İklim krizinin dünya üzerindeki etkileri gün geçtikçe artarken verimli ve sıfır emisyonlu binalara ve inşaat sektörüne yönelik çalışmalar geliştirilmeye devam ediyor. Hollanda hükümetinin kurulmasına yardım ettiği kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Energiesprong, büyük inşaat projeleri gerektirmeden binaları daha verimli hale getirmenin yollarını araştırıyor.
GlobalABC 2021 Küresel Durum Raporu’na göre 2020’de inşaat sektörü, diğer sektörlere kıyasla küresel nihai enerji tüketiminin yüzde 36’sını ve enerjiyle ilgili karbondioksit emisyonlarının yüzde 37’sini oluşturuyor. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine beklendiği gibi ulaşabilmek için doğrudan bina karbondioksit emisyonlarının yüzde 50 oranında azaltılması gerekiyor. Bununla birlikte, kullanılacak binaların çoğu zaten inşa edildiğinden, mevcut binalara yönelik enerji kullanımını azaltmak ve eski ekipmanları değiştirmek gibi müdahaleler önem kazanıyor.
Temiz enerjiye geçişi hızlandırmak için çalışan ve kâr amacı gütmeyen organizasyon RMI’ın Karbonsuz Binalar programı yöneticisi Martha Campbell, ABD’de tamamen karbondan arındırılması gereken yılda yaklaşık 3 ila 6 milyon bina olduğunu dile getiriyor. Bir başka hesaplamaya göre Avrupa’da, önümüzdeki 30 yıl boyunca her gün yaklaşık 15.000 evin dönüştürülmesi gerekiyor.
Hollanda’da kurulan Energiesprong, toplu bir güçlendirme sistemini koordine ediyor ve ev dönüşümlerini ölçeklenebilir bir çözüme dönüştürüyor. Binaları karbonsuzlaştırma sürecinin nasıl hızlandırılabileceğine dair bir örnek teşkil ediyor.
Programın bir parçası olan RC Panels adlı şirket, mevcut sıra evlere kolaylıkta entegre edilebilen yalıtımlı paneller üretiyor. Şirket, eski evde ölçüm yapmak için bir lazer tarama aleti kullanıyor; daha sonra fabrikada bir makine, eski cepheye tam olarak uyması için pencere ve kapı boşluklarını kesiyor. Kesilen paneller, evin eski duvarlarına doğrudan takılabiliyor. Tak-çalıştır sistemine dayanan yenilemeler, işçilik ve işçilik maliyetlerinden tasarruf edilebilmesine de imkân veriyor.
Ayrıca şirket, mevcut bir çatının üzerine yerleştirilebilen güneş panelleri eklenmiş yalıtımlı paneller de üretiyor. Paneller, evin ısıtma, sıcak su ve ev aletleri için yıl boyunca kullandığı güce eşit olacak kadar elektrik üretiyor. Örneğin, 2019 yılında Hollanda’nın Utrecht şehrinde yenilenen evler ve apartmanlar, enerji kullanımlarını yaklaşık %78 oranında azaltmış. Kalan enerji kullanımı ise güneş panelleri tarafından karşılanıyor.
Diğer Energiesprong satıcıları ise ısıtma, soğutma ve sıcak su için ısı pompaları üretiyor. Energiesprong tarafından gerçekleştirilen güçlendirmeler, geleneksel dönüşümlere göre çok daha kısa sürede tamamlanıyor ve böylelikle daha fazla enerji tasarrufu sağlıyor.
Energiesprong, “enerji hizmeti” faturası ödemelerine olanak tanıyan bir sistemin kurulmasına yardımcı olmuş. Normalde enerji faturaları için harcanan para, güçlendirmelerle birlikte gelen büyük enerji tasarrufu ve daha düşük bakım maliyetleriyle birleşerek yenileme maliyetlerini karşılıyor. Böylelikle, evin herhangi bir ek maliyet olmadan baştan aşağı dönüştürülmesine imkân veriyor.
Hollanda’da ilk tadilatların çoğu, kısmen standart bir tasarım kullanma eğiliminde oldukları ve güçlendirme için gerekli parçaların seri üretimini kolaylaştırdığı için, konut birliklerine ait binalarda gerçekleştirilmiş. Şimdiye kadar, program aracılığıyla Hollanda’da 5.700’den fazla ev güçlendirilmiş ve konsept İngiltere, Fransa, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere başka yerlerde de benimsenmeye başlamış.
Ancak, Hollanda’nın daha fazla benzerlik gösteren konutlarına nazaran ABD’nin farklı konut tipleri, panelleri ve çatıları üretmeyi zorlaştırabiliyor. RMI ve diğer organizasyonlar, ABD’nin farklı bölgeleri için tüm ana bina tiplerini listeleyen raporlar geliştiriyor ve her tip için güçlendirme yönergeleri sağlıyor.
Londra’nın Sutton semtinde bulunan ve 1940’ların ortalarından sonlarına kadar uzanan bu yarı müstakil evler, yalıtılmamış boşlukları ve kiracılar için yüksek enerji faturaları ile geleneksel olmayan bir yapı grubu. Energiesprong, ilk aşama olarak bu 5 evi daha sıcak ve yaşamak için daha arzu edilen yerler haline getirmek için güçlendirmiş. Sonraki aşamalar yaklaşık 100 eve yayılacak, Sutton’da 1.900’den fazla ev Energiesprong’a uyumlu bir tasarıma sahip olacak.
Nottingham City Homes ve Nottingham City Council tarafından yönetilen ve sosyal konutların güçlendirilmesine yönelik yeni yaklaşımlar üzerinde çalışmalar yapan Destination Zero, İngiltere’nin Nottingham şehrinde, sosyal konut sağlayıcıları tarafından kademeli olarak sunulabilen ve net sıfır evler elde eden bir yaklaşım geliştiriyor.
Tipik olarak, bir Energiesprong güçlendirmesi, mümkün olduğu kadar uygun maliyetli ve akıcı olması için tek seferde teslim ediliyor. Ancak bu, sosyal konut sağlayıcıları ve varlık yönetimi stratejileri için her zaman mantıklı olmuyor. Destination Zero, iki aşamalı ve üç aşamalı yaklaşımları test ediyor.
Ekip, dijital tarama yöntemlerinden faydalanarak 3D modellemeler yapıyor, performans ve maliyet için en uygun çözümlerin seçilmesine olanak sağlayarak eksiksiz ve ayrıntılı tasarımlar oluşturuyor. Bu ayrıntı düzeyi ve ön planlama, minimum termal köprü ve yüksek düzeyde hava geçirmezlik elde edilmesini ve böylelikle istenmeyen sonuçların önlenmesini sağlıyor. Kapı, pencere ve zeminde robotik sistemlerden yararlanan Q-bot yalıtımından güneş panellerine kadar bir dizi önlemlerden faydalanılıyor.
Konut sakinlerinin memnuniyetini ve kullanım sürecindeki enerji verilerini analiz ederek sosyal konutlarda varlık yönetimine uyan bir “tam tasarım” yaklaşımı geliştiriliyor. Bu projenin, tüm ev güçlendirmenin aşamalı olarak nasıl teslim edileceğini özetleyen ve tüm inşaat ayrıntılarını içeren derinlemesine bir kılavuz olması hedefleniyor.
Birleşik Krallık’ta Energiesprong yaklaşımını kullanarak net sıfır güçlendirme çalışmaları yapan ilk konut birliği Nottingham City Homes, 60 evi daha sıcak ve yaşamak için daha cazip yerlere dönüştürmüş. ve Sneinton’da bir şehir merkezi yenileme alanının kenarındaki ilk 10 pilot ev, 2017’de Studio Partington tarafından tasarlanmış ve projeyi, Horizon 2020 REMOURBAN ve
Transition Zero projeleri tarafından finanse edilen Melius Homes gerçekleştirmiş. Bu tasarım, 2021’de COP26’nın bir parçası olan Build Better Now sanal sergisi için 17 örnek projeden biri olarak seçilmiş.
İyi konumlanmış olmalarına rağmen bu evler, iç merdivenlerle derin ve dar mekanlar, soğuk oturma odaları, yetersiz doğal ışık gibi sorunların yanı sıra oturma odasının altında ısıtılmayan bir garaj alanı ve mutfağın altında bir mahzen ile oldukça verimsiz bir tasarıma sahipmiş.
Energiesprong yaklaşımı ile evler, saha dışında üretilen prefabrike duvar panelleri, yeterli yalıtım, çift camlı pencereler ve dayanıklı bir ahşap kaplama ile eksiksiz bir dönüşüm geçirmiş. Merdivenleri daha parlak hale getiren ışık tüpleri, sulama tesisleri için dış musluklar gibi kiracıların yaşamlarında büyük fark yaratan küçük ek öğeler de tasarıma entegre edilmiş. Kiracılar, bir hafta içinde tamamlanan güçlendirme boyunca konut içerisinde yaşamlarını sürdürmüş.
Birleşik Krallık’ın ikinci Energiesprong pilot uygulaması Essex kırsalında gerçekleştirilmiş ve sakinlere daha sağlıklı ve daha uygun fiyatlı evler sunulmuş. Hava koşullarına maruz kalan kırsal bir ortamda bulunan evler, dönüşüm öncesinde yüksek ısıtma faturaları gibi zorluklarla karşı karşıyaymış. Konut sağlayıcısı Moat’ın yatırımları ve Avrupa finansmanları ile, ev başına karbondioksit seviyesini yılda 3,2 ton azaltma ve kiracılar için daha sıcak ve daha cazip evler yaratma gibi iddialı bir hedefle Energiesprong modeli benimsenmiş.
Evler, güneş panelleri, enerji tasarruflu çatılar ve kapılar, üçlü camlı pencereler, evleri sıcak tutmak ve yoldan gelen gürültüyü azaltmak için yalıtımlı kabuk ve zeminler, hava kaynaklı ısı pompaları, pil depolama ve iyileştirilmiş havalandırma ile donatılmış. Yerel planlama ekibinin isteği üzerine orijinal görünüm muhafaza edilmiş ve görünüşü aynı tutmak için, kaplanan tuğlanın rengi ile uyumlu akrilik tuğla efektli dış yalıtım panellerini tercih edilmiş. Eğitim ve kurulan yeni teknolojilerin nasıl kullanılacağını özetleyen bir konut sakini kılavuzu ile konut sakinlerinin yeni evlerinden en iyi şekilde yararlanmalarına yardımcı olunmuş.