New York Halk Kütüphanesi, Eleştirilerin Ardından Renovasyon Projesine Bir Bakış Sunuyor

Robin Pobrebin'in, Norman Foster'ın New York Halk Kütüphanesi tasarımı ile ilgili New York Times'taki yazısı.

New York Halk Kütüphanesi, Fifth Avenue’de bulunan itibarlı binası için 300 milyon Dolar’lık renovasyon projesini açıkladı. Açıklamanın ardından geçen on ay boyunca, bir çok yazar ve araştırmacı kütüphaneyi bilimsel araştırmacılığa olan bağlılıklarını terk etmekle suçladı ve sokağın karşısındaki halk kütüphanesinin bu önemli kent simgesinin içine nasıl sıkıştırılabileceğini sorguladı.

Ancak bu tartışmalar boyunca önemli bir soru cevapsız kaldı: renovasyon projesi ardından kütüphane nasıl gözükecek? Foster, binanın arka tarafında şu an kitap koleksiyonlarının bulunduğu yedi katlı alanı kullanarak, esasında Carrère&Hastings’in neo-klasik yapısı içine çağdaş bir kütüphane yaratıyor.

Renovasyon projesi, yapının Fifth Avenue girişinden Bryant Park tarafına uzanan ana aksında açık bir düzen öneriyor. Mevcut durumda kütüphane koleksiyonunun bulunduğu ve halka kapalı bu alan, kitap rafları, oturma alanları ve çalışma masalarının olduğu dört kat yüksekliğinde bir iç avluya dönüşecek. Kütüphanenin 1911’deki açılışından bu yana ilk kez, kullanıcılar, zemin katta tasarlanan ince uzun pencerelerden Bryant Park’ı görebilecek.

dbox/Foster + Partners

Konuyla ilgili, kütüphane müdürü Anthony W. Marx, Fifth Avenue’deki ofisinde verdiği bir röportajda “Biz yeni ve ilham verici bir mekan yaratırken, sevilen ve simge haline gelmiş bu yapıya saygılı olmak zorundayız” dedi. Marx “İnsanların kütüphanelerin geleceğini merak ettikleri bu dönemde, biz dünyanın en büyük kütüphanesini yaratacağız” diyerek açıklamasını sürdürdü.

Renovasyon projesini, halk kütüphanesine alan açmak için, şu an binada bulunan kitapların birçoğunun New Jersey’deki depoya taşınmasını öneriyor. Bu durum başlarda anlaşmazlıklara yol açtı. Akademisyenler ve yazarlar, kitapların depoya taşınmasının uzun süren beklemelere sebep olacağını, dolayısıyla New York Halk Kütüphanesi’nin önde gelen bir referans merkezi olma rolünü zedeleyeceğini düşündüğünden tepkili. Ayrıca eleştiriler, bu proje için harcanan paranın bakımsız haldeki alan-kütüphanelerinin iyileştirilmesinde kullanılması gerektiği yönünde.

Eleştirilere cevap olarak kütüphane, 8 milyon Dolar’lık bir bağış sayesinde, daha fazla kitaba alan yaratmak için projeyi tekrar gözden geçirdi. Yeni plana göre, şu an binada bulunan 4,5 milyon cilt kitabın 3,3 milyonu burada kalabilecek.

Buna rağmen kütüphane, renovasyon projesini özellikle gizli tutmakla şuçlandı ve tasarımın kamuoyuna sunulması gerektiği tekrar tekrar belirtildi.

Mimarlık eleştirmeni Ada Louise Huxtable, Wall Street Journal’daki son yazısında renovasyon projesinin durumunu şöyle açıklıyor: “Ağustos ayında sorduğumda, planların Eylül ayında hazır olacağı söylendi; Eylül ayında sorduğumda Ekim’de, Ekim’de ise Kasım’da hazır olacağı ve Kasım ayında da aralıkta bir sunum yapılacağı söylendi. Her deneyimli mimar, çalışmaların hızla devam ettiğini tahmin edebilir. Kütüphane açık olmaya çok uzak ve eleştirilere karşı hassasiyetleri had safhada.”

Kütüphane yetkilileri ise tasarımın bugüne kadar tamamlanmadığını belirtti.

Yetkililer, yaklaşık 100.000 metrekarelik alana sahip yeni kütüphanenin New York’taki en büyük kamusal iç mekan olacağını belirtti. Bu tasarım, ikisi de satılacak olan Madison Avenue üzerindeki Bilim, Sanayi ve İşletme Kütüphanesi ve sokağın karşısındaki Orta Manhattan Halk Kütüphanesi projelerini bütünleştirir nitelikte. Merkez Kütüphane Planı olarak bilinen bu projenin inşaatına yazın başlanması ve 2018 yılında tamamlanması bekleniyor.

dbox/Foster + Partners

Norman Foster tarihi yapılara çağdaş eklemeler yapmak konusunda ayrıcalıklı bir vasfa sahip. Bu konuda, Berlin Reichstag (1999), Londra British Museum (2000), Washington’da ortak bir avlu ile birbirine bağlanan Smithsonian Amerikan Sanat Müzesi ve Ulusal Portre Galerisi (2007) örnek gösterilebilir. Foster’ın New York’ta 1928’de traverten bir binanın tepesine yerleştirdiği cam gökdelen, Hearts Tower (2006), yapısı da örneklerin arasına eklenebilir.

Mevcut kütüphane saygı duyulan bir yapı olduğundan, ilk eleştiriler kütüphanenin bir Starbucks’a dönüşebileceği kaygısı taşır nitelikte. Bu görüşe karşı Foster, bir başyapıta saygısızlık etmeyeceğini belirtti. Foster bir telefon röportajında: “Zamanla demlenmiş, saygı duyulan ve kendine yer edinmiş bu mekanlara karşı sorumsuz davranmak düşünülemez. Fakat niyetim bu yapıyı taklit etmek değil, aksine ona saygı göstermek” dedi.

Foster açıklamalarına şöyle devam etti: “malzeme seçimleri, büyük olasılıkla yapının her noktasına yansımış mevcut malzemelerin diline -ahşap, bronz, taş gibi- uyumlu olacak. Çalışma ve düşünmeye uygun bir ortam hissi yaratan ve eskiyerek güzelleşen malzemeler seçilecek.

Kütüphane yetkilileri, Foster’ın tasarladığı mekanın teknolojik, estetik ve çevre duyarlılığı açısından gelişmiş olduğunu belirtti. Kütüphanenin emekli müdürlerinden ve proje komitesinin kurucu üyelerinden Marshall Rose, “biz araştırma kütüphanesini geliştiren ve 21. yüzyıla taşıyan bir müdahale yapmak istedik” dedi.

Yeni tasarım, uzun zamandır halka kapalı olan ikinci kattaki ofis bölümlerini ve depoları yaklaşık 300 yazar, akademisyen ve araştırmacıyı ağırlayabilecek bir çalışma alanına dönüştürecek. Kütüphane müdürü Marx bu odaların birkaçında son kez gezinirken, bu ihtişamlı mekanların zamanla görkemini yitirdiğini söyledi.

Foster + Partners

Bunlara ek olarak, yeni plan bodrum katta eğitimi alanları, gençler için özel bir bölüm ve geliştirilmiş bir çocuk bölümü içeriyor.

Kütüphane, 300 milyon Dolar’a mal olması beklenen renovasyon projesinin bedeline şimdiden sahip olduğunu belirtti. Maliyetin yarısı şehir bütçesinden gelmekte. 2008 yılında kapatılan fakat yeniden açılacak olan West 53rd Street’deki Donnell şubesinden ise 50 milyon Dolar elde edildi. Ayrıca, şu an harap halde olan West 43rd Street’deki ek bölümün ve önceleri B. Altman satış mağazası olarak kullanılmış olan, Bilim, Sanayi ve İşletme Kütüphanesi’nin üstündeki birkaç katının satışından da 100 milyon Dolar elde edildi.

Yetkililerin yaptığı açıklamlara göre renovasyon projesi tamamlanana kadar, Orta Manhattan ve Bilim, Sanayi ve İşletme Kütüphanesi kapatılmayacak ve sonrasında bu binaların satışından elde edilen gelir kütüphaneye bağışlanacak. Bu alanların tek bir yapı altında toplanmasının, kütüphaneye bir yıl içinde 15 milyon $ kazandırması bekleniyor. Böylece kütüphanenin çalışma saatlerinin uzatılmasına, daha fazla kitap ve çalışan alınabilmesine imkan doğacak.

Renovasyon projesi, kent kurulları tarafından henüz onaylanmamış durumda. Kütüphane, Bryant Park’a bakan iki küçük pencereyi acil çıkış kapısına dönüştürmek, arka cephedeki pencereleri açılır kapanır hale getirmek, çatıya iklimlendirme ünitesi eklemek ve 40th Street boyunca uzanan duvarın 5,5 metresini iki servis girişine geçit oluşturacak şekilde dönüştürmek için Merkezi Koruma Komisyonu’ndan izin bekliyor.

Renovasyon projesi üçüncü kattaki ana okuma odasına dokunmayacak. Ancak kütüphane müdürü Marx, Fifth Avenue’deki binada yapılacak herhangi bir değişikliği saygısızlık adledicek muhtemel eleştirilere karşı, binanın aslanlı muhafizlarıyla birlikte, hazır görünüyor.

Marx’a durumu şöyle açıklıyor: “Bu kadar sevilen herhangi bir binayı yenilemeye kalkışmak, her zaman tepkilere yol açacaktır.”