Restorasyonda Söz Savunmanın: Milim Şaşmadı!

Hatay Müzesi'nde mozaiklerin restorasyonu tartışılmaya devam ediyor.

Hatay Arkeoloji Müzesi’nde bulunan Roma dönemine ait mozaiklerin restorasyon sırasında değişeme uğradığı öne sürülmüş, basına yansıyan olay geçen hafta büyük tartışmalara neden olmuştu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle müze kapılarını açtı. Restorasyonu yapan ekibin başındaki Dr. Celal Küçük ile mozaiklerin yanında iddiaları konuştuk.

İsis Mozaiğine her açıdan baktık. Mozaiğin yüzünde bir deformasyon görünmüyor. Arşiv görüntüleri ve restorasyonun tüm aşamalarını kaydedildiği dosyaları inceledik. Kamuoyuna yansıyan fotoğrafta yüzdeki büyümenin nasıl olabileceğini Celal Küçük’e sorduk. Küçük, basına yansıyan fotoğraftaki gibi figürün yayılması halinde mozaiğin bütününün de büyümüş olması gerekeceğini belirterek şöyle konuştu; ”Bu mozaikte yaklaşık 10 bin tessera (Küçük taş) var. Tesseraları bir milim oynatsanız mozaiğin bütünü de büyür. Biz restorasyon öncesinde ölçülerini ve fotoğraflarını çekiyoruz. Bakın İsis mozaiğinin eni 2.30 metre boyu 1.36 metre. Restorasyon sonrasında da bu ölçüler aynı. Eğer yüz basına yansıyan fotoğraf gibi yayılmış olsa bu ölçüleri tutturmanız mümkün değil.”

Yine en çok tartışılan mozaiklerden biri de Talasa Moziği üzerindeki çocuk figürüydü. Onun üzerinde de deformasyon olduğu yönünde iddialar vardı. Celal Küçük, ”Talasa Mozaiğindeki çocuk figürünün ilk kaldırıldığı 1932 ve 1939 arasındaki yıllarda mozaik kesilirken dönemin yöntemi ile bazı tesseralar kırılmış. Eksikleri eski görüntülerden tespit ettik. Restorasyon sırasında orjinaline sadık kalarak o tesseraları tamamladık. Renk değişikliği ise üzerindeki verniği temizlememizden kaynaklı” dedi.

Mozaiklerin restorasyon şekli de basında tartışma yaratmıştı. Dünya da mozaiklerin masa üzerinde restore edildiği, biz de ise yerde yapıldığı gündeme gelmişti. Küçük bu iddiaları da şöyle cevapladı: ”Basına yansıyan Louvre Müzesi’nde masa üzerinde restorasyon fotoğrafı öncelikle restorasyon değil, eksik olan bölümlerde renklendirme, rötuş çalışması. Mozaik restorasyonu tüm dünyada yerde yapılır. 400 metrekare mozik nasıl masa üzerine çıkarılsın. Üstelik masa üzerinde titreşimden kaynaklı bozulmalar meydana gelir. Mozaik restorasyonu yerde yapılır ve biz bilimsel tüm toplantılarda bu fotoğrafları göstererek alkış alıyoruz.”

Celal Küçük’ün cevaplamak istemediği tek soru kim restorasyonu kötü göstermek istiyor sorusu. Bunu kendisi de bilmiyor. Ancak tartışmanın olmasını arkeolojiye ve eski esere olan ilgini olması yönünden sevinçle karşılıyor. Ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı bu sorunun cevabını bulmalı. Çünkü ben yerinde incelediğim ve restorayon için her aşamasını gördüğüm mozaikler üzerinde bir deformasyon yok. O halde basına yansıyan fotoğraf üzerinde oynama var. Birilerinin bu müzede bir çıkarı var ama bakalım kim çıkacak? Asla bunu kamuoyuna yansıtan taş ustası ve yerel gazeteci meslektaşım bu sorunun cevabı değil. Çünkü belli ki onlar mozaiklerin bozulmasına canı yandığı için bu tavrı gösterdiler. Onları da bu konuda yanıltan birileri var.