Kahve Dünyası’nın Güncel Sanat Projesi Yanköşe “Tek Göz Oda” ile Açılıyor

Kahve Dünyası’nın hayata geçirdiği, kâr amacı gütmeyen sanat platformu Yanköşe, açılışını Nermin Er’in “Tek Göz Oda” adlı çalışmasıyla yapıyor.

15. Uluslararası İstanbul Bienali’nin komşu etkinlikleri arasında yer alan Yanköşe’nin bu ilk projesi, Kahve Dünyası’nın Meclis-i Mebusan Caddesi, 85 numarada konumlanmış olan Kabataş şubesinin dış duvarı ve onu kesen duvarda, yaklaşık 260 metrekarelik bir alana yayılıyor. Her iki duvarın üzerine belli bir düzende yerleştirilen farklı renklerdeki 120 kuş evi, bugün pek göz önünde olmasalar da mahallenin gerçek sahibi kuşlara bir yerleşim alanı açarak onları geri çağırıyor.

“Tek Göz Oda” yerleştirmesi barınmak, korunmak ve kendini güvende hissetmek gibi, tüm canlıların paylaştığı temel ihtiyaçlar üzerinden birlikte yaşamak için bir öneri sunuyor. İstanbul’un en işlek caddelerinden birinde yer alan bu çalışma; şehrin gri dokusundan sıyrılmak için renklere ve sese başvuruyor. 25x35cm büyüklüğündeki kuş evleri, belirli bir düzen içinde, toplu konut fikrine de göz kırparak, yaşam hakkını betonlaşma ile çaldığımız kuşlara alan açmayı hedefliyor.

Sayısal çoğunluğa sahip olsalar da şehirde son derece görünmez olan kuşlar, bugün insan yapımı yapılar nedeniyle son derece tecrit edilmiş durumda. Oysaki Osmanlı mimarisinde 17. yüzyıl sonlarından itibaren görülmeye başlanan ve 18. yüzyılda yaygınlaşan kuş evleri ya da kuş sarayları uzun bir dönem günlük hayatın içinde yer almış; dönemin mimarisinde yapıların inşası sırasında binanın bir parçası olarak tasarlanmıştır. Osmanlı hayır kurumları tarafından özel bir önem atfedilen evler; kuşların yuva yapması, üremesi ve soğuktan korunmasını amaç edinir ve kuşların kendilerini güvende hissettiği, insan elinin ulaşmayacağı yerlere yapılır.

“Tek Göz Oda” yerleştirmesi, kendisi bir ‘tek göz oda’ olarak tanımlanabilecek Yanköşe alanında, yapısal olarak insanların ulaşamayacağı ama göz teması kurabileceği bir noktada bulunuyor. Gri kent çehresinden neşeli bir tezatla sıyrılıp öne çıkan yerleştirme; iki duvarın da alt çizgisini oluşturan kontüre konumlanan hoparlörlerden gelen kuş cıvıltılarıyla tamamlanıyor. Çevredeki kuşlara küçük bir duyuru, çağrı niteliğindeki bu sesler, kuşların hayat döngüsünü bozmamak adına, gece vakti yerini sessizliğe bırakıyor.

Yanköşe’nin ağırladığı bu ilk proje; küratör Fulya Erdemci, sanat yazarı Evrim Altuğ, tasarımcı Bülent Erkmen, Kahve Dünyası Yönetim Kurulu Üyesi Dilara Altınkılıç ve projenin koordinatörlüğünü üstlenen Nilüfer Şaşmazer’in oluşturduğu bir jüri tarafından değerlendirilerek üç proje arasından seçildi.