Makale Çağrısı — Çağdaş Kentlerin Kurumsuzlaştırılması ya da Yeniden Kurumsallaştırılması

İdealkent Yayıncılık, Meriç Kırmızı tarafından derlenen "Çağdaş Kentlerin Kurumsuzlaştırılması ya da Yeniden Kurumsallaştırılması" kitabında yayınlamak üzere makale çağrısı yapıyor. Özet gönderimi için son tarih 15 Eylül 2022.

Çağrı Metni:

Çağdaş kentlerdeki kurumlar daha önce görülmemiş bir hızla ortadan kaldırılıp yeniden yaratılıyorlar. Kuralsızlaştırıcı neoliberal ekonomi ve yarattığı “neoliberal habitus” (Harvey, 2021), çeşitli siyasal-ideolojik etkiler, kamusal insanın ve alanın düşüşü (Sennett, 1977/1996) ya da “kamunun eksiltilişi” (Türk, 2022) bu eğilimin arkasında yatan etmenlerden yalnızca birkaçıdır. Kentlerin ana kurumları içleri boşaltılarak—kurumsallaşmış yozlaşma (Bourdieu, 2012/2015: 336)—ya da bütünüyle ortadan kaldırılarak gerilediği için, kurumsuzlaştırmayı tarihsel bağlamından hareketle okuyup değerlendirmenin önemi ortaya çıkmaktadır. Bugün bu bağlamı oluşturan çeşitli etmenler örneğin, neoliberal ekonomi, yalan haberler, otokrat liderler ya da beyin göçüdür. Çok daha erken bir tarihte, erk seçkinleri kuramında Mills (1956) 1950’ler ABD’sinde merkezileşmeyle birlikte eski dengelerin orta düzeye çekildiği, bugünkünü andıran bir durumu saptamıştır. Bununla birlikte, aşırı kurumsallaşma ya da bürokratikleşmeye odaklanan, karşıt bir bakış açısının bir uzantısı olarak, Merrifield (2017) modernizmin aşırı akılcılaşmasını, profesyonelleşmeyi ve uzmanlaşmayı eleştirmiştir. Bu ikinci düşünce çizgisini aşırıcı ve anlamsız bir noktaya taşıyan post-modern düşünce modern aklın bütünüyle yadsınmasıdır. Ancak güncel kurumsuzlaştırma durumunun toplumsal yaşamın bütün alanlarında—politika, yönetim, ekonomi, araştırma ve bilgi üretimi, kültür, gündelik yaşam ve etik—kendini gösteren bir kötüleme olarak açığa çıktığı savıyla birlikte, bu çalışma güvenilir ve iyi işleyen kurumların kentli toplum için önemini vurgulayan ayrı bir konumda yer almaktadır.

Bu kitapta günümüz kentlerinde kurumsuzlaştırma konusuna yukarıda aktarılan genel çerçeve içerisinde yaklaşılmaktadır. Kurumsuzlaştırma süreci kentlerde örneğin, şu biçimlerde karşımıza çıkabilir: insanların ve kurumların yerlerini değiştiren banliyöleşme; üretimden tüketime geçiş; tarihsel kurum ve yerlerin zorla kapatılması, yerinden edilmesi ya da gasp edilmesi; kamu arazilerinin özelleştirilmesi; küresel kentler karşısında “sıradan kentler”in göz ardı edilmesi (Robinson, 2002) ve kentlerin kaynakları ve mekânları üzerinde farklı yönetim düzeyleri arasında güç çatışmalarının yaşanması. Bütün bu gelişmeler aynı zamanda kentsel çalışmalarda ağırlıklı olarak, mekânsal değişime dayalı bir çözümleme çerçevesini öne çıkarmaktadır. Öte yandan, kentsel toplumsal hareketlerin kurumsuzlaştırılan ve geriye çekilen bir devletin işlevlerini üstlenmek için, gösterdikleri kurumsallaşma çabaları vardır.

Bu hareketler genellikle öncülük, örgütlenme, parasal kaynak sağlama ve sürdürülebilirlik gibi kurumsallaşma sorunlarıyla uğraşırlar. Bu makale çağrısı Türkiye’de ve dünyadaki kentlerde kurumsuzlaştırma ya da yeniden kurumsallaştırmayı tartışan kuramsal ve deneysel katkılara yönelik bir arayış olup, kentsel alandaki konuyla ilgili yapısal değişimleri ve çeşitli öznelerin eylemlerini anlamayı amaçlamaktadır. 350-400 sözcükten oluşan makale özetlerinizi 15 Eylül 2022 tarihine dek merickirmizi@gmail.com ve editor@idealkentdergisi.com adresine, lütfen konu satırına “Kurumsuzlaştırma Kitap Projesi—Özet Teslimi” yazarak iletiniz.

Kaynaklar
Bourdieu, P. (2012/2015). Devlet Üzerine: Collège de France Dersleri (1989-1992) [Sur l’Etat. Cours au Collège de France 1989-1992] (A. Sümer,Çev.). İletişim Yayınları, İstanbul.
Harvey, D. (2021, 16 Aralık). How do we break from Neo-Liberalism? [Dijital podcast]. David Harvey’s Anti-capitalist Chronicles: Capitalist Growth and Finite Resources içinde. Democracy at Work. https://davidharvey.org/
Merrifield, A. (2017). The Amateur: The Pleasures of Doing What You Love. Verso, Londra ve New York.
Mills, C. W. (1956). The Power Elite. Oxford University Press. https://www.marxists.org/subject/humanism/mills-cwright/power-elite.htm
Robinson, J. (2002). Global and World Cities: A View from off the Map. International Journal of Urban and Regional Research, 26(3), 531–554.
Sennett, R. (1977/1996). Kamusal İnsanın Çöküşü [The Fall of Public Man] (S. Durak ve A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Türk, D. (2022, 8 Nisan). Kamu alem. Mavi Defter. https://mavidefter.net/kamu-alem/