Nasıl Tasarlanır: Küçük Banyolar

Nasıl Tasarlanır'ın bu bölümünde, düşük metrekareli konutlarda ergonomik ve işlevsel açıdan büyük önem taşıyan banyo tasarımlarına odaklanacağız.

Konutlarda iç mekan tasarımında yerleşim planı yapılırken, ilk etapta genellikle kritik alanlar olan merdiven ve banyo yerleştirilir. Aynı zamanda banyo ve mutfağın -ıslak hacimler olarak- ortak bir tesisata bağlanması da gerekebilir. Sirkülasyonun temelini oluşturan merdiven ve genelde girişe yakın konumlandırılması gereken banyolar yerleştirildikten sonra, temel bir plan ızgarası şekillenmiş olur. Bu sebeplerden dolayı banyolar, konutların plan düzleminde belirleyici bir yere sahiptir.

Banyolar, içinde banyo/duş ve tuvalet bulunan bağımsız bir oda olarak tanımlanır ve inşaat yönetmeliklerine göre bir dairenin veya evin asgari donanımına ait kabul edilir. Banyolarda hareket alanları, genel olarak “erişilebilir bina” standardına uygun olmalıdır.

Banyoları konumlandırıp kurgularken düşünülmesi gereken birkaç ana başlık bulunuyor; tesisat, gerekli donatılar, ergonomi ve malzeme. Konu küçük banyolar olduğunda ise bu başlıklara bir de fonksiyonel ve ferah bir alan yaratma ihtiyacı ekleniyor.

Banyoların konumları ve bu alanlarda ihtiyaç duyulan sıhhi tesisat ürünlerini ve mobilyaları birkaç başlık altında inceleyeceğiz.

Banyoları Kurgularken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

1. Tesisat ve Havalandırma

Banyo yerleşimlerinde estetik ve fonksiyonel açıdan yerleşimin yanı sıra tesisatın da göz önünde bulundurulması gerekir. Temiz su boruları, pis su boruları, havalandırma pencesi ya da aspiratörün konumu banyo yerleşimlerinde yol gösterici unsurlardır.

Tesisatın işleyişi açısından önem taşıyan boru tesisatlarında fazla yön değiştirmekten kaçınılması, havalandırma ihtiyacına göre pencere ya da aspiratör entegre edilmesi gibi etkenler göz önünde bulundurularak bir yerleşim yapılmalıdır.

2. Aydınlatma

Banyolarda aydınlatma hem güvenlik hem de ambiyans açısından önem taşır. Çoğunlukla kaygan ve ıslak yüzeylere sahip olan banyolarda kazalar yaşanması olası olduğundan, yeterli ve doğru aydınlatma ile güvenlik önlemleri maksimuma çıkarılmalıdır.

Hem makyaj, tıraş gibi günlük rutinlerde kullanılan bir alan olduğundan hem de evin en az ışık alan alanlarından olduğundan, ambiyans için loş ışık tercih edilmiş olsa da gerektiğinde yeterli aydınlatma sağlanabilmelidir.

3. Yerleşim

Yerleşim konusunda örnek alınabilecek standart kurgular olsa da her konut metrekare ve form olarak kendi içinde farklılıklar gösterir. Mevcut yapı içerisinde en uygun yerleşim planını yaratmak adına öncelikli olarak ihtiyaçlar belirlenmeli, ardından da hareket engelini minimuma indirecek ve tesisata uygun olacak şekilde bir kurgu tasarlanmalıdır.

4. Ergonomi

Banyo kullanımı için en önemli noktalardan bir diğeri ise ergonomidir. Az sonra daha detaylı olarak inceleyeceğimiz klozet, duş gibi unsurların ergonomik açıdan doğruluğu sağlık için büyük öneme sahiptir.

Banyo yerleşiminde ise -kullanım, temizlik vb. için- yeterli hareket alanı sağlanmalıdır. Aksi takdirde hem yaşam alanından alınan keyif düşecek hem de güvenlik açısından sıkıntılar ortaya çıkacaktır.

5. Malzeme

Banyolarda malzeme seçimindeki en büyük etken nemdir. Yüksek nem ve bunun sonucunda oluşan yoğuşma nedeniyle yüzeylerin temizlenmesi kolay olmalıdır. Duvar ve tavan sıvası yeterli miktarda nemi emebilmeli ve serbest bırakabilmelidir. Zemin kaplamaları ise kaymaya karşı yeterince dayanıklı olmalıdır.

Banyolarda İhtiyaç Duyulan Sıhhi Tesisat Ürünleri ve Mobilyalar

1. Klozet

Banyolardaki ergonomik açıdan en önemli unsurlardan biri klozetlerdir. Sağlık açısından yükseklikler standartlara uygun belirlenmeli ve yeterli hareket alanı tanınmalıdır.

2. Lavabo

Lavabolar da ergonomik açıdan en az klozetler kadar önem taşır. Özellikle küçük banyolarda yeterli hareket alanı tanınmalı ve kapı ile mesafesine dikkat edilmelidir. Lavaboya entegre ayna ve depolama çözümleri, kullanım açısından kolaylık sağlayacaktır.

3. Çamaşır Makinesi

Çamaşır odası yoksa banyo; çamaşır makinesi, kurutucu ve çamaşır sepeti için alan ve bağlantılara sahip olacak şekilde tasarlanmalıdır.

4. Depolama

Bu saydıklarımızın yanı sıra banyo tasarımında şunlara da yer verilmelidir: havlu ve temizlik malzemeleri için dolaplar, kilitlenebilir ecza dolabı, havlu askısı (belki ek ısıtmalı), küvetin üzerinde tutma yerleri.

Örnekler

Fotoğraf: do mal o menos

Örnekteki banyo tasarımında, dar bir alan içerisinde birçok işlev çözülmüş. Bunu yaparken gömme rezervuar kullanılması ve küvetin minimum boyutlarının tercih edilmesi, alan kullanımı açısından fayda sağlamış. Havalandırma penceresinin ışık alan bir cepheye yerleştirilmesi ve geniş tutulması ise gündüz kullanımını oldukça rahat hale getirmiş.

Tasarımdaki bir diğer unsur ise malzemeler ile oluşturulan renk blokları. Bu malzeme ve renk farklılıkları sayesinde mekanda alanlar tanımlanarak işlevler vurgulanmış.

Fotoğraf: Christophe Coenon

Bu örnekte de bir öncekine benzer şekilde malzeme ve renk farklılıkları ile mekan dinamik hale getirilmiş. Koyu renk ahşap ve tavan rengi ile derinlik vurgulanmış. Bunların yanı sıra lavabo altındaki dolabın açık raf olarak kullanılması, cam ve ayna entegre edilmesi ile dar mekan, geniş hissettirecek hale getirilmiş.

Fotoğraf: Hey! Cheese

Tek tip malzeme kullanılan bu banyoda tercih edilen açık renkler detaylarda kullanılan siyah ile dengelenmiş. Dolap ve duş gibi alanlarda kapak kullanımından kaçınılarak mekandaki derinlik algısı bulanıklaştırılmış. Lokal aydınlatma ile desteklenen aydınlık ve steril bir atmosfer elde edilmiş.

Fotoğraf: JC de Marcos

Bu örnekte ise malzemeler değişiklik gösterse de monokromatik bir renk paleti yaratılmış. Malzemeler arasındaki ton ve doku farklılıklarıyla, dengelenmesi zor bir renk olan pembenin yorucu etkisi ortadan kaldırılmış. İhtiyaç analizine göre lavabo altı dolap kullanılmamış ve minimal bir tasarımla estetik bir bitiş elde edilmiş.

Fotoğraf: Peter Molloy

Yine gözü yorma riski yüksek olan bir renk tercih edilen bu banyoda; aydınlatma tercihleri ve yaratılan renk bloğu ile bu etkinin önüne geçilmiş. Düşük metrekareyi verimli kullanma amacıyla gömme rezervuar alanı aynı zamanda tezgah olarak kullanılarak alandan tasarruf edilmiş. Duvar genişliği ile birebir ölçüye sahip ayna sayesinde mekan derinliği artırılmış. Lavabo altına ise gizli bir dolap entegre edilerek depolama ihtiyacı göz yormayacak şekilde çözülmüş.

Kaynakça

• https://www.nda.ac.uk/
• https://www.jochrobak.com/
• https://www.volumesofspace.com/
• https://megep.meb.gov.tr/
• https://img-p1.vitra.com.tr/
• Neufert Yapı Tasarım