ODTÜ Yollarına İlişkin Hazırlanan Protokol Hakkında Bilgilendirme

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, Ankara Valiliği tarafından kamuoyuyla paylaşılan ODTÜ Teknokent Kavşağı ile 1071 Malazgirt Bulvarı Arasında Bağlantıyı Sağlayacak Yol İnşaatına İlişkin Protokol'e dair basın açıklaması yayınladı.

Basın açıklamasının tamamı şu şekilde:

ODTÜ arazileri içinden geçmesi planlanan yollara ilişkin ODTÜ Rektörlüğü ve Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 08.09.2017 tarihinde imzalanan, ODTÜ Teknokent Kavşağı ile 1071 Malazgirt Bulvarı Arasında Bağlantıyı Sağlayacak Yol İnşaatına İlişkin Protokol 12.09.2017 tarihinde Ankara Valiliği tarafından kamuoyuyla paylaşılmıştır. Söz konusu protokole ve ortaya çıkan duruma ilişkin değerlendirmelerimizi sıralayacak olursak:

• Protokolün 1. maddesinde taraflar Ankara Büyükşehir Belediyesi ve ODTÜ olarak tanımlanmışlardır. Fakat protokol sonunda taraf olarak tanımlanmamış kurumları temsilen Ankara Valisi Sayın Ercan Topaca ve YÖK Başkanı Sayın Prof. Dr. Yekta Saraç’ın imzaları bulunmaktadır. Protokolün Ankara Valiliği ve YÖK Başkanlığına yüklediği sorumlulukların yerine getirilmesi noktasında daha sağlam bir dayanak olması için bu iki kurumun da taraflar olarak tanımlanması gerekirdi.
• Protokolün 3. madde 1. fıkrasında “ABB, (…) harita, zemin etüdü, yol gövdesinin oluşturulması, sanat yapılarının imalatı, ağaç nakli gibi çalışmalara olumsuz hava şartlarına maruz kalınmaması adına en kısa zamanda başlayacaktır.” ifadesi yer almaktadır. ODTÜ Rektörlüğü 11.09.2017 tarihli açıklamasında yer alan; “Yol yapımı çalışmalarının başlama zamanı tamamen Büyükşehir Belediyesi’nin tasarrufunda olmuştur. Ankara Büyükşehir Belediyesi ekipleri, 09.09.2017 tarihinde sabah saatlerinde alan etütleri ile yol yapımı sürecine başlamıştır.” ifadesi ile çalışmaların başlamasına ilişkin herhangi bir müdahilliklerinin olmadığını belirtmiştir. Bu ifade ile çalışmaya başlanma zamanı tamamen Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin tasarrufuna bırakılmıştır.
• Protokolün 3. madde 1. fıkrasında “(…) ODTÜ tarafından arazide ABB’nin yapacağı yol çalışmaları için söz konusu arazide harita, zemin etüdü, yol gövdesinin oluşturulması, sanat yapılarının imalatı, ağaç nakli için izin verilmiş olacaktır.” ifadesi yer almaktadır. Bu ifade ile Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne İncek Bulvarı ile Eskişehir Yolu’nu bağlayan kuzey-güney aksındaki yol için geniş bir yetki verilmektedir fakat ODTÜ Rektörlüğüne yol projesinin incelenmesi, projenin araziye aplike edilmesinden sonra aplikasyonun denetlenmesine ilişkin herhangi bir yetki verilmemiştir.
• Protokolün 3. madde 1. fıkrasında; “Ağaçlar ile ilgili uygulamalar kapsamında; taşınması uygun ağaçlar nakledilecek, uygun olmayan ömrünü tamamlamış olan ağaçlar kaldırılacaktır.” ifadesi yer almaktadır. Bu ifadeyle “taşınması uygun ağaçlar”dan ve “ömrünü tamamlamış olan ağaçlar”dan ne kastedildiği muğlaktır. Protokolde herhangi bir ağaç sayımının yahut rölövesinin yer almamasının yanı sıra taşınacak ve taşınmayacak ağaçların tespiti konusunda ilgili teknik bilgiyi sağlayan kurum olarak Orman Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması zorunlulukken, protokolde buna ilişkin herhangi bir ifadenin yer almaması hatalıdır.
• Protokolün 3. madde 4. fıkrasında; “İncek bulvarı bağlantı yolu Ek-4’de koordinatları belirtilen güzergahta esasen 4 şerit gidiş ve 4 şerit geliş olarak; aşağıdaki kesitte 38 metre olarak yapılacaktır. (Ek-5 yol kesiti) ” ifadesi yer almaktadır ve bu ifadenin devamında yol parçalarının genişlikleri verilmektedir. 2 metre olarak yazılmış olan orta refüj el yazısıyla değiştirilerek 4 metreye çıkarılmıştır. Bu haliyle yol genişliği 40 metreye çıkarılmıştır fakat bu durum yukarıdaki ifadeye yansıtılmamıştır. Yani protokolde çelişkili bir durum ortaya çıkmıştır. Bu çelişkili durum zaten ODTÜ Rektörlüğü açıklamalarına da yansımıştır; 08.09.2017 tarihli açıklamada yol genişliği 38 metre olarak belirtilirken 11.09.2017 tarihli açıklamada yol genişliği 40 metre olarak belirtilmiştir. Ayrıca söz konusu değişiklikler Ek-5’teki yol kesitine yansıtılmamıştır, yol kesitinde yol genişliği 38 metredir. Böylesine kritik bir konuda ve süreçte protokolün el yazısıyla tahrip edilmesi ve çelişkili ifadelere ve açıklamalara mahal verilmesi profesyonel olmayan bir tutumdur.
• Protokolün 3. madde 4. fıkrasında; “(…) geriye kalan 10 metrelik kısımda orman bölgesindeki (…) gerekli peyzaj ve altyapı çalışmaları ABB tarafından yapılacaktır.” ifadesi yer almaktadır. Bu ifadede de genişlik önce 12 metre olarak belirtilmiş sonrasında el yazısıyla 10 metre olarak değiştirilmiştir. Söz konusu değişiklik yine Ek-5’teki yol kesitine yansıtılmamıştır. Yine çelişkili bir durum ortaya çıkmaktadır. Söz konusu peyzaj ve altyapı çalışmalarının denetimine ilişkin ODTÜ yönetimine herhangi bir denetim yetkisi verilmemiştir.
• Protokolün 3. maddesinde yol ve peyzaj ve altyapı çalışmalarına ayrılan alanlar birlikte belirtilen toplam genişlik 50 metredir. ODTÜ Rektörlüğünün 11.09.2017 tarihli açıklamasında ise; “Yolun yapımı sırasında açılan yüzeyin genişliği; yol yapım teknikleri, yol kenarındaki sanat yapıları (şev, drenaj kanalları, vb.) ve çevre düzenlemeleri gereği, bazı yerlerde en fazla 75 metre olup (mevcut yangın yollarıyla beraber), iki noktada U-dönüşü yapılacağı için sadece bu bölümlerde genişlik 135 metreye ulaşmıştır.” ifadesi yer almaktadır. Söz konusu protokolün herhangi bir yerinde 75 metre ve 135 metre genişlikten söz edilmemektedir. Tespitlerimize göre Ankara Büyükşehir Belediyesi 50 metre genişliğin katbekat üstünde orman alanını tahrip etmiştir.
• Söz konusu protokolün 3. madde 6. fıkrasında; “Yol yapımı karşılığında 36 hektarlık hazine arazisinin ODTÜ’ye tahsisi Ankara Valiliği koordinasyonunda gerçekleştirilecektir.” ifadesi yer almaktadır. En başta belirttiğimiz üzere Ankara Valiliği taraf olarak tanımlanmamıştır, bu maddenin Valilik açısından bağlayıcı olması hukuken tartışmalı bir konudur.
• Söz konusu protokolün herhangi bir yerinde yol şevlerine ilişkin bir ifade bulunmamaktadır. Ayrıca koordinatlı projede de şevler gösterilmemiştir. Sadece ekte yer alan koordinatsız ve ölçeksiz uydu görüntüsü üzerinde şevler gösterilmiştir.
• Yol projesinde ODTÜ Rektörlüğünün 11.09.2017 tarihinde belirttiği üzere 2 adet değil 3 adet U dönüş vardır. Yine aynı açıklamada belirtildiği üzere yol için açılan alanda en büyük genişlik bu U dönüşler için değil yolun ikinci çıkışından sonra gelen şevlerde olmuştur ve bu genişlik ODTÜ Rektörlüğü’nün açıkladığı üzere 135 metre değil 150 metre civarındadır.
• Söz konusu protokolün herhangi bir yerinde yol genişliğini 50 metre olarak belirleyen ve doğu-batı doğrultusunda ODTÜ arazisini kat edecek tünelin aç kapa yöntemiyle yapılabilmesine olanak veren imar planlarının değiştirilmesine yönelik bir ifade yer almamaktadır.
• Bu protokolle yol (40 metre) ve altyapı peyzaj düzenlemesi (ek 10 metre) için terk edilen toplamda 50 metre genişliğinde bir alan belirlenmiştir. Bu alan protokole uygun bir şekilde inşa edildikten sonra ve alana ilişkin ODTÜ’nün herhangi bir tasarrufunun kalmamasının akabinde -peyzaj düzenlemesi için talep edilen kısmında yola çevrilmesiyle birlikte- imar planındaki gibi 50 metrelik bir yola çevrilebilir, genişletilebilir.
• Protokolde imza kısmı Orta Doğu Teknik Üniversitesi Başkanlığı şeklinde açılmıştır. Ülkemiz bürokrasisinde Üniversite Başkanlığı adında bir makam bulunmamaktadır.

Özetleyecek olursak söz konusu protokol Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne ODTÜ arazisi üzerinde geniş yetkiler verirken ODTÜ’ye herhangi bir denetim yetkisi vermemiştir. Protokol profesyonellikten uzak, muğlak, çelişkili ifadeler ve tahribatlar içermektedir. Protokol ekinde bulunan krokiler baz alınarak aceleyle uygulamaya geçilmesinin birçok eksiği ve hatayı beraberinde getirmiş olması muhtemeldir. Kamuoyuna saygıyla duyururuz.