“Ödemiş Belediyesi Proje Yarışması Yönetmeliklere Aykırılıkları Düzeltmelidir”

Peyzaj Mimarları Odası, Ödemiş Belediyesi'nin açtığı "Kent Merkezi ve Yakın Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması" konusunda sitesi üzerinden bir açıklama yaptı.

Duyuru metni aşağıdaki gibidir:

“Ödemiş Belediyesi ‘Kent Merkezi ve Yakın Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması’nın 17.02.2012 tarihinde Belediye Başkanlığı resmi sayfasından yapılmış olan Yarışma İlanı Yarışmalar Yönetmeliği hükümlerine aykırıdır ve düzeltme yapılarak yeniden yayınlanmalıdır.

107 h. lık bir alanın da yarışmaya söz konusu alanın kent meydanı ve kentin nirengi noktasında yer alacak kullanımlarla ilgili olan yarışma konsepti, kentlerimizin yaşam kalitesinin arttırılmasının disiplinli olarak planlara aktarılma çabalarını destekleyecek kararlardandır ve bu süreçte oluşan kentsel olumsuz baskılarının, kentin peyzaj karakteristiklerinin (doğal-kültürel – tarihi değerlerinin) korunarak kullanım ilkelerinin ve bilimsel verilerinin dikkate alınacağı kentsel tasarım/fikir projeleri yarışmalarını, tüm meslektaşlarımız adına heyecanla karşılamakta ve desteklemekteyiz.

Ödemiş Belediyesinin Yarışma İlanı ile kamuoyu ile paylaştıkları Proje Yarışması ile ilgili odamız tarafından yarışma duyurusunda yer alan şartname niteliğinde olan maddelere ilişkin hem yasal- yönetsel hükümler açısından hem de teknik açıdan yapılmış eksiklik ve olumsuzlukların düzeltilerek yeniden yayınlanmasını talep etmiştir.

YASAL- YÖNETSEL AÇIDAN;

1- Yarışma şartnamesinin ön koşullarının duyurusunun yapıldığı Yarışma İlanının YARIŞMAYA KATILIM KOŞULLARI başlığında yer alan Madde 3’te ” Yarışmaya en az bir mimar (ekip başı), bir şehir plancısı ve bir peyzaj mimarı bulundurmak koşulu ile T.M.M.O.B. ilgili odalarına kayıtlı üyelerden oluşan ekipler katılabilir ” hükmü ile yarışmanın maç ve kapsamı, alan büyüklüğü ve ölçekleri nedeni ile peyzaj mimarlığı disiplin karar ve uygulama teknikleri ağırlığının son derece yüksek olduğu böylesi bir yarışmada ekip başının mimarlık disiplinine ait olduğu açıklamasının yapılması ve dolayısı ile getirilen kısıtlılık bilime ve tekniğe, hukuka aykırıdır.

GEREKÇE: Yarışmanın niteliği mutlak suretle uzmanlık alanları ve disiplinler arası işbirliği ile teknik çözümlemeler gerektiren bir kararlılık taşımaktadır. Bu sebeple; fikirlerin bir araya gelmesinden ziyade, kentsel mekan tasarımı ile ilgili kuramlar, mekan tanımlamalarının bilimsel yapılabildiği, kullanıcı yapısı, psikolojik ve sosyal koşulların, kültür ve yaşam biçimi, davranış kalıpları, algılama, anlamlandırma, değerlendirme sistemleri, karar oluşturma yetisi ile ilgili süreçlerin tanımlanması, karar kuramı, davranışsal kuramlar, mekana biçimsel yaklaşımlar ve değerlendirmeler getiren kuramlar, ihtiyaç programının doğru okunabildiği, kent analizi, bölge ve çevresinin özellikleri, iklim, yönlenme, yüzey formları, lokal değerlendirme yöntemleri, yapısal yoğunluklar ve yapılaşma katsayıları, alan kullanım yoğunluğu kriterleri, biçim, strüktür, mekan kurgusu ilkeleri, doğal ve yapay değerlerin koşullarının tasarım probleminin çözümüne yönelik analizi, mekan oluşturmada imaj-anlam-yaşam senaryosu ilişkileri , kentsel donatı elemanları oluşmasındaki standartlar ve yasal koşullar ile mekan-kütle-cephe-strüktür tasarımının özellik ve biçim dilini geliştirebilen meslek disiplinlerinin ortak kararı ile üretilmelidir. Kentsel tasarım, planlama ve tasarım uzmanlığı gerektiren meslek disiplinlerinin eylemlilik alanlarıdır.

Tüm yukarıda yapılan açıklamalarda; 1/2000 ölçekte 107 ha. büyüklüğünde bir etkileşim alanını içeren büyüklükte gerçekleştirilecek olan plan kararları ile 1/500 ölçekte 26 ha. lık alanda kentsel tasarım, 1/200 ölçekte çözümünün beklendiği bir şartname hazırlığında bu ölçekte 9 ha.lık bir açık alan topoğrafik çözümündeki tek ihtisas alanı olan peyzaj mimarlığı olmasına rağmen böylesi bir alanda uygulamaya yönelik proje elde edilmek istenmesine rağmen YARIŞMAYA KATILIM KOŞULLARINDA “ekip başı mimar” zorunluluğu getirilmiş olması oldukça düşündürücüdür.

Mimarlık mesleği ile birlikte peyzaj mimarlığı disiplinin kentsel tasarım gerektiren bir çalışma alanı içerisinde mutlak yer aldığı, şehir planlama disiplinin böylesi bir yarışmada üst ölçek kararları ile birlikte tasarıma gidilmesinde ulaşım ana kararları ile ilgili destek bir disiplin olduğu da açıktır.

Bu sebeple projeye katılım koşulları olarak belirlediğiniz “Yarışmaya en az bir mimar (ekip başı) bir şehir plancısı ve bir peyzaj mimarı bulundurmak koşulu ile TMMOB ilgili odalarına kayıtlı üyelerden oluşan ekipler katılabilir.” koşulunda Peyzaj mimarlarının ekip başı olması kriterinin yer almaması hem bilme hem de kamu yararı adına üretilen tüm çalışmalarda mutlak bir eksiklik olarak kalacak ve beklentilerin karşılığını yetersiz bırakacaktır.

2- Yine aynı tarihli Yarışma İlanını , ÖDÜLLER VE ÖDEME ŞEKLİ ana başlığında Madde 6’da “Mansiyon ödülü için jüri emrine toplam 30000TL (Otuz Bin Türk Lirası) ayrılacaktır.” şeklinde bir düzenleme yapıldığı görülmektedir. 4734 sayılı kamu ihale kanunun Yönetmeliği olan Yarışmalar Yönetmeliğinin 9. maddesi (s) bendinde “Ödüllerin (Derece ve mansiyonların, varsa satın almaların) sayısı, tutarı ne zaman ve nasıl ödeneceği,” 14. madde (f) bendinde “Verilecek ödüllerin sayısı ve tutarları,” yine aynı yönetmeliğin 31. madde (e) bendinde “. Jüri şartnamede öngörülen ödül ve mansiyonları vermek zorundadır.” Hükmü bulunmaktadır.

GEREKÇE : Belediye başkanlığınca ilan edilen Yarışma şartnamesine göre jürinin asli görevleri arasında sayılan ödül dağıtım ve şekli hüküm altına alınmayarak Yasa ve yönetmeliklere aykırı bir tutum daha sergilenmektedir.

3- Yarışmalar Yönetmeliğinin 18. Maddesi hükmü gereği olan “Ortakçıl yarışmaların jüri teşkilinde, meslek disiplinlerinin yarışmadaki ağırlığına uygun bir dağılım sağlanmalıdır.” Hükmü ve “(7) kişilik jürilerde en az ikisi, yedek jüri üyelerinin ise en az biri Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin ilgili meslek odasından istenecek ” hükümlerinin ihlal edilmiştir.

GEREKÇE: Kentsel tasarımda; kentsel mekan tasarımı ile ilgili karar-davranışsal-mekana biçimsel yaklaşım ve değerlendirmeler getiren kuramların tasarımcısı olan peyzaj mimarlığı disiplinini böylesi bir proje yarışmasının AĞIRLIKLI bir disiplini olduğunu görmezden gelerek meslek “disiplinlerinin ağırlığına uygun bir dağılım sağlanması ” hükmüne 17.02.2012 tarihli web sayfanızdan yapılan yarışma ilanında 4 mimarlık disiplininden 2 şehir planlama disiplininde 1 peyzaj mimarlığı disiplininden ki seçilen jüri üyesi ki peyzaj mimarı olarak açıklaması yapılan 1 asil ve 1 yedek jüri üyeleri de Yönetmelik hükmünde TMMOB ye bağlı ilgili meslek odasından istenir hükmünü de ihlal ederek ilan edilmiş, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası tarafından isimleri verilmemiş olup dolayısı ile yönetmeliğe ve hukuka aykırı davranılmıştır.

Kent meydanları ile ilgili bir tasarım proje yarışması gibi mekansal, işlevsel ve estetik tasarımlar içermesi konulu bir süreçte peyzaj mimarlığı meslek disiplinin yer almaması gerçekten düşündürücü bir o kadar da anlaşılması güç bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kent meydanları, günün mimarlık ortamına katacağı katkı ile birlikte, kentsel açık alanlarda insan kullanımı için gelişen gerekliliklerin; kentin fiziki formlarına, doğal-kültürel ve tarihi dokusu ile geçmişten bu güne kazandırdığı kimliği ile uyumlu, ekonomik, işlevsel, estetik, kentin fiziki plan ruhuna aykırı olmayacak bütünlüklü bir disiplinle çözümlerin üretileceği bir kentsel tasarım kuram ve politikalarına katkı sağlayacaktır.

Son yıllarda; yer seçimi, tasarımı ve işlevselliği konularında fazla sayıda olumsuz örnekleri ile birlikte yaşamak zorunda bırakıldığımız, kentlerimizi hem doku hem yaşanılması zor görüntüler altında bırakan ve dolayısıyla kentsel psikolojiyi zorlayan kullanımlar ve tasarımlarla kent meydanları örnekleri yanında, Ödemiş Belediyesi tarafından hazırlanmış olan söz konusu yarışmanın niteliği ve beklentilerin tam da yukarıda sözü edilen amacı ortadan kaldırmaya yönelik bir amaç taşıması tartışmasız peyzaj mimarlığı disiplini açısından da çok önemli ve özeldir.

TEKNİK AÇIDAN;

Yarışma şartnamesinde YARIŞMANIN YERİ KONUSU başlığı altında, yarışma alanının büyüklükleri, ölçeklerle ayrılmış ve tanımlanmaya çalışılmış ama planlama ve tasarım disiplinleri camiası olarak belki de ilk kez duyduğumuz planlama ve projelendirme terminolojileri bulunmaktadır.

Örneğin;

1- 107 hektar alan büyüklüğünde ve 1/2000 Ölçekte “Mekansal Gelişim Strateji Çerçevesi”, ne demektir, plan bazında hangi bilimsel tanımı bulunmaktadır? Pafta düzeni nedir, raporlama tekniğinde bir sunuş mu beklenmektedir, o halde niçin ölçek verilmiştir. Bilimsel olarak plan terminolojisindeki karşılığı nedir?

2- 26 hektar büyüklüğünde bir alan için 1/500 ölçekte “Kentsel Tasarım Alanı” olarak ifade edilen projenin bilimsel ve teknik proje iş aşaması ve veya hizmet bölüm oranı nedir? Yarışman hangi proje kategorisinde sunum yapacaktır? Kentsel Tasarım Projesi mi demek istenmiştir?

3- 9 hektar büyüklüğünde bir alanda ve 1/200 ölçekte “Kent Meydanı Düzenleme ve Karma İşlev (Kültürel ve Sanatsal Merkez) Yapılanması,” şeklinde tarif edilen aslında Peyzaj Uygulama Projesi İş Aşaması ve proje düzenleme esası değil midir?

Jüri ve belediye yetkilileri peyzaj mimarlığının asli unsurları olduğunu bildiği için maalesef dar meslekçi bir anlayışla bilimden uzak bir çalışma sergilemiş 1/2000 den 1/200 e kadar ölçeklendirildiği halde neden bilimsel planlama ve proje düzenleme esas ve ilkelerinde proje hizmet bölümlerini tanımlayamamış, muğlak ifadelerle raporlama tekniği talebinde bulunmuşlardır. Şartnameyi hazırlayan jüri üyeleri, zorlanarak yapılmış olduğu aşikar olan proje hizmet bölüm oranlarını nasıl tariflediklerini planlama ve tasarım camiasına açıklamalıdırlar.

Amaç ve beklentilerin doğru anlamda karşılanabilmesi ve Ödemiş gibi tarihsel misyonu yüksek ve doğal- kültürel varlıkları gibi tarihsel simge değerini taşıma erdeminde olan ender özellikteki bir kentin silüetini direkt etkileyecek kent meydanı, bir kentsel tasarım öğesi olan kentsel donatı elemanı olarak değerlendiremez ve kamu yararı adına yürütülen çalışmalar içerisinde bilimsel ve teknik terminolojilerin doğru düzlemlerde üretilememesinden kaynaklı sorunlar düzeltilemez ise, yarışmadan elde edilecek sonuç yeterli olmayacaktır.

Odamız, Ödemiş Belediye Başkanlığı’nın kamu yararına ve üstün hizmet vermekte olduğu ilçe halkının yararına ve kamu kaynaklarının yerinde kullanımı konusundaki duyarlılığını bilmekte ve saygı ile çalışmalarını takip etmektedir. Bu sebeple, odamız tarafından yazılı olarak yapmış olduğumuz başvurumuzu değerlendirerek düzenleme yoluna gidileceğinden emindir.

17.02.2012 tarihinde yapılmış olan Yarışma İlanı duyurusunda yer alan üyelerimiz, konu hakkında bilgilendirilmiştir.”