğunun da önüne geçilmiş olunacak. Aynı anda dönüşüm yapmanın imkanı yok. Dolayısıyla bir bölümün dönüşümünü tamamladıktan sonra diğer adalara başlayacağız. Şu anda yapılan adanın dışında planladığımız 2 adanın yapımına da önümüzdeki yıllarda başlanacak. Binaların orijinaline sadık kalınacak.’

“Binalarda beyin ölümü var”
Demircan, Tarlabaşı projesinin hedefini şöyle anlattı: ‘Biz 7 yıldır bu işe hayatımızı koyduk. Tek tek mahalle sakinleriyle tanıştık, konuştuk, anlaştık… Ben de Kasımpaşa’da doğdum. Buraları avucumun içi gibi biliyorum. Birkaç ay önce Tarlabaşı’nda bir bina kendiliğinden çöktü. Bu kabul edilemez bir olay. Bizim şehirlerimizde binalar kendiliğinden çökemez. Yükselmek için tam bir yenilgi yaşamamız gerekmesin. Tarlabaşı’nda maalesef tam anlamıyla dibe vurmuştuk. Buradaki tüm binaların beyin ölümü gerçekleşmişti. Burada yaptığımız salt bir kentsel dönüşüm değil; zehirlenmiş bir prensesi tedavi ediyoruz… Tarlabaşı yaşamdan çok ölüme yakın duruyordu. Biz de dönüşüm projemizi geliştirip kurtarmak için ameliyata başladık. Büyükşehir Belediyesi’yle, hükümetle, birçok sivil kurum ve kuruluşla, vatandaşlarımızla koordineli çalıştık, canımızı dişimize taktık ve şimdi büyük bir hedefe doğru hızla ilerliyoruz.’

PENCEREDEN İSTİKBAL GÖRÜLECEK
Tarlabaşı Yenileme Projesi tamamlandığında ortaya büyük bir ekonomik değer de çıkacak. Bu, proje kapsamında hesaba katılmış olmalı. Ölümünden 100 yıl sonra, Van Gogh’un ‘Dr. Gachet’nin Portresi’ adlı eseri 1990 yılında 82,5 milyon dolara satılmıştı. Halbuki kendisi kardeşinden aldığı maddi destekle kıt kanaat geçiniyordu. Büyük ressam, muhtemelen parayla ilgili bir hesap yapmıyordu. Biz ressam değiliz, doğru. Belediyeciyiz. Yine de işin ekonomik kısmı temel önceliğimiz olamaz. Elbette Tarlabaşı’nın yenilenmesi Beyoğlu’na değer katacak. Tabii ki dışarıdan gelenler için yeni bir uğrak bölge inşa ediyoruz. Tarlabaşı’nda yaşayanlar da kazanç elde edecekler. İktisadi bir hayat üçgeni kurulacak. Buna karşılık beni asıl heyecanlandıran şey, bu binaların penceresinden istikbalin görünmesidir. O yalnızca sağlam, kullanışlı ve estetik binaların penceresinden görülebilir. 2014’teki yerel seçimlerin belirleyicisi kentsel dönüşüm olacak. Kim başardı, kim başaramadı ona bakılacak.

LONDRA VE PARİS ÖRNEK ALINDI
Londra, Edinburg, Paris gibi şehirlerdeki yenileme projelerini inceleyerek hareket ettiklerini, Tarlabaşı’nın kendine özgü koşullarını da gözettiklerini anlatan Demircan, projenin yüzde 52’sinin konut, yüzde 12’sinin ticaret, yüzde 17’sinin turizm ve yüzde 14’ünün de ofis alanlarını kapsadığını belirtti. Projenin iki nedenle dikkat çektiğini belirten Demircan, ‘Birincisi, İstiklal Caddesi’nden her gün 1 milyondan fazla insan geçiyor. Dolayısıyla, Tarlabaşı aslında mücevher değerinde bir bölge. İkincisi, biz Tarlabaşı’nın dokusunu koruyarak yenileme çalışması yürütüyoruz. Yani çok katlı yapılar inşa etmeyeceğiz. Binaların dış görünümü itibarıyla tarihsel formu koruyacağız. Bu da kimilerine şaşırtıcı geliyor’ dedi.

Okmeydanı’na 40 bin konutluk dev proje
Başkan Demircan, Tarlabaşı’nın yanı sıra Okmeydanı’nda uygulanacak dev projeyle ilgili de ön bilgiler verdi: ‘Okmeydanı’nda 40 bin konut yapılacak. En büyük kentsel dönüşüm projelerinden biri olacak. Emlak Konut’la konuşuyoruz. Uzlaşma aşamasındayız.’
Beyoğlu’nun her köşesinde büyük kentsel dönüşüm projeleri yürüttüklerini kaydeden Demircan, şöyle devam etti: ‘Mesela, Hilton GardenInn Oteli’nin yatırımcısı Türk-Alman ortaklar, Örnektepe Mahallesi’ni yenileyecekler. Sosyal tesisleri, çevre düzenlemesiyle 500 haneli harika bir mahalle kurulacak. İşadamı, yatırımcı ile birlikte hareket ederek ülkemize ve vatandaşlarımıza hizmet sunuyor, yaşam alanı inşa ediyoruz.’

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Beyoğlu Belediyesi Proje Müdürü Fatih Sultan, Tarlabaşı’ndaki kentsel dönüşüm sürecini şöyle anlattı: Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisanslı Gayrimenkul Değerlendirme Firmaları, Tarlabaşı’nın metrekare fiyatlarını çıkardı. Bunu belediyeden bağımsız olan bir firma yaptı. Daha sonra mülk sahiplerine gittik, onlara iki öneri sunduk. İlk olarak mülk sahibine ‘SPK Gayrimenkul şirketinin araştırmasına göre sizin apartmanınızın metrekare değerini örneğin 100 lira olarak belirledik. Almak istiyorsanız metrekare fiyat üzerinden bu bedeli ödeyin’ diyoruz. Zaten almak istiyorsa sorun olmuyor. ‘Yok ben bu fiyatı ödeyemeyeceğim’ diyorsa ona ikinci öneriyi sunuyoruz. İkinci öneride apartmanı kat karşılığı alıyoruz. Örneğin üç katlı apartmanı varsa bir daire ve bir otopark veriyoruz. 269 mülk sahibinin yüzde 85’i kat karşılığı apartmanlarını verirken geriye kalan yüzde 15’lik kısım da belirlenen metrekare fiyatı üzerinden para alıp anlaşma yoluna gitti. Kat karşılığı aldığımızda bu vatandaşlara belirlenen bir kira yardımı yapıyoruz. Tarlabaşı’nda kiracı olarak oturan vatandaşlara da yardım yapıyoruz. Örneğin kiracıdan proje bitene kadar kira almıyoruz. Ev almak isteyene TOKİ’nin Kayaşehir’de gösterdiği yerlerden yardımcı oluyoruz. Özel bir yapılandırma yaptırıyoruz. Yani 15 yıla kadar ödeme kolaylığı yaptırıyoruz.

SULUKULE GİBİ OLMASIN
Fatih Belediyesi tarafından 2005 yılında başlatılan Sulukule’deki kentsel dönüşüm projesi büyük tartışmaları da beraberinde getirmişti. Sulukule olarak bilinen Hatice ve Neslişah Sultan mahallelerinde 90 bin metrekareyi kapsayan TOKİ Sulukule Kentsel Dönüşüm Projesi’nde Roman vatandaşların eski evleri yıkılıp yerine 620 konut ile 45 işyeri inşa edildi. Sulukule’de kiracı olanlara esnek ödeme planıyla TOKİ tarafından Taşoluk’ta yaptırılan konutlar satıldı. Ancak Taşoluk’a giden 300 aile kendi yaşam tarzlarına aykırı olduğunu gerekçe gösterip bu konutlardan taşındı. Sulukule’deki kiracılar için ayrıca Kayabaşı’nda TOKİ tarafından konut yapıldı. Mülk sahipleri ise bugün yaklaşık 400 bin lira değer biçilen yeni evlerinin kandırılarak 80-100 bin liraya henüz proje aşamasında ellerinden alındığını iddia etti.