Kuma Şehir Çizmek

Venedik Mimarlık Bienali'nin bu seneki en ilgi çekici ziyaret noktalarından biri "The Urburb" isimli İsrail Pavyonu'nun sergisi.

Pavyona girer girmez İsrail’den özel olarak getirilmiş kum ve kumun üstüne sürekli çizim yapan devasa yazıcıların ilkiyle karşılaşılıyor. Aslında tüm sergi farklı ölçeklerde çizen dört adet yazıcı ve kumdan ibaret. Bunlar; ülke, şehir, mahalle ve bina şeklinde ölçek küçülterek sıralanan yazıcılar.

İsrail Pavyonu küratörleri, Bienal’in genel teması olan “Arsorbing Modernity: 1914-2014″ün zaman sınırını İsrail’in kurulmasından bugüne olarak belirlemişler. İsrail’in kurulduğu topraklarla sadece Tevrat’ta yazılanlar dolayısıyla bağlantısı olan insanların, ülkeye yoğun bir şekilde göç etmesiyle hikaye başlıyor. Devlet, bütün bu insanları yerleştirme sorununa sosyal konut çözümünü getiriyor. İsrail Pavyonu’nun eleştirisi ise devletin, şehir planlaması ile sosyal konut projelerinin tasarlanması konusunda takındığı tutuma yönelik. Sergi küratörlerinden Ori Scialom, “İsrail’de planlama yaparken toprağa boş kağıtmış gibi yaklaşıyorlar ve sadece kağıt üzerinde planlama yapıyorlar. Bu, aslında erken modernizmin genel sorunu.” diyor.

Sergideki kum, İsrail toprağını, yazıcılar ise ülkeyi neredeyse sıfırdan planlayan İsrail Devleti’ni sembolize ediyor. Yazıcılar, 2-3 dakika içinde çizim yapıp, çizimi siliyorlar ve baştan başlıyorlar. Küratörler, bu soyutlamayı ziyaretçiler için terapatik bir eylem olarak düşünmüşler.

İlk yazıcı, önce İsrail haritasını sonra da harita üzerinde şehirleri çiziyor. İkinci yazıcı, seçilen şehirleri sırayla çizip, tekrar siliyor ve eylemini baştan alıyor. Üçüncü yazıcı, sosyal konutların yer aldığı streotip mahalleleri çiziyor. Dördüncü yazıcı ise, farklı sosyal konut projesi planlarını üst üste çizip, siliyor.

İsrail ekibinin, bienal temasını ele alırken ülkelerindeki şehir planlama ve mimarlık pratiklerine eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşması benim için etkileyici oldu. Hem sergileme biçimlerini hem de anlatılarını son derece yalın ve anlaşılır tutmasıyla İsrail’in, bienal alanındaki birçok ülke sergisi arasından sıyrıldığını düşünüyorum.

Küratörlüğünü Ori Scialom, Roy Brand ve Karen Yeala-Golan’nın yaptığı sergi hakkında daha fazla bilgi almak için The Urburb’ün web sitesini ziyaret edebilirsiniz.