MKEK Pil Fabrikası’nı Yeniden Düşünmek

Antalya Bilim Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencileri, dönüşümü ile gündemde olan Antalya’nın Endüstri Mirası MKEK Pil Fabrikası Yerleşkesini Otonomi/Heteronomi teması çerçevesinde ele alarak yeniden işlevlendirilmesi konusunda alternatif yaklaşımlar ürettiler.

Antalya Bilim Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 2022-2023 bahar dönemi Mimari Tasarım VIII stüdyosunda, Otonomi/Heteronomi teması üzerinden Antalya Dokuma bölgesindeki MKEK Pil Fabrikası Yerleşkesi ele alındı. Stüdyo çalışmaları, Öğr. Gör. Alper Gülle koordinatörlüğünde, Prof. Dr Ayşe Sağsöz, Prof. Dr. Salih Ofluoğlu, Doç. Dr. Ayşe Esin Kuleli, Dr. Esin Bölükbaş Dayı, Öğr. Gör. Funda Alyanak Kaya yürütücülüğünde ve Ar. Gör. Serim Aygen Kiştin asistanlığında yapıldı.

Katılımcılardan “Bölgeselcilik” üst ölçek tartışmaları ile “Bağlamı / Bağlamsallığı Yeniden Düşünmek” temasını temel alarak proje yaklaşım ve içeriklerini oluşturmaları beklendi. Bu çerçevede katılımcılar proje yaklaşım ve içeriklerini oluştururken hem içinde bulunulan bağlamdaki hem de tasarım düşünce ve yaklaşımının oluşturulduğu zihinsel akıştaki otonom ilişkilere ve işleyişlere odaklandılar.

Atölye çalışmasının içeriği şu şekildeydi:

“Otonom ilişki ve işleyişler hem analiz hem de sentez aşamasında fiziki mevcut durum ve verili mimari sabitlerden, form ve üretim biçimlerinden ziyade olaylara, durumlara, eylemlere ve devingenliklere odaklanmayı gerektirmiştir. Bu süreç bağlamı dışşal bir etki ve kontrol aracı olarak gören yaklaşımların dışında söylem, yaklaşım ve yöntemlerin incelenip değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır.

Bu çerçevede atölye süreci üç temel bölüm şeklinde ilerlemiştir.

İlk olarak katılımcıların mevcut alan ve çevresindeki işleyişleri kavramak için odaklandıkları olaylar, eylemler, işleyişler ve etkiler sonucunda ürettikleri temsil biçim ve yöntemleri üzerinden tartışmalar gerçekleştirilmiştir.

İkinci olarak, her biri kişiye özgü kavrayışların sonucunda üretilen temsil biçim ve yöntemlerinin yorumlanmasıyla yeniden üretilen tasarım problemlerinin bağlamın geçici formlarını üretmek üzere kullandığı yaklaşım, teknik ve yöntemlere odaklanılmıştır.

Son olarak da tüm sürece eşlik eden otonomi ve heteronomi kavramları ile tüm sürecin ve üretimlerin yeniden değerlendirilmesi ve olası potansiyel ilişkilerin keşfedilmesi deneyimlenmiştir.

Bu kapsamda bir tanesi final değerlendirmesi olmak üzere dört adet jüri değerlendirmesini içeren stüdyo süreci iki adet atölye çalışması ve bu çalışmalarda yapılan üretimler üzerinden gerçekleştirilen tartışmalarla desteklenmiştir. Bu tartışmalar, stüdyo süreci boyunca katılımcıların deneysel olarak ilerlemelerini, tasarım yaklaşımlarını temsil biçim ve yöntemleri yeniden değerlendirilerek elde edilen düşünce ve bilgi üzerinden gerçekleştirmelerini teşvik etmek üzere bir araç olarak değerlendirilmiştir.

‘Bölgeselcilik’ tartışmaları çerçevesinde ‘Bağlamı ve Bağlamsallığı Yeniden Düşünmek’ konularına eşlik edecek olan proje alanının seçiminde hem içinde bulunduğu mikro bölgesel alanda önemli bir büyüklüğe ve sınırlara sahip olan, ancak gündelik pratiklere ve işleyişlere bir süredir dahil olamayan pozisyonu hem de makro ölçekte kültürel ve tarihsel işleyişlerin bir parçası veya uzantısı olarak etken bir role sahip olan “Dokuma Pil Fabrikası” yerleşkesinin bünyesinde barındırdığı potansiyel etkili olmuştur.

Yerleşkenin sahip olduğu kültürel ve işlevsel dinamiklerin kentsel bir büyüklük ve bütünlüklü olarak korunması, yakın çevresiyle eş zamanlı bir biçimde mekânsal ve eylemsel olarak etkileşime geçebilme olanağının bulunması ve hem mikro hem de makro ölçekteki tarihsel, kültürel, mekânsal etkileri bünyesinde muhafaza etmesi nedenleriyle seçilen proje alanının tasarım süreçleri ile bağlamı yeniden düşünmenin tartışmalara katkı sağlayacağı düşünülmüştür.”

Bitirme Projesi final jürisi, MKEK Pil Fabrikası yapısında, Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü, Antalya Bilim Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail Yüksek, Mimarlar Odası Antalya Şubesi Başkanı Hasan Çerçiler, Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyeleri ve Akdeniz Serbest Mimarlar Derneği Kurulu Üyeleri’nin katılımıyla tüm halka açık olarak düzenlendi.

“MKEK Pil Fabrikası” yerleşkesi ve içinde bulunan yapılar hakkında bilgilerin, tasarım süreçlerine eşlik eden kavram ve tartışmalar ile üretilen seçki temsillerin yer aldığı, yaklaşımların değerlendirildiği ve tüm sürece eşlik eden otonomi ve heteronomi kavramları ile tasarım düşünce, temsil ve nesnelerinin tartışıldığı yayına ilişkin hazırlıklar devam ediyor.