İletişimin tarihi bu müzede

Telgraftan görüntülü telefona kadar insanların nasıl haberleştiğini merak ediyorsanız yolunuzu Türk Telekom Müdürlüğü'nün Ankara Kampüsü'ndeki İletişim Müzesi'ne düşürün.

Müzede Türkiye’de kullanılan ilk mors cihazından jetonlu telefona kadar pek çok telekomünikasyon aleti var. Üstelik hepsi çalışıyor.

Mors cihazı: 1840’ta Samuel Mors tarafından telgraf çekmek için kullanılan cihaz. Gönderici ve alıcı olmak üzere iki sistemde çalışıyor. Fakat gönderici ve alıcının telgrafı çekebilmek için yine Samuel Mors’un bu cihazı yaparken kurguladığı alfabeyi, (mors alfabesi) bilmek gerekiyor. Oldukça zor bir sistem. Cihazı kullanınca anlıyorsunuz; çünkü alfabe harflerin karşılığı olan nokta ve çizgilerden oluşuyor. Eğer bu nokta ve çizgiler yanlış gönderilirse alıcı harfleri yanlış anlayıp olmaması gereken bir telgraf yazabiliyor. Müzede bu cihazlardan bolca örnek var. Ama en önemlisi Türkiye’de ilk kullanılan mors cihazı. 1856 tarihinde getirtilmiş. Kurtuluş Savaşı’nda kullanıldığı biliniyor.

Telemtereks: Mors cihazının bir üst modeli. Telgraf çekmek için kullanılıyor. Telgrafta yazan şeyleri kâğıda aktarıp alıcıya gönderiyor. Müzede bu cihazın pek çok modeli mevcut. Türkiye’de 1930’lardan 1985’lere kadar telgraf çekmek için kullanılmış. Yandaki Siemens marka telemtereks 1930-1950 arası kullanılmış.

Ankesörlü telefon: Cumhuriyet döneminden sonra kullanılan ankesörlü telefonlar da müzede yerini almış. Bunlardan ikisi dikkat çekiyor. Biri 1972’de kullanılan ankesörlü telefon, diğeri yerli yapım olan jetonla çalışan ankesörlü telefon. Jetonla çalışan ankesörlü telefon 1983’ten 1998’e kadar kullanılmış. Şu anda hiçbir yerde yok, olanlar da çalışmıyor. Müzedeki bu yüzden önemli, çünkü jetonu attığınızda istediğiniz numarayı çevirip karşıdaki ile konuşuyorsunuz. Böylece harika bir nostalji yapmış oluyorsunuz.

Manyetolu telefon: Ev telefonunun ilk örneği. Diğer adı kollu telefon. Üzerinde tuşlar yok. Sadece kolu var. Kolu çevirdiğinizde bağlı olduğunuz santrale düşüyor, oradan da santral memuruna kiminle görüşmek istediğinizi söylüyorsunuz. İlk kez 1881’de kullanılmaya başlanmış. Müzede bulunan manyetolu telefonlar da yine 1881’den sonraki yıllarda üretilen örneklerden.

Araç telefonu: 1900’lerde devlet görevlilerinin araçlarına acil durumlarda yahut gerektiğinde iletişim sağlayabilmek için konulan telefonlar. Telsiz telefon gibi çalışıyordu.

Muayene telefonları: Evinize telefon hattı çekmek için gelen memurları bilirsiniz. Çantalarında hattı kontrol etmek için bir telefon taşırlar. Hat muayene telefonu adı verilen bu cihazların ilk örnekleri de müzede. Yandaki muayene telefonu 1920 yılına ait.

Sulu pil: Müzede bulunan bu pil, pilin ilk örneği. Su ile çalışıyor. Müzede yerini almış olmasının sebebi telgraf işletiminde enerji kaynağı olarak kullanılmasından ileri geliyor.