Mimarlar Odası Ankara Şubesi: “Nevşehir’de Tarih Zarar Görüyor”

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi yöneticileri, yaptıkları basın toplantısında Nevşehir’in tarihinin zarar gördüğünü söyleyerek Nevşehir Belediyesi’nin uygulamalarına tepki gösterdi.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Namık Kemal Kaya, “10 Ocak’ta Nevşehir’de tüm yönetim kurulumuzla alanda tespit gezisi yaptık. Son dönemlerde uygulanan politikalarla bölgenin tahribinin gittikçe arttığını gördük. Nevşehir Uçhisar’da Arinna Otel’e dava açmıştık ve kazandık. Buna rağmen Arinna Otel bitirildi. Hemen yanı başındaki CCR Otel’e açtığımız davayı biliyorsunuz. Oteller tarihi dokuya zarar verdi. UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi’ne alınmış bir bölgeden bahsediyoruz. Ürgüp’te Kayakapı olarak adlandırılan bölgede buradaki mağaralarda restorasyon çalışmaları yapılırken ortaya duvarlar çıktığını görüyoruz. Sözde tüm projeler Koruma Kurulu’ndan geçirilmiş, ancak bu büyük duvar perdelerle tarihi bölgeye zarar vermiş durumdalar” dedi.

“Nevşehir Belediyesi’nin tarihe bakış açısı enkaz”

Nevşehir Kalesi’nin ise Nevşehir Belediyesi’ne devredildiğini söyleyen Kaya sözlerine şöyle devam etti:

“Nevşehir Kalesi’nin olduğu alanda Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışmayı belediyeye devretmiş durumda. Alanda yapılan kentsel dönüşüm çalışmaları sırasında belediye burada 11 tane tescilli yapıyı yıkmış durumda. 11 tane tescilli tarihi yapı artık yok. Belediyeye tabakalı veya tabakasız kazı var mı diye resmi yazı ile sorduk. Bilindiği gibi tabakasız kazı, tek dönemde yerleşmiş ve başka yerleşim yeri olmayan yerlerde yapılan kazıdır; bir katmanı olan kazıya deniyorken, tabakalı kazı ise birkaç katmanı olan kazıdır. Bilimsel kriterlere göre çalışma yürütüldüğünü söyleyen Nevşehir Belediyesi tabakalı ya da tabakasız kazı yapılmadığını alanda temizlik yapıldığını söylüyor. Belediye tarihe bakış açısını enkaz olarak değerlendiriyor. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’na yapılan çalışma hakkında bilgi verdik. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Belediye yetkilileri ve Koruma Bölge Kurulu hakkında suç duyurusunda bulunacağız. Bu kadar önemli bir bölge nasıl oluyor da Kültür Bakanlığı tarafından yerel belediyeye devrediliyor bunu da anlamış değiliz. Belediye Başkanı Twitter’dan freskler paylaşıp, tarihe yön verecek freskler bulduğunu söylüyor ama bakanlık bölgede ne yapıyor, bunun envanterine ilişkin çalışma yapıldı mı? Tutanak tutuldu mu? Hiçbir bilgi yok.”

“Kepçe ve kamyonlarla girip tarih diye bir şey bırakmamışlar”

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Kent İzleme Merkezi Üyesi Redife Kolçak ise Nevşehir Kalesi ve çevresinde yapılan çalışmalar hakkında şunları söyledi:

“Nevşehir ilinde 3000 yıllık yerleşim tarihi bulunan alanda sadece kale yapısının 1. derece arkeolojik sit; ancak yakın çevresinin bir koruma statüsü bu güne kadar olmamış. Ancak durum açık; kamuoyundan tepki almamak için önce kentsel dönüşüm alanı ilan ediyorlar, arkasından da Koruma Kurulu 3. derece sit ilan ediyor. Sonra ironik bir adım atılıyor ve Nevşehir Belediye Başkanlığı bir ihaleye çıkıyor. İhalenin adı ‘tünel ve kaya oyuklarının temizlenmesi’. Dikkat çekici diğer bir konu ise şu: 2863 sayılı yasanın 12. maddesinde kültürel varlığa belediyeler bakım yapmak istediğinde emlak vergisi üzerinden yüzde 10 kaynak alıyormuş; bu oldukça yüksek bir pay. Böylesi bir pay mıdır, bu kadar rahatlıkla temizlik adı altında binlerce yıllık tarihimizi, kültür topraklarımızı enkaz değeri üzerinden tarifleyebilmek? Kepçe ve kamyonlarla girip tarih diye bir şey bırakmamışlar. İhale teknik şartnamesini görmek istiyoruz, ‘bilimsel kriterler dikkate alınarak, arkeolojik verilerle temizlik yapılması amaçlanmıştır’ deniyor. Soruyoruz, alanda tabakalı ya da tabakasız kazı mı yaptınız, hayır cevabı geliyor.

Belediye Başkanı bu ara telaşlı belli. Bir kaşif edası ile her gün tweet atıyor; fresk fotoğrafları paylaşıyor, yeni bulunan bir kiliseden bahsediyor. ‘Hıristiyan alemini heyecanlandıracak keşif’ diyerek Twitter’dan kilise fresk görselleri atan belediye başkanı burada kazı yapmadığını söylüyor hala. Çünkü kazı derse işin içine Kültür ve Turizm Bakanlığı girecek. Belediye başkanının bu telaşı, acaba yasalara aykırı bir işlem tesis etmekten mi kaynaklı diyoruz?

“Bakanlığın görevden aldığı Koruma Kurulu eski müdürü Mevlüt Coşkun temizlik ihalesinin koordinatörü”

Oda’nın açtığı davalar neticesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın görevden aldığı Koruma Kurulu eski müdürü Mevlüt Coşkun’un temizlik ihalesinin koordinatörü olarak ihalede ilginç şekilde yer aldığına dikkat çeken Redife Kolçak sözlerine şöyle devam etti:

“Mevlüt Coşkun antropolog, ama web sayfalarında Mevlüt Coşkun’u arkeolog olarak belirtiyorlar. Tescilli yapı bulunup bulunmadığına ilişkin belediyeye sorduğumuz yazıya ise ‘kentsel dönüşüm projesi başlatıldığında bölgede herhangi bir sit bulunmamaktadır; tescilli yapıların tespiti Koruma Kurulu tarafından yapılmış olup envanter fişlerini Koruma Kurulu’ndan isteyiniz’ şeklinde cevap verdiler. Nevşehir Belediyesi’nin tescilli bir yapı bulunup bulunmadığına ilişkin verdiği cevap budur. Tespitlerimiz ise 11 tescilli tarihi yapımızın artık kepçe ve kamyonlarla yok edildiğidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Koruma Bölge Kurulu’nun sessizliğini anlamak mümkün değildir. Bir insanlık tarihi yok ediliyor; kabul edebilme durumumuz asla yoktur. Görevde ihmali olanlar hakkında ve telafi olmayan zarar oluşup oluşmadığının tespit edilmesi için suç duyurusunda bulunacağız.”