Mimarsız Mimarlık: Kapadokya Bölgesi Kaya Oyma Camileri

Ayşe Budak'ın kaleme aldığı kitapta, bulundukları yerler değerlendirildiğinde kırsal mimarlık ürünleri oldukları anlaşılan kaya oyma camiler, saptanan 55 örnek üzerinden ele alınıyor.

Tanıtım metni:

İnşa malzemesi olan kayanın, mimariye yön verdiği bölgelerin başında Kapadokya gelir. Bölgenin işlenmeye elverişli doğal kayaları, yüzlerce yıl boyunca bölgeye yerleşen tüm topluluklar için ana inşa malzemesi olarak kullanılmıştır. Kapadokya bölgesinde günümüze ulaşan mimarlık tarihi örnekleri arasında, kayadan oyulmuş kiliseler ve sivil konutların ön plana çıktığı görülür. Bölgenin mimaride ana inşa malzemesi olan kayaların tüm yapı türleri için tercih edildiği gibi cami yapımında da kullanıldığı ve bu biçimlendirmenin düşünüldüğünden daha yaygın olduğu elinizde bulunan bu çalışmayla tespit edilmiştir. Nevşehir, Kayseri, Aksaray ve Niğde’de örnekleri bulunan kaya oyma camiler, bölgenin mimarisine yön veren isimsiz kaya ustalarının elinde şekillenmiştir. Bulundukları yerler değerlendirildiğinde kırsal mimarlık ürünleri oldukları anlaşılan kaya oyma camiler, saptanan 55 örnek üzerinden ilk kez bütün halinde ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında (modernleşme gayretiyle) yakınlarına inşa edilen betonarme-kâgir camilerin kullanılmaya başlanması, doğayla savaşmadan ona uyum sağlayanların ürettiği kaya oyma camilerin boş kalmasına ya da işlev değiştirmesine neden olmuştur.