Hollanda’da Sosyal Yatırım ve Toplum Merkezli Yaklaşım

NEXT Architects’in tasarladığı Waag Woensel-West, Eindhoven’ın Woensel-West mahallesinin dönüşümünde önemli bir yer tutmayı amaçlıyor.

Bir zamanlar sakıncalı bir mahalle olarak anılan bölge şimdilerde yaşamak ve çalışmak için cazip bir yer olarak görülüyor. Waag Woensel-West mahalle için pek çok eşsiz ve uzun vadeli projenin tamamlanışını sembolize ediyor. Bina, mahallenin ana caddesi olan kötü şöhretli Edisonstraat’ın yansıtması istenen yeni imajın en önemli bir parçası konumunda. Ayrıca proje, özgün ve hesaplı Da Vinci modüler konut konseptine dayanan yeni yapı projesi Plan Celcius’un da tamamlanışını belirtiyor. Dahası, dönüşümün final aşaması olan yeni meydanın merkezini oluşturuyor. Projenin asıl amacı, mahalle sakinleri için ve onlar tarafından organize edilecek, kolayca ulaşılabilir bir tesis yaratmak olmuş.

Woensel-West’in yeniden canlandırılmasına yönelik ilk planlar bu yüzyılın başında ilgili farklı taraflarca hazırlanmış. Belediye ve konut şirketi Trudo arasındaki işbirliği, bugüne kadar devam eden bir ortak kalkınma süreci başlatmış. Şirket ve belediye mahalleyi birlikte ama farklı yaklaşımlarla geliştirmek istemiş. Ortak bir kararla, toplum bazlı bir yaklaşım benimsemeye öncelik verilmiş. Bu yaklaşımla, Edisonstraat’ı yeniden canlı ve çekici bir cadde haline getirmek için, mahalledeki konutların yenilenmesi, bir okul inşa edilmesi ve küçük işletme sahiplerinin teşvik edilmesi gibi imkanların sağlanmasına gayret edilmiş. Yerel sakinlere yatırım yapmak, yüksek oranda insan ve kaynak desteği gerektirdiğinden, Trudo tarafından geliştirilen sosyal konutlar tahsis edilirken mahalle faaliyetlerinin geliştirilmesine yardımcı olmak isteyen kişilere öncelik verilmiş.

Mahallenin mekânsal yapısına yapılan tüm müdahalelerin mevcut sakinlere bir şeyler sunmasını sağlamak amacıyla, öncelikli hedef mahalle sakinlerinin geleceğine yatırım yapmaya verilmiş. Bu durum, Hollanda’nın diğer mahallelerinde gerçekleştirilen ve çoğunlukla mahalle sakinlerinin yerlerinden edilmesine yol açan dönüşüm projelerinden farklı ve insan merkezli bir yaklaşım ortaya koyuyor.

Woensel-West bölgesinin dönüşümünde bu benzersiz yaklaşım ele alınarak, adım adım ilerlenmesi gereken bir ana plan veya nihai sonuç olmaksızın ilerlenmiş. Bu yaklaşımın seçilmesiyle, baştan belirlenen bir sonuca yönelik olmayan, süreçte yapılan eklemelerle ilerleyen esnek bir proje ortaya çıkmış. “Çünkü Zevkler ve Renkler Farklıdır” olarak nitelendirilen mekânsal planlama anlayışı, farklılıkların ve çeşitliliğin gelişmesi için geniş bir alan sağlayan ve böylece mahalle sakinlerinin çeşitliliğini de yansıtan bir yapıyla sonuçlanmıştır. Aynı zamanda Akdeniz ve Karayip bölgelerinde daha sık görülen form ve renk zenginliğinin de kullanılması mimari açıdan bunun özgürleştirici bir etkide bulunuyor. Woensel-West sakinlerinin ve tesis kullanıcılarının sürecin her adımına yakından dahil olduğu kademeli bir dönüşüm sağlanmış.

Kentsel tasarım açısından serbest duran ve net bir cephe yönelimi olmayan, ikonik bir mahalle binası öngörülmüş. Tarihsel bir referans olarak, 1800’lü yılların geleneksel bir kamu yapısı olan “weigh house- tartı evleri” ilham alınmış olsa da, yedi katlı bir bina alan için biraz fazla büyük ve heybetli bir formla sonuçlanmış. Yine de meydandaki mahalle etkinliklerine yönelik alanın cam bir tabana oturtulması ve diğer tarafına da yeşil bir çatı bahçesi yerleştirilmesiyle güzel ve heykelsi bir form yakalanmış. Waag Woensel-West tasarımı, renkleri ve malzemeleriyle öne çıkarak, sakinlerinin yarısının göçmen kökenli olduğu mahallenin çeşitliliğini tam olarak yansıtıyor.

Bu büyük binayı olduğundan küçük göstermek amacıyla, kullanılan ekstra büyük pencereler iki kata yayılmış. Aynı zamanda çelik doğramalı bu pencereler her iki katta farklı tasarımlara sahip olup farklı katmanların özelliklerini yansıtıyor.

Zemin katta, tüm mahalle için davetkar bir toplanma alanı olan topluluk faaliyetleri için bir alan bulunuyor. Tüm mahalle sakinleri sorunlarını iletmek, geliştirme faaliyetlerine katılmak ya da sadece birbirleriyle görüşmek gibi amaçlarla bu mekanı kullanabiliyor gelebiliyor. Ayrıca dubleks daireler de zemin katta yer alıyor. Üzerlerinde ise meydana bakan köşe daireler bulunuyor. Binadaki çatı terası, ortak bir açık hava yaşam alanı sunarken, kulenin tepesinde Eindhoven manzaralı daireler yer alıyor.

Binanın cephesi, geleneksel taş cephelere veya sıvaya sürdürülebilir bir alternatif olarak özel olarak geliştirilmiş bir kaplama malzemesi olan Ecoshapes’ten yapılmış. Bu kaplama ayrıca binanın daha da çarpıcı ve zarif görünmesini sağlayan ek bir vurgu. Waag Woensel-West, hem bölgedeki gelişmelerin doruk noktasını hem de canlı bir geleceğin başlangıcını işaret ediyor.