Herkes İçin Mimarlık – Afet Sonrası Yeniden İnşa Planı

Herkes İçin Mimarlık Derneği, Sivil Toplum için Destek Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle hayata geçirilen Kahramanmaraş Depremi Küçük Destek Fonu desteğiyle Kahramanmaraş'ta Afet Sonrası Bir Katalizör Olarak Topluluk Merkezi Projesi üzerinde çalışıyor. Çoklu fonlama kampanyasına katılarak projeye destek vermek mümkün.

Herkes İçin Mimarlık Derneği projeyi anlatıyor:

Proje, afet sonrası acil durum konutları için belirlenmiş alanlarda, göz ardı edilen ancak afetzedelerin bir araya gelmesine ve normalleşme sürecini destekleyici faaliyetlere aracılık edecek ortak paylaşıma olanak tanıyan geçici bir topluluk merkezi inşa edilmesini önermektedir. Proje için odaklanılan bölge Kahramanmaraş şehir merkezidir. Projede ahşap ve süper kerpiç (superadobe) yapım teknikleri kullanılacak.

Doğal afetlerden etkilenen toplulukların geçim kaynaklarını geri getirmek için, yeniden inşa programının mümkün olan en kısa sürede başlatılması gerektiği yaygın olarak kabul edilmektedir[1]. Bu minvalde planlanan topluluk merkezi projesi, depremden etkilenen insanların sosyalleşme ihtiyacını; açık, yarı-açık ve kapalı mekanlarla örülmüş yaklaşık 100 m² bir yerleşke içerisinde, esnek bir kullanım programlamasıyla sağlayacaktır. İki aylık bir inşaa sürecinde kapalı alanlarla beraber işleyen sosyalleşme alanları için kent mobilyalarının tamamlanması hedeflenmektedir. Yerleşkenin bir kısmı kadın ve çocuklara yönelik çalışmaların yapılabileceği alanlar, yaygın eğitim ve üretime yönelik işlevler başta olmak üzere, belirlenen ihtiyaçlar için programlanacaktır. Projenin önemli bir bölümü ise daha sonra farklı ve yeni ihtiyaçlara dönük uyarlanabilir ve genişletilebilir olarak planlanmaktadır.

Konforlu ve güvenli bir yerleşke için inşa yöntemi ve malzeme seçimi, kolay ve hızlı uygulanabilecek şekilde tanımlanmıştır. Bu prensipler dahilinde akademiden ve pratikten, ulusal ve uluslararası uzman bir ekiple kararlaştrılan Süper Kerpiç (Superadobe) yapım tekniğinin detayları bir sonraki bölümde görülebilir. Dane boyutu ayarlanmış toprak ile çimento veya kireç karışımından oluşan malzeme seçimi ve düşük teknolojili inşaat yöntemleri, bölgede yer alan topluluğun bu merkezin yapım sürecine dahil olmasına olanak sağlayacaktır. Topluluğu yapım sürecine dahil etmek, alanları ortaklaşa geliştirmek, mekanı sahiplenmek için bir güven unsuru sağlayacak ve tüm tarafları güçlendiren bir bilgi paylaşımı ortamı oluşmasına aracı olacaktır [2].

Herkes İçin Mimarlık Derneği’nin, katılımcı yöntemlerin kullanıldığı benzer nitelikteki projelerde ve benzer malzeme ve tekniklerin kullanıldığı inşaatlarda 11 yılı aşkın deneyimi bulunmaktadır. Organizasyon, bu proje önerisinin hızlı, verimli ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli insan kaynağına ve yerel bağlantılara sahiptir.

Herkes İçin Mimarlık Süper Kerpiç Projesi, Tek Birim Örnek Perspektif

Proje önerisinin, yalnızca yakın zamanda meydana gelen yıkıcı depremlerden etkilenen bölgelerdeki acil fiziksel yeniden yapılanma ihtiyacına değil, aynı zamanda sosyal yeniden yapılanma ihtiyacına da yanıt vermesi beklenmektedir [3]. Araştırmalar, afet sonrası yeniden yapılanma, konut ve özel fiziksel alanlara öncelik verildiğini ortaya koymaktadır [4]. Bu proje önerisi, ortak toplanma ve paylaşım için bir alan yaratarak bu yaklaşımı tamamlamaktadır. Öneri, afet sonrası yeniden yapılanma için topluluk temelli bir yaklaşım benimsemekte ve alanlardan yararlanacak olanların, bunları yaratma sürecine fiziksel olarak dahil olmalarını sağlayan malzeme ve inşaat tekniklerini kullanmaktadır. Yüklenici temelli bir yaklaşımın aksine bu şekilde başlatılan programların önemli fiziksel ve psikolojik faydaları olduğunu gösteren kanıtlar giderek artmaktadır. UNISDR tarafından 2016 yılında yayınlanan bir makalede, bu yaklaşımın avantajları listelenmiştir [5]. Aynı zamanda sosyal ve psikolojik olarak da fayda sağlayarak, pratik uygulamalarıyla “topluluğun güvenini geri kazanmasına ve maruz kaldığı travmayı hafifletmesine” yardımcı olabilecektir [6].

Herkes İçin Mimarlık Süper Kerpiç Projesi, Çift Birim Örnek Görünüş

*Herkes İçin Mimarlık Derneği proje yürütücülerinden ve danışmanlarından akademisyenler Dr. İbrahim Emre Gündoğdu ve Yüksek Mimar Mehmet Sarper Takkeci, süper kerpiç uzmanları Yüksek Mimar Betül Ergün ve Mimar Ceren Yıldırım ve Kahramanmaraş Mimarlar Odası Başkanı Yunus Emre Kaçamaz Tübitak 1002-C acil çağrısı kapsamında 19- 23 Şubat 2023 tarihlerinde Kahramanmaraş’ta Kahramanmaraş Mimarlar Odası, Onikişubat Belediyesi ve Dulkadiroğlu Belediyesi ile görüşmeler yapılmıştır. 5 Farklı yer alternatifi oluşmuştur. Projenin yeri devam eden görüşmeler ve toprak analizleri sonucunda belirlenecektir.

Herkes İçin Mimarlık Derrneği’nin proje kapsamında 4-5 Mart 2023 tarihlerinde Tasarım Atölyesi Kadıköy’de farklı disiplinlerde 45 katılımcı ile birlikte yaptığı atölyenin çıktıları buradan incelenebilir.

Hali hazırda yurtiçi ve yurtdışında başlatılan bireysel kampanyalara da üzerlerine tıklanarak erişim sağlayabilir, destek olabilirsiniz.

[1] UNDRO, (1982). Shelter after Disaster: Guidelines for Assistance. New York: United Nations.
[2] Ophiyandri, Taufika & Amaratunga, Professor & Pathirage, Chaminda. (2016). Advantages and Limitations of Community-based
Post-disaster Housing Reconstruction Projects. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment. 7. 10.1108/IJDRBE-08-2014-0066.
[3] Gunning, L. P., and Rizzi, P. (eds). 2022. Invisible Reconstruction: Cross-disciplinary responses to natural, biological and man-made disasters. London: UCL Press. https://doi.org/10.14324/111.781800083493
[4] Johnson, C. (2007). “Impacts of Prefabricated Temporary Housing after Disasters: 1999 Earthquakes in Turkey.” Habitat International 31 (1): 36–52.
[5] Ophiyandri, Taufika & Amaratunga, Professor & Pathirage, Chaminda. (2016). Advantages and Limitations of Community-based Post-disaster Housing Reconstruction Projects. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment. 7. 10.1108/IJDRBE-08-2014-0066.
[6] Ophiyandri, T., Amaratunga, R.D., & Pathirage, C.P. (2010). Community based post disaster housing reconstruction: Indonesian perspective.