Hindistan’ın Yeni İcadı: Lavasa

İlk bakışta Lavasa, kulağa İtalyanca'yı çağrıştıran isminin yanında sıra sıra dizilmiş kafeleri, dondurma dükkanları ve her biri hardal sarısı, bej, kızıl, toprak rengi ya da zeytin yeşilindeki dar apartmanları ile İtalya'daymışsınız izlenimi uyandırıyor

Ancak dönüp tekrar baktığınızda İtalya’da olmadığınızı anlıyorsunuz çünkü Lavasa çok daha yeni, çok daha temiz ve burada çok daha az turist var. Sokaklarda oldukça az insana rastlıyorsunuz ve kalabalığın, otomatik çek çek arabalarının, gecekondu alanlarının, ter kokusunun, çöplerin ve tozun toprağın içiçe geçtiği Hindistan’da bir Hint şehri bu bölge daha da inanılmaz hale geliyor.

Lavasa şu an çok az konuta sahip fakat gerçekte fırtına öncesi sessizliğini yaşıyor. Kentin kurumsal destekçileri yakın bir zamanda şehir planlamanın hep bir çelişkiyi ifade ettiği Hindistan’da, Lavasa projesinin yeni nesil bir kentsel gelişim ve yönetim modeli olarak sınırlı kalacağına inanıyor.

Mumbay’ın yaklaşık olarak 209 km güneyinde yer alan Batı Ghats üzerine kurulmuş olan Lavasa, Hindistan’ın finans ve eğlence başkenti. Bununla birlikte yazılım programlama ve bilgisayar animasyonları alanında giderek önemli bir merkez haline gelen Pune şehrinin de yaklaşık 64 km kuzeyinde yer alıyor. Eğer her şey master plana uygun olarak giderse bilgi endüstrisi alanında “Yeni Hindistan”ın kalbi olacak Lavasa’daki her beş farklı şehir 300.000’den fazla kişiye ev sahipliği yapacak. Aynı zamanda oldukça kısa bir süre içinde dünya çapında bir sağlık yerleşkesi, lüks oteller, yatılı okullar, spor akademileri, Nick Faldo tarafından tasarlanan golf sahası, yazılım geliştirme şirketleri, biyoteknoloji laboratuvarları, birçok avukatlık ve mimarlık firması kurulacak.

Lavasa’nın 5 şehrinden ilki olan Dasve’nin bu sene tamamlanacağı gözüküyor. Dasve’deki evlerin ise neredeyse tamamı satılmış durumda.

Lavasa’nın fikir babası ise büyük bir Hint firması olan, köprü ve barajlar gibi mega projeleri ile tanınan Hindustan Construction Company’nin neşeli ve ak saçlı başkanı Ajit Gulabchand. Gulabchand, toprak ihtiyacını Pune şehrine su sağlayan Warasgoan Gölü’ne uzanan uzak tepelerin yanı sıra tatil evleri satarak kazanç elde etmeyi amaçlayan bir grup yatırımcıdan sağlıyor.

Lavasa, Hindistan’daki fabrikalarla çevrili birkaç şirket şehrinden farklı olarak gelişen ve tamamıyla özel kurumlar tarafından inşa edilip yönetilecek olan ilk şehir. Lavasa aynı zamanda iş ve konut alanlarını bir araya getirerek karma kullanımı, yürünebilirliği ve yeşil alanların korunmasını destekleyen “Yeni Şehircilik” ilkelerini benimseyen ilk şehir olma özelliğini de taşıyor. Lavasa her eve merkezi basınçlı şebeke suyu, güvenli elektrik, kanalizasyon, çöp toplama ve hatta fiber-optik bağlantı sağlıyor. Potansiyel ev alıcıları Lavasa’yı ilk gördüklerinde bütün bu imkanlar onlarda uzaya geldikleri izlenimini uyandırıyor. Gulabchand, birçok kişinin çatılarda neden su deposu bulunmadığını ve birim fiyata foseptiğin dahil olup olmadığını sorduğunu belirtiyor.

Nasıl ki birçok büyük kalkınma projesi tartışmalı ise Lavasa için de durum farklı değil. Site izinleri konusunda Çevre Bakanlığı ile yaşanan anlaşmazlık sonucu inşaatlar durdurulması nedeniyle Dasve’nin tamamlanması gecikebilir. Büyük ihtimalle Lavasa’nın geliştiricilerine yöneltilecek en geçerli eleştiri şu oluyor: Önceliğiniz zenginlere hitap etmek değil ise, 2005 yılında yaklaşık 830 milyon insanın günde 2 Dolar’dan az parayla yaşadığı Hindistan için öncü bir kentsel kalkınma modeli olduğunuzu nasıl iddia edersiniz? Lavasa’daki en uygun apartman bile 17.000 Dolar ile 36.000 Dolar arasında satılıyor ve bu bir çok orta sınıf Hintli’nin erişemeyeceği bir rakam.

Gulabchand’ın belirttiğine göre şirket, planlarını genç profesyonellerin, emek işçilerinin ve hizmetçilerin de ödeyebileceği, aylık 11 Dolar gibi az bir ücretle kiralanabilecek “küçük evler” gibi daha karşılanabilir apartmanlar üretme yolunda modifiye ediyor. “Hala gecekondu alanlarındaki konutların satın alınmasından endişe duyuyoruz”, diyen Gulabchand ekliyor: “Henüz tüm cevapları verebilmiş değiliz. Bu bizim için hala bir deneyim.”

Bir görüşmeci Lavasa ile ilgili düşüncelerini “Lavasa’nın geliştiricileri ile konuşurken, en çok duyduğum şeylerden biri “sürdürülebilirlik” ve “bio-benzerlik”. Ancak dolaşmaya çıktığım zaman bu yerleşim yerinin yapaylığı karşısında dona kaldım ve bunun tek nedeni buranın hala boş olması değildi. Lavasa’nın mimarisi ve tasarımıyla ilgili hiçbir şey Hindistan’ı çağırıştırmıyordu. Lavasa ismi bile İtalyanca’dan gelen ve ABD Marka Şirketi Landor tarafından üretilen yapay ve anlamsız bir kelime. Gulabchand bu özgünlük yoksunluğundan bahsettiğim zaman öfkeden çılgına dönüyor ve “Neden sürekli geçmişi baz almalıyız? Hindistan genç bir toplum”, diyor.

Gulabchand’in iddiası Hindistan’ın yeni şehirlere olan ihtiyacının bastırıldığı ve ülkenin kendi kendine gelişmesinin beklenemeyeceği yönünde. Gulabchand “Belki Singapur tarzında mükemmel bir şehir modeli elde edemeyiz”, diyor ve ekliyor: “Fakat Lavasa daha canlı, kapsayıcı ve hala bir ruha sahip olan daha yeşil yerleşim alanları için bir model.”