Mekan Nasıl Göçer?

SALT Galata'da bugün açılan Göçebe Mekanlar sergisinde, Almanya'dan Türkiye'ye kesin dönüş yapan göçmenlerin yarattıkları yaşam alanları kültürel kimlik bağlamında sorgulanıyor.

Berlin Teknik Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden sanatçı Stefanie Bürkle ve ekibinin, Türkiye’ye Almanya’dan kesin dönüş yapan Türk göçmenlerin mekanla ilişkisi üzerine yürüttüğü uzun erimli araştırmadan bir kesit sunan “Migrating Spaces” sergisi bugün SALT Galata’da açıldı. Mekan ve insan ilişkisi kapsamında göç konusunu odağına alarak çeşitli araştırmalar yürüten Bürkle, çalışmasında yurda dönüş yapan göçmenlerin kendi çabalarıyla inşa ettikleri evlerin hem dış hem de iç mekanını inceliyor; onlarla yaptığı röportajlar yoluyla da kültürel kimliklerine dair çeşitli ipuçları yakalıyor. Türkiye’de bir Deutschlander (Almanyalı) olarak tanımlanan göçmenlerin hikayelerinin mekanda nasıl karşılık bulduğunu gösteren çalışmanın sonunda konut inşasında belirgin üç tip tanımlanmış: Örnek ev, çifte ev ve katmanlı ev. Araştırmaya göre, “örnek ev” yoruma kapalı, ideal bir Kuzey Avrupa evi imgesine dayanırken “çifte ev” Almanya’daki konut mimarisi ile Türkiye’deki yerel geleneği eşit şekilde bir araya getiriyor. “Katmanlı ev” ise, farklı zaman dilimlerinde, uzun bir süreçte çeşitli üslup ve malzemelerle yapılmış ekler sonucunda inşa edilen evleri tanımlıyor. Projede aynı zamanda birinci dalga göçmenler ile ikinci dalga göçmenlerin mekan düzeni/anlayışı arasındaki farka dair de bulgular ortaya çıkmış.

Göçebe Mekanlar sergisi video gösterilerinden oluşuyor. Girişte yer alan büyük bir harita, görüşme yapılan göçmenlerin Almanya’nın hangi şehrinden Türkiye’nin hangi şehrine göçtüğünü gösteren bağlantıları konu alıyor. Burada aynı zamanda, araştırma sırasında ortaya çıkan 3 mimari tipolojiye dair bilgi veren bir bölüm de bulunuyor.

Serginin ikinci bölümünde oluşturulan 4 perdede bu tipolojileri gösteren video çekimleri yer alıyor.

Göçmenlerle yapılan görüşmelerin ses kayıtlarından çarpıcı noktalar sürekli olarak dinletilirken birer satırlık yazılar halinde duvarlara yansıtılıyor.