Ne bir bina, ne bir çatı: O uçuşan bir halı…

Louvre Müzesi yıllar önce çok tartışılan Cam Piramit'in yapımının 23. yılında yine tartışılacak bir projeyi hayata geçirdi.

Bir avlusunun üzerini uçan halı hissi yaratan cam bir tavan ile kapladı ve içine arşivlerde beklettiği geniş bir coğrafyaya ait pek çoğu bugüne kadar görülmemiş, İslam’ın doğuş, yayılış ve yaşatılma dönemi ait eserleri, çağdaş bir üslup ile sergilemeye başladı. Mekana ait gözlemlerimi mimarlarından gelen bilgiler ile birleştirince insan sormadan edemiyor, “bugün bizdeki Louvre mahiyetindeki eski bir saraya bir ek yapıldığında bu kadar özgün olunabilir miydi?”

Fotoğraf: Heval Zeliha Yüksel

Paris için Eyfel Ne Demekse Piramit de Artık O Demek

Yeni İslam Sanatları Galerisi Türk basınında, sergilenen eserlerin kaçırılmış olabileceği iddiasına dair pek çok haber ile ilgi odağı oldu, doğruluk payı yok değil ancak mirasın korunması konusunu bir kenara bırakırsak; yeni galerinin kendisi haber olmaya layık. Louvre’un orta yerine, I.M. Pei tarafından tasarlanan Cam Piramit yapıldığı zaman nasıl da konu olmuştu hatırlarsanız. Paniksiz, sessiz bir varoluş ile oturmuştu yerine. Yıllarca mimarlık derslerinde okuduk, kitaplarda gördük ve Louvre’a tek giriş oradan olduğu için geçen sürede cümle alem içinden geçti Cam Piramit’in. Artık Eyfel gibi Paris’in simgesi oldu Piramit. Eyfel mıktanıslarının yanında Cam Piramit figürü de sokaklarda yerini almıştı… 2012 yılının sonunda yine yenilik yapıyor Louvre, Milanolu mimar Mario Bellini ve Fransız meslektaşı Rudy Ricciotti’nin taasupsuz projesine izin vererek…

Ne bir bina, ne bir çatı: O uçuşan bir halı…

Bellini diyor ki: “Bize ilham olan herhangi bir kültürel öge değildi, sadece ve sadece stratejik bir seçimdi bu. 700’lü yılların Fransız krallarına ait kraliyet saraylarının özelliklerini taşıyan bir İslam sanatı sergilenmeliydi. Tam ortada çok katlı ama küçük bir yapının inşa edilmesi koleksiyonun bütünlüğünü kaybetmesi anlamına gelebilirdi. Çözümü rüzgarda neredeyse zemine dokunacak şekilde dalgalanır gibi görünüp, sarayı tamamen örtmeyen, tarihsel yönlerine de gölge düşürmeyecek bir uçuşan eşarp tasarlamakta bulduk.” Yeni mimari kelimenin tam anlamıyla saydam bir örtü: Ne bir bina, ne de sarayın alelade bir çatısı. Tasarım çok cesur. Piramit tam bir cesaret işi iken bu sefer bir avluyu tamamen kıvrımlı üçgenlerle kaplamak, aralardan eski tarih görünürken; içeride yeni dönemi hissettirebilmek büyük başarı. Paris’in gökyüzünün altına yeniyi eskinin üzerine öyle bir yapıştırmışlar ki hiç ait olmamasına rağmen hep oradaymış gibi duruyor. Bizde nasıl olurdu acaba? Yani bir saray avlusuna yeni bir yapı yapılması gerektiğinde, olabilecekler konusunda birkaç saniyeliğine düşünelim desem, ne derdiniz?

Bu yapı nasıl ortaya çıkmış?

Cour Visconti’de hayata geçirilen proje aslında 7 yıllık çalışmanın sonucu. 3 yıllık inşaat süreci, öncesinde yarışma süreci ve yatırım bulma dönemi var. 6.800 m²‘den daha fazla alandan oluşuyor ve bugüne kadar uygunsuz şartlarda sergilenen veya arşivlere kapatılmış 3.800 İslam eseri sergileniyor… Açılışı Fransız cumhurbaşkanı Francois Hollande’nin katılımıyla yapıldı. Destekleyenler arasında dünyanın dev inşaat firmalarından Bouygues var.

Koleksiyonda neler var?

Avluda oluşturulan giriş katında 632-1000 yılları arasındaki İslam’ın doğuş ve yayılış dönemine ait eserler var. Kaligrafik, Kuran yaprakları çoğunlukta. Bodrum katta ise 1000-1799 yıllarına ait eserler var, pek çoğunu Türkiye’de görmediğimizi söyleyebiliriz. 13. yüzyıl İran topraklarına ait seramiklerdeki zenginlik görülmeye değer. Karolardaki renklerin çeşitliliği, Memlük kapılarının önleri kadar arka yüzlerinin orijinalliği, İspanya’dan toplanan bronz döküm aslan ise masterpiece olarak görülebilir…

Piramit’ten sonra çatı için sözlükten seçilen kelimeler:
“Fular” “Eşarp” “Şal” “Yelken” “Göçebe Çadırı” “Pelerin” “Uçan Halı”

Rakamlarla:

Çelik borular: 8.000 adet
Metal üçgenler: 2.350 adet
Çatı ağırlığı: 135 ton
Taban alanı: 2.200 m² (55x40m)
Kapalı alan: 6.800 m²
Büyük Vitrinler: 60 adet
Louvre Müzesi Koleksiyonu: 15.000 parça
Musee des Decoratifs Koleksiyonu: 3.400 parça
İnşaat bütçesi: 40 Milyon Euro
Proje Bütçesi: 98,5 Milyon Euro