Fil Kafesi Uluslararası Çalıştayı’nda Saraçoğlu Mahallesi’nin Geleceği Tartışıldı

Fil Kafesi Uluslararası Çalıştayı, 11- 13 Aralık 2014 tarihlerinde TSMD Mimarlık Merkezi'nde düzenlendi.

TSMD, Creative Initiative ve Architectuur Lokaal iş birliğiyle, 11- 13 Aralık 2014 tarihlerinde TSMD Mimarlık Merkezi’nde düzenlenen Fil Kafesi Uluslararası Çalıştayı’nda, Hollandalı ve Türk genç mimarlar, şehir plancıları ve geliştiriciler Saraçoğlu Mahallesi’ne yönelik stratejiler ürettiler.

Seranit Grup ve Mesa Mesken sponsorluğunda, Ekonomi Bakanlığı katkılarıyla düzenlenen Çalıştay’da, Hollandalı – Türk genç profesyoneller ve mentörler Enis Öncüoğlu (Öncüoğlu Mimarlık), Hande Obuz (Servotel), Didem Muslu (Servotel), Prof.Dr. Hugo Premius (Delft University), Harm Wassink (UNStudio) ve Herman Kok (Multi Development) bir araya gelerek Ankara’nın ilk toplu konut projesi olan Saraçoğlu Mahallesi’ne yönelik fikir alışverişinde bulundular.

Saraçoğlu Mahallesi Yerinde Deneyimlendi
Üç gün süren çalıştayın ilk gününde Saraçoğlu Mahallesi’ne bir gezi düzenlendi ve alanın kent içindeki konumu, sahip olduğu kentsel doku yerinde görüldü. Katılımcılara alana yönelik bilgiler ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Prof.Dr. Elvan Altan Ergut ve Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nden Doç.Dr. Bülent Batuman tarafından aktarıldı.

Saraçoğlu Mahallesi’nden sonra Ankara’nın Eskişehir yolu üzerindeki gelişimi tetikleyen AVM projelerinden Next Level gezildi. Mix-use (karma kullanım) proje örneklerinden Next Level’ın ofis birimleri gezildikten sonra, Gordion AVM ve çevresindeki gelişim alanı katılımcılara gösterildi.

Çalıştay’da 5 Ekip Oluştu
Türk – Hollandalı mimar, şehir plancısı ve geliştirici genç katılımcılar eşleştirilerek 5 ekip oluşturuldu. Ekipler şu şekilde sıralandı:
Grup 1: Durstudio, Basic City, Tamirci Architects
Grup 2: SMALL, Agnes van der Meij, AS Architecture, Sinem Kaya Akçay
Grup 3: FREA, Aboutblank, Inspire Real Estate, APTO
Grup 4: İkikerebir Mimarlık, Salon Architects, Uğur Sütçü, Dechnology
Grup 5: B.C. Tasarım, Menno Kooistra Architects, 351 Design Studio, Meltem Şentürk Asıldeveci

Ekipler 3 gün boyunca beyin fırtınası yaparak, Saraçoğlu Mahallesi’nin geleceğine yönelik fikirler ortaya çıkardılar. Alana yönelik analizleri mentörlerle birlikte değerlendiren ekipler, eskizler, şemalar ve 3D Modellemeler ile çalışmalarını geliştirdiler.

Saraçoğlu Mahallesi’ne Yönelik 5 Çarpıcı Öneri Sunuldu
Çalıştayın son günü ekiplerin sunumları tüm kamuoyuna sunuldu. 13 Aralık Cumartesi akşamı TSMD Mimarlık Merkezi’ndeki sunumlar öncesi TSMD Yönetim Kurulu Başkanı Yeşim Hatırlı, proje koordinatörleri Ekin Çoban Turhan (TSMD Mimarlık Merkezi), Onat Öktem (Creative Initiative) ve Indira van’t Klooster (Architectuur Lokaal) açılış konuşmalarını yaptılar. Indira van’t Klooster konuşmasında Fil Kafesi’nin ortaya çıkış sürecinden, amaçlarından ve bu zamana dek bu çalışmanın hangi ülkeler ile yapıldığından bahsetti. Fil Kafesi’ni mimarlar ile geliştiricileri bir araya getiren bir çalışma olarak tanımlayan Klooster, bir sonraki buluşmayı Türk katılımcılar ile bu sefer Hollanda Rotterdam’da yapmayı planlandıklarını belirtti.

Açılış konuşmalarının ardından ekiplerin sunumlarına geçildi.
Grup 1, Saraçoğlu Mahallesi’nin değerleri üzerinden yola çıkarak, farklı fonksiyon alanları ile alanın cazibesini arttırmayı amaçladıklarını söyledi.
Grup 2, Saraçoğlu’ndaki mevcut dokuyu koruyarak, kentliyi çekebilecek kültür, sanat vb. fonksiyonların yer almasını önerdi.
Grup 3, “ekonomik yaklaşımlar” ve “korumayı maksimize etmek” konularını karşılaştırarak, “Alanı bir sosyal yatırım olarak korumanın maliyeti nedir?” sorusunu sordu. Londra’daki Greenwich Village’dan esinlenerek farklı fonksiyon alanlarını barındıran (konut, ofis, perakende ticaret, rekreatif alanlar, vs.) “Saraçoğlu Village” adıyla alanı bir kültür kasabasına dönüştürmeyi önerdi.
Grup 4, kentin sahip olduğu dinamikleri ve yatırımları değerlendirerek potansiyeller belirledi. Saraçoğlu’nda ölçek konusuna dikkat çekerek, yeşil ile entegre olmuş kamusal alanlar yaratmak istediğini belirtti.
Grup 5 ise, Ankara’daki 18 üniversitenin alanı kullanarak (ör: bir yapıyı kiralayarak) festival ve kültür, sanat, vs. etkinliklerini Saraçoğlu’nda yapabileceklerini vurguladı. Bölgede öncelikle olarak teknik altyapı ve ulaşım sorunlarının çözülmesine yönelik öneriler getirdiklerini söyledi.

“Bir Tasarımcı İleriyi Düşünerek Öneriler Getirmeli”
Sunumların ardından mentörler çalışmalar ile ilgili değerlendirmeler yaptılar. İlk olarak söz alan Enis Öncüoğlu, “Bu tip yenileme projelerinden bir değer nasıl oluşturulabilir?” sorusu ile maddi değerden öte sosyal değerin önemini belirtti. Halkın katılımının ve duyarlılığının önemini vurgulayan Öncüoğlu, alana yönelik bir proje geliştirme yarışması yapılabileceğinin altını çizdi.

Multi Development Yardımcı Direktörü Herman Kok, “AVM’ler konusunda uzman biri olarak, AVM’ler kısa vadede çalışan bir sistem ve kısa vadede hata yapmak çok kolay. O nedenle uzun vadeli hedefler ve vizyonlar üzerinde düşünmeliyiz. Çalıştayda ekiplerin yapmış olduğu gibi konuya yukardan bakarak, daha üst ölçekten kararlar alınması gerekir,” dedi.

Delft Üniversitesi’nden Prof.Dr. Hugo Priemus, fırsat maliyetleri, sistem engelleri ve hedef gruplarından bahsederek, “Kentin kalbine bir tohum ekmek, uzun vadede pişman olunmayacak bir karar olur,” dedi.

UNStudio Direktörü Harm Wassink, bir tasarımcı olarak ileriyi düşünerek öneriler getirilmesi, bu alanı kullanarak daha geniş bir ölçeğe atıfta bulunulması gerektiğini belirtti. Ayrıca Saraçoğlu’nda sosyal sürdürülebilirliğin sağlanabilmesinin önemini vurgulayarak, “Benim önerim Saraçoğlu’nu kendi haline bırakarak, nasıl geliştiğini görmek,” dedi.

Mentörlerin değerlendirmelerinin ardından proje koordinatörlerinden Ekin Çoban Turhan, tüm ekiplerin alanı koruyarak yeni fonksiyon alanları ürettiklerini, bazı fonksiyon alanlarının ihtiyaçlarına yönelik kısmi müdahalelerin olabilmesinin de normal olduğunu ifade etti.

Türk ve Hollandalı Genç Profesyoneller Bu Sefer Hollanda’da Bir Araya Gelecekler
Çalıştay’ın Hollanda ayağının Mart 2015’te Rotterdam’da Türk ekiplerin katılımı ile yapılması planlanıyor. Konuyla ilgili detaylar ve Saraçoğlu Mahallesi’ne yönelik ekiplerin hazırlamış oldukları sunumlar ilerleyen günlerde sizlerle paylaşılacak.