Rio’da Olimpiyatlar Kamusal Sanatı Canlandırdı

2016 Yaz Olimpiyatları kapsamında Rio'ya yayınlan sanat çalışmalarına bir göz atalım.

Geçtiğimiz haftalarda Rio de Janeiro’da başlayan 2016 Yaz Olimpiyatları, tüm büyük etkinliklerde görüldüğü gibi kentin farklı yönlerini önümüze koyuyor. Bir yandan kentte ne çapta bir döşüm ortaya çıktığını anlamaya çalışırken bir yandan da adeta karnaval havasında sürüp giden sanat çalışmaları insanı içine çekiyor. Olimpiyat tarihinde ilk kez yapılan, Kültür Bakanlığı tarafından organize edilen bir sanat programı çerçevesinde davet edilen sanatçıların kentin farklı bölgelerinde ürettiği çalışmalara şöyle bir göz atalım:

JR Efsanesi Rio’da

Fransız sokak sanatçısı JR, olimpiyat oyuncularından ilham alarak iki adet dev enstalasyon hazırladı. Yüksek bir yapının çatısında konumlandırılan çalışma sırıkla yüksek atlama yarışçısını temsil ederken deniz kenarında kayalıklara yerleştirilen diğer çalışma ise bir yüzücüyü temsil ediyor. Çalışmalar, metal direklerin, vücudu resmeden tek renk kağıtlarla oluşturuldu.

JR’ın diğer bir çalışması ise kentin ilk favelasında 7 yıldan uzun süredir projelendirilen bir kültür, eğitim merkezi. Sponsorsuz bir şekilde bölge halkının desteğiyle inşa edilen Casa Amarela /Sarı Ev isimli yapıya Rio Olimpiyatları kapsamında ay şeklinde heykelsi bir çatı katı eklendi. Morro da Providencia favelasında yer alan yapı, sanatçılar Takao Shiraishi ve Diirby’ın ahşap enstalasyonlarıyla tasarlandı ve Brezilyalı sokak sanatçıları OS GEMEOS’un karakterleriyle renklendirildi. Yapı genç insanlar için çeşitli konularda eğitim merkezi olarak kullanılırken aynı zamanda çocuklar için kütüphane ve açık hava sineması görevi de görecek.

JR’ın bu projedeki son çalışması ise çatıdaki ay biçimindeki enstalasyonu. Bu çatı katı tamamlandığında sanatçıların çalışma mekanına ve yerel gençlere dersler verebilecekleri bir mekana dönüşecek.

5 Kıtayı Temsil Eden 3.000 Metrekarelik Duvar Resmi

Brezilyalı sokak sanatçısı Eduardo Kobra, kentin eski liman bölgesinde 190 metre genişliğinde bir duvara dev resim yaptı. 3.000 metrekarelik bir alana yayılan resim olimpiyat halkalarını temsil eden 5 kıtadan birer insan portresini içeriyor.

Sanatçının “Halklar” isimli bu çalışması, dev ekranların bulunduğu, canlı müzik performanslarının ve havai fişek gösterilerinin yapıldığı 3 kilometrelik bir bant olan Olimpiyat Bulvarı’nın önemli bir parçasını oluşturuyor. Çalışma aynı zamanda dünyanın en büyük duvar resmi olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

Brezilya’nın Doğal Güzelliklerine Atıfta Bulunan Bir Enstalasyon

Japon sanatçı Mariko Mori’nin Cunhambebe Bölge Parkı’nda hazırladığı “Ring: One With Nature” isimli enstalasyon, yaklaşık 180 metre yüksekliğindeki Veu da Noiva Şelalesi’nin tepesine yerleştirilmiş yaklaşık 3 metre çapında bir halkadan oluşuyor. Heykelsi çevresel bir sanat çalışması olan enstalasyon, Brezilya’nın doğal ortamında bulunan güzelliğin bir örneğini ortaya çıkarıyor.

Günün farklı saatlerinde rengi değişen halka enstalasyonu için Mori, “Bu çalışma her varlık ile doğa arasındaki uyumu kutluyor ve tüm uluslar ve halkların birliğini temsil ediyor” diyor. Küratör Marcelle Dantas çalışmayı, “doğaya ve hayal gücüne müdahale amacıyla politik söylemi, teknik zorluğu ve sanatsal vizyonu birleştiren bir girişim” olarak niteliyor.

Amerikalı heykeltıraş Anthony Howe ise olimpiyat ateşini barındıracak bir çeşit rüzgar gülü tasarladı. 19. yüzyıl neoklasik kilisesi Candelária’nın karşısında sergilenen çalışma 12 metre çapında hareketli bir heykel. Rüzgarda zarif biçimde salınan heykel, güneş ışınlarının yansımasıyla bir kaleydoskopa dönüşüyor ve günbatımında da oldukça sinematik bir görüntü ortaya koyuyor.

Tüm bu örneklerin yanında bütçe sıkıntısı nedeniyle iptal edilen sanat çalışmaları da mevcut. İtalyan sanatçı Giancarlo Neri’nin enstalasyonu bunlardan biri. Sanatçının 2005 yılında hazırladığı, 1415 adet ışıklandırılmış sandalyeden oluşan Bar Paris isimli çalışmasının Glória mahallesinde sergilenmesi planlanıyordu fakat Kültür Bakanlığı’nın bütçe kesintisi sebebiyle gerçekleştirilemedi.