Emek Sineması projelerle kurtulur mu?

Emek Sineması'nın yıkılma durumuna ilişkin Emek'in işletmesiyle ilgili yeni gelişmeler yaşanırken yıkılmanın önünü açan yürütmeyi durdurma kararının iptali sonrasında "Emek bizimdir" diyen herkes yıkımı durdurmak için 24 Aralık saat 16'da Taksim Meydanı'n

Emek sinemasının ‘korunması gerekli kültür varlığı’ olmaktan çıkıp bir alışveriş merkezinin üstüne kondurulmuş bir yapı olarak tasarlanması AKP iktidarı tarafından adım adım örüldü. Şimdilerde yeni bir gelişme Emek Sineması’nın İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı tarafından kültür merkezi olarak işletilmesi.

Emek sinemasının yıkılması ile ilgili başta Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan olmak üzere kamuoyuna “Yıkım yok restorasyon var”, “Ha bodrumda olmuş ha ikinci katta” ” Dileğim Emek’in bulunduğu yerde dokunulmadan korunması “, “işletmecisi tarafından terk edilmiş; fiziki olarak hizmet veremeyecek harap bir yapı”, “Köhnemiş, koltukları oturulmaz, perdelerine dokunulmaz, duvarları ellenmez… Bir kirlilik içerisinde idi” şeklinde tutarsız, dürüst olmayan açıklamalar yapıldı. Diğer yandan Emek’in yıkılması için her türlü zemin sağlandı.

Emek Sineması ilk kez yıkılmak istenmiyor
Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı kamu binası olan Emek Sinemasına ilişkin 1991 yılında 1 no’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun ‘ancak iç ve dış görünümlerini bozmamak kaydıyla müdahale edilebileceği’ yönünde hükmü vardı. 2 yıl sonra aynı kurul Cercle D’Orient Kompleksi’ni de kapsayan bölgeyi Kentsel Sit Alanı olarak ilan etmişti. Kültür varlığı olarak tescillenen Emek Sineması’na ilk darbe kurumun var olan kiracılarla yeni sözleşme yapmak yerine kompleksi ihaleye çıkarması ile vuruldu. Bu adım ile kompleks ‘yap, işlet, devret’ modeliyle 25 yıllığına Kamer İnşaat’a kiralandı.

Sözleşmeye göre Kamer İnşaat’ın projesi bölgeye restorasyon ve 3 katlı otoparkı olan AVM yapmaktı. Ancak Emek Sineması Kamer İnşaat’ın otoparklı restorasyon projesi tabii koruma kurullarından onay almadı ve Emek Sineması’nın yıkılma tehlikesi ortadan kalktı.

‘Kentsel Sit Alanı’ nın ‘Yenileme Alanı’na dönüşümü
AKP hükümeti tarafından 2005’te çıkartılan 366 sayılı “Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılması”kanunu ile bir yıl sonra Bakanlar Kurulu Cercle D’Orient Kompleksi’nin de yer aldığı Beyoğlu ve çevresi ‘Yenileme Alanı’ ilan eden kararı aldı. Bu karar Kentsel Sit Alanı kararının iptali manasına geldi ve Sit alanı olarak korunan bölgede yer alan Emek sinemasının’yenilenerek koruma’ bahanesi altında herhangi bir işletmeye dönüşebilmesinin önü açıldı.

2009’da yeni sözleşme geliyor
Emek ve Cercle D’Orient Kompleksi 2009 yılında aynı inşaat firmasına kiralandı. Kiralama işlemi elbette Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın onayı ile gerçekleşti. Bölgenin ‘Yenileme Alanı’ olmasından sonra proje üretimleri hızlandı ve Beyoğlu Belediyesi’nin Yeşilçam Sokak Sürdürülebilir Kentsel Gelişim ve Yenileme Projesi altında Emek Sinemasının yıkımını öngören proje üzerinde çalışmalar başladı. Proje Sosyal Güvenlik Kurumu, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Beyoğlu Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle hazırlandı.

Kimsenin bilmediği rapor
İstanbul Teknik Üniversitesi yıkımı öngören proje doğrultusunda konuyla ilgili bir rapor hazırladı. Ancak rapora Mimarlar Odası hukuki olarak ulaşmaya çalıştığı halde ulaşamadı. Emek Sineması’nın yıkılmasına dayanak oluşturacak şekilde Çakır Kamer İnşaat’ın projesine onay veren Yrd. Doç. Suat Çakır bilirkişi raporunda sürekli İTÜ’nün hazırlamış olduğu rapora atıfta bulundu.

Yıkım işlemi olmadan nasıl taşınır
Kamer İnşaat’ı temsilen Fatih Kesgün ilgili projeyi anlatırken yıkım değil ‘taşıma’ olacağını söylemişti. Mimarlar Odası’ndan Mücella Yapıcı ise “Bu yıkımı öngören bir projedir” şeklinde karşılık vermişti. 9. İdare Mahkemesi’nin 24 Mayıs’ta verdiği yürütmeyi durdurma kararını kaldırarak Emek’in yıkılmasının önünde hukuki bir engel kalmamış oldu. Günay’dan”Bu olay ile ilgili raporları herkes dikkatlice okusun. Emek Sineması’nın yıkılmasına ve yok edilmesine hepimiz şiddetle karşıyız” şeklinde açıklama geldi. Yapılacak kompleks ya da alışveriş merkezinde Emek Sineması’nın üst katlarda inşa edilmesi durumu Emek Sineması’nın yıkımı olmadan nasıl gerçekleşebileceği ise söylenenlerin inandırıcılıktan uzak olduğunun bir kanıtı.

Kim, nasıl işletsin?
‘6 ay verilirse, Emek için proje üretiriz’ şeklinde Emek Sineması’nın işletmesi için bir proje de Eczacıbaşı’dan geldi. ”Biz İKSV olarak çözümün bir parçası olalım, bir öneri geliştirelim. Bize 6 ay gibi bir süre verilsin. Emek’in nasıl yaşatılacağı konusunda bir öneri getirelim” şeklinde açıklama yapan İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, Emek’in de içinde olduğu Cercle d’Orient binasını kültür merkezine dönüştürebileceklerini, işletmesine talip olduklarını söyledi. Bakanlık tarafından yapılan açıklamaları yeterli bulmayan Eczacıbaşı, “İnsanlar bu kadar yüksek sesle tepki vermeseydi, projeye talip olma gücünü kendimizde bulamazdık.” şeklinde açıklamasına devam ederek Bakan Günay’ı projede yanlarında görmek istediklerini belirtti.

Açıklamada Atatürk Kültür Merkezi’nin boşluğunun çok acı bir şekilde hissedildiğini belirten Eczacıbaşı aynı zamanda ‘ kültür-sanat altyapısı kamu tarafından oluşturulmalıdır, mekan sorununu ancak kamu çözebilir. Yakınmıyoruz ancak ilgi bekliyoruz’ şeklinde konuştu.

Söz konusu projeyle ilgili Emek Sineması’nın proje sonrasındaki halinin şu şekilde olması planlanıyor:

Yarın Emek’te Nöbet Günü
Emek Sinemasının yıkılmasına karşı herkes, sanatseverler, sinemacılar, yönetmenler, oyuncular yarın saat 16.00’da Taksim Meydan’da buluşuyor.

“Emek Nöbetleri” ile sabaha kadar sürecek olan eylem programı Taksim tramvay durağında toplanma ve Emek’e yürüyüş ile başlayacak.

Ardından basın açıklaması ve konuşmalar olacak. 18:30 Yeşilçam Sokak’a çadırların kurulması ve konser, Emek Sineması ve Beyoğlu için mücadeleye nasıl devam edilmeli? başlığında forum, sessiz sinema ve film gösterimleri ile devam edecek.