Enerji Etkin Konutlar ve Kullanıcı Memnuniyeti

Dr. Mimar Gökhan Uşma'nın yazdığı "Enerji Etkin Konutlar ve Kullanıcı Memnuniyeti" kitabı, Nobel Yayınevi'nden yayımlandı.

Kitabın tanıtım metninden:

Enerji etkin konutlar; tasarımı, inşa süreci ve tüm yaşam döngüsü boyunca enerji tüketimi en aza indirilen binalardır. Ayrıca kullanıcıları için sağlıklı ve verimli çevreleri sağlayan binalar olarak tanımlanmaktadır. Kitabın konusu ve amacı, enerji etkin konut tasarımında ve uygulama çalışmalarında enerji tüketim değerlerinin, ekolojik ve ekonomik etmenlerin olduğu kadar kullanıcı memnuniyetinin de detaylı bir şekilde belirlenmesi ve bunların bir bütün olarak ele alınması gerekliliğini ortaya çıkarmak ve bu amaç doğrultusunda tasarım/inşa sürecinde ve sonrasında kullanılabilecek bir kullanıcı memnuniyeti değerlendirme modeli geliştirmektir. Modelin unsurları, çeşitli göstergelerin analizlerinden elde edilmiştir. Süreçte, enerji etkin yapıların özellikleri, sertifika sistem kriterleri, konut kalite standartları ve mevcut akademik çalışmalardan elde edilen göstergeler dikkate alınmıştır. Elde edilen göstergeler bağlamında, belirlenen proje üzerinde alan çalışması yapılmış ve göstergeler gözden geçirilmiştir. Sonraki aşamada elde edilen veriler ışığında, modelin ana temaları ve alt göstergeleri belirlenmiştir.

Enerji etkin konutlarda kullanıcı memnuniyeti modeli; konfor koşulları, konut-çevre ilişkisi, sağlık, sistemsel özellikler ve servis/hizmet özellikleri olmak üzere dört temadan oluşmaktadır. Modeldeki her tema, bu temayı pratikte gerçekleştirmek için göstergeler içermektedir. Konfor Koşulları Teması; görsel konfor, işitsel konfor, ısısal konfor, mekânsal konfor ve hava kalitesi göstergelerini içermektedir. Konut-Çevre İlişkisi Teması; konum, ulaşım, tesislere erişim, erişilebilirlik, sosyal donatılar ve açık, yeşil alanlar, çevre mahalle kalitesi ve manzara/görsel etki, yoğunluk/kalabalık, yaşam biçimine uygunluk/homojenlik, topluluk içindeki ilişkiler ve komşuluk ilişkileri göstergelerini içermektedir. Sağlık Teması; mevsimsel hastalıklar, göz kuruluğu/yaşarması/kızarıklıklar, boğaz, burun kuruluğu ve tıkanıklığı, baş ağrısı/baş dönmesi/bulantı, tanımlanamayan alerjik reaksiyonlar, öksürük problemi, bulaşıcı hastalıklar ve yorgunluk göstergelerini içermektedir. Sistemsel Özellikler ve Servis/Hizmet Özellikleri Teması; kullanıcı kontrolü ve zorluklar, sistemlere aşinalık ve bilgi sahibi olma, bina bakımı, su döngüsü ve bertaraf/drenaj sistemleri, güvenlik, işletme maliyetleri, sistem arızalarının ve şikâyetlerin bildirilmesi ve çözümü göstergelerini içermektedir.

Çalışma kapsamında, geliştirilmiş olan kullanıcı memnuniyeti değerlendirme modeli, belirlenen örnek enerji etkin konut projesinde uygulanmış ve model test edilmiştir. Çalışmada gerçekleştirilen analizler sonucunda modelde yer alan her değerlendirme önermesinin, o önerme ile ölçülmek istenen özelliğe sahip olanlar ile olmayanları iyi derecede ayırt edebileceği sonucuna varılmış ve modelin kullanım amacına uygun olduğu anlaşılmıştır. Modelin uygulanacağı konut yapılarında dikkate alınan/önemsenen kullanıcı memnuniyeti temalarının doğrudan belirlenmesini sağlayabileceği ve incelenen süreçlerde ihmal edilen temaları ortaya çıkarabileceği anlaşılmıştır.

Geliştirilen modelin ve elde edilen sonuçların, mevcut enerji etkin konutların kullanıcı memnuniyeti bağlamında iyileştirilmesi ve gelecekte yapılacak olan enerji etkin konut tasarımları için kullanılması öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Enerji etkin konutlar, sürdürülebilir tasarım, kullanıcı memnuniyeti, yeşil binalar