İyi bir komşu: Pera Müzesi

16 Eylül’de açılacak olan bienale gitmeden önce fikir edinmek isteyenler için, İstanbul Modern ve Galata Rum Okulu ile birlikte 15. İstanbul Bienali’nin ana mekanlarından biri olan Pera Müzesi ve içinde sergilenen işlere dair kısa bir yazı hazırladık.

1893 yılında Achille Manoussos tarafından tasarlanan ve 2005’te Sinan Genim’in restore ettiği, Suna ve İnan Kıraç Vakfı’na ait Pera Müzesi, 15. İstanbul Bienali’nin 14 sanatçısının eserlerine ev sahipliği yapıyor. Bu 19’uncu yüzyıldan kalma yapı ve kalıcı koleksiyonu bienalin teması ile doğrudan ilgili olmasa da sanatçılar gerek halihazırdaki koleksiyonun içine/arasına gerekse boş sergi salonlarına, yapının kimliğinin son derece bilincinde ve akıllıca yerleşmiş durumda. Nitekim, 2’inci katta bulunan “Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar” sergisine yerleştirilmiş 2 adet eser ile başlayan bienal turu, her katta, yine Pera Müzesi’nin halihazırdaki koleksiyonuna çeşitli göndermeler yaparak 5’inci kata kadar devam ediyor.

2.

Alejandro Almanza Pereda – “Boşluk Korkusu / Horro Vacui” (fotoğraf: Özüm İtez)

Bienalin Pera ayağının en çarpıcı ve muhtemelen de göreceğiniz ilk ve son iş Alejandro Almanza Pereda’nın, Türkiye’de arayıp bulduğu 18’inci yüzyıldan kalma atıl manzara resimlerini kullandığı “Boşluk Korkusu / Horro Vacui” isimli çalışmasında, insanın dur durak bilmeyen yapma edimi ve doğa (boşluk) özlemi arasındaki çelişkiye dikkatinizi çekiyor. Bu sanatı hem 5. kattaki boş beyaz odada hem de 2. katta Pera koleksiyonunun arasında bulabiliyorsunuz.

Dayanita Singh – “Döküntü Müzesi / Museum of Shedding” (fotoğraf: Özüm İtez)

Koleksiyonun içinde bulunan bir diğer eser ise Dayanita Singh’in fotoğraf, masa, yatak, çekmece gibi, bireylerin gündelik hayatının basit parçalarını bir araya getirdiği, portatif bir müze olan “Döküntü Müzesi / Museum of Shedding” isimli işi.

3.

Fren Wilson – “Afro Kısmet / Afro Kismet” (fotoğraf: Özüm İtez)

Fren Wilson – “Afro Kısmet / Afro Kismet” (fotoğraf: Özüm İtez)

Üst katlara doğru ilerlediğimizde 15. İstanbul Bienali’nin Galata Rum Okulu ve İstanbul Modern mekanlarından da alışkın olduğumuz ev, evsizleştirme, yabancılaşma/unheimlich, şiddet, göç gibi konularda eserler ile karşılaşıyoruz. 3. katta bulunan ve yine belki de Pera Müzesi’nin Oryantalist resim koleksiyonuna bir gönderme içeren, Fren Wilson’ın “Afro Kısmet” isimli çalışması -anlattığı ve bir nevi af dilediği kölelik gibi- karanlık bir sergi. 3. Katın büyük bir kısmını İznik çinileri, oryantalist tablolar ve devasa avizeler ile donatan sergi neredeyse her ölçekten parçaya sahip çarpıcı bir mekan oluşturuyor.

Bir üst kata çıkmadan, Lee Miller’ın 1945 yılında Adolf Hitler’in Münih’teki evinden gündelik kareler içeren fotoğraflarını düzenlediği çalışmayı atlamayın. Fotoğraflanması yasak olduğu için ne yazık ki buraya koyamıyoruz.

4.

Gözde İlkin – çeşitli (fotoğraf: Özüm İtez)

Aude Pariset – “Toddler Promession” (fotoğraf: Özüm İtez)

Vajiko Chachkhiani – “Yaşam Yolu / Life Track”

Bir üst kata çıktığımızda Pera Müzesi’nin mekansallığı ve bienaldeki işler arasındaki bağ azalıyor. Gözde İlkin’in sıcak ve yumuşak renkleri ile tek kelimeyle nefis, “hayal edilmiş ile gerçek arasında köprü kuran” buluntu kumaş ve örtüleri diktiği, resmettiği işleri ve Aude Pariset’in içinde bulundukları suni köpükten şilteyi yavaş yavaş yiyen kurtlardan oluşan çarpıcı beşiği bir yana; bu kattaki en etkileyici çalışma muhtemelen Vajiko Chachkhiani’nin gözetlemek, gözetlenmek, içeride olmak, dışarıya bakmak gibi duygular/fikirler arasında gidip gelmenizi sağlayacak olan “Yaşam Yolu / Life Track” isimli video yerleştirmesi.

5.

Son katta hemen sağdaki karanlık odada bulunan, Tsang Kin-Wah’ın, sürekli döngü içindeki hareketli sözcük düzenlemesi olan, “Dördüncü Mühür – O Gayesiz Ve O İkinci Defa Ölmek İstiyor / The Fourth Seal – HE Is To No Purpose And HE Wants To Die For The Second Time” isimli çalışmasını ziyaret etmeyi unutmayın. Bu işin de fotoğraflanması yasak olduğundan bu haberde yer veremiyoruz.

15. İstanbul Bienali’nin diğer ana mekanları Galata Rum Okulu ve İstanbul Modern’e dair yazdığımız yazılara buradan ve buradan ulaşabilirsiniz.