İstanbul Buluşmaları 2014’ten Bir Oturum: Müşterekler

8. İstanbul Buluşmaları’ndaki Müşterekler panelinde tartışılanlar, 15. Venedik Mimarlık Bienali’nde de vurgulanan kolektif üretim düşüncesini kurmak açısından önemli ipuçları taşıyor.

Müşterekler (commons) ve müşterek hale getirme sürecindeki toplumsal ilişkilenmeleri ifade eden müşterekleştirme (commoning) tartışmaları uluslararası literatürde giderek daha çok yer buluyor. Şehircilik ve mimarlık alanları da bu tartışmanın siyaset bilimi, sosyoloji ve ekonomi ile birlikte en çok yoğunlaştığı alanlar. Müştereklerimizin neler olduğu, neler olabileceği, müşterekleştirme pratiklerinin ne tür yeni müşterekler oluşturabileceği ve toplumsal ilişkilenme biçimlerinin sosyolojik, siyasal ve mekânsal yansımaları, şehircilik ve mimarlık alanlarının müşterekleştirme pratiklerine nasıl dahil olabileceği gibi sorular üzerinde çokça tartışma gerektiren meseleler. 2016 Venedik Mimarlık Bienalinde Yunanistan pavyonunun kurgusu şehircilik ve mimarlık alanlarında müşterekleştirme süreçlerinin bir denemesi niteliğindeydi. “Davetle” ya da “seçmeyle” değil açık bir çağrıya icabet eden çok sayıda mimar ve şehircinin katılımcı ve sabırlı karşılaşmaları, çalışmaları ile süren uzun bir müşterekleştirme sürecinin sonunda tam da dönemin ve yerin ihtiyaçlarına karşılık gelen çok sayıda fikrin sonuç değil başlangıç sayılan işleri ortaya çıktı. Daha önemlisi, bu süreçte kurulan yeni toplumsal ilişkilenme biçimleriyle çok sayıda şehirci ve mimar karşılaştı, tanıştı ve kolektif üretim süreçlerine kalkıştı. Demokratik ve katılımcı bir şehircilik/mimarlık çerçevesinde adımlar atıldı. Bu kavramları, pratikleriyle birlikte Türkçe literatürde de devreye sokmak, tartışma alanını genişletmek gereği açık.

Bu çerçevede, Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesinin her sene İstanbul’da yer alan 3 planlama okulu ile birlikte düzenlediği İstanbul Buluşmalarının 8.’si “Bizim İstanbul” başlığıyla yapıldı ve oturumlardan birisi müşterekleştirme üzerine kurgulandı. Begüm Özden Fırat, Bengi Akbulut ve Caferağa Mahalle Evinden Barış Yıldırım ve Melis Özbakır, Murat Cemal Yalçıntan ile birlikte müşterekler ve müşterekleştirmeyi kuramsal ve pratik karşılıkları üzerinden tartıştı.

Oturumda konuşulanları metin halinde buradan inceleyebilirsiniz.