Sanat Koleksiyoncusu Harabe Bir Yapıyı Kurtarabilir mi?

Jordan Schnitzer cebindeki son kuruşa mal olsa da Portland'da yer alan çürümeye terk edilmiş yüzyıllık imalathaneleri kurtarmak istiyor.

Portland’da Willamette Nehri kıyısında bulunan 20. yüzyıldan kalma imalathaneler uzun zamandır kullanılmıyor ve harap haldeler. Bitişiğinde, parlak kulelerin bulunduğu Pearl Bölgesi’ne bir kontrast oluşturan un ve yem fabrikalarının yer aldığı bu yapılar gelişen alanda bir potansiyel taşıyor.

2000 yılından beri o bölgedeki 11 bina çürümeye terk edilmişti. Son ziyaretlerde ortaya çıkan tablo pek de iç açıcı değil: üst katlardaki sudan zarar görmüş merdivenler çökme tehlikesine karşı şertilerle çevrilmiş ve katlarda rakun izleri görülebiliyor. Ziyaretçiler yüz maskesi takmak zorunda.

Koleksiyoncu ve hayırsever olarak tanınan, Portland Harsch Investment Properties Başkanı Jordan Schnitzer bu sanayi bölgesinin film seti olarak kullanılmak istenmesine çok defa karşı çıkmış. Kendisi ülkedeki 130 binanın yönetiminden ve geliştirilmesinden sorumlu.

Schnitzer’in babası ve dedesi bu nehrin kıyısında metal ve çelik endüstrisinde bir servet yaptılar ve böylece özel sektör zenginliğinden muzdarip bu kentte Schnitzer sayısız sanat ve sosyal etkinlikte ana bağışçı haline geldi. Daha yeni bir sanat projesine 1 milyon dolar bağışlayan, ülkenin en önemli sanat koleksiyoncuları arasında yer alan Schnitzer’in koleksiyonunda Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Chcuk Close, Elsworth Kelly ve Kara Walker gibi sanatçıların çalışmaları yer alıyor.

Peki bu koleksiyoncu Portland’daki imalathaneleri kurtarabilecek mi?

Şirket proje yineticilerinden Bruce Wood’un verdiği bilgilere göre Jordan sanat ve miras konusunda oldukça hassas ve sivil etkinliklerin içinde bulunmayı çok seviyor. “Bu nedenle böyle bir proje için en doğru seçim. Çünkü eğer rakamlara bakarsanız hiçbir zaman başarılı olmayacak, karmaşık bir iş bu. Kendini bu projeye adayacak biri lazım.” diye ekliyor. 

İskele yapısı gibi, Centennial Mills binaları arasında ne yazık ki kurtarılamayacak noktaya gelmiş, her an yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bazı yapılar bulunuyor. Schnitzer 14 senedir hiç ilgilenmedikleri için binaların son sahibi yerel yönetimi suçluyor.

Planlanan ilk girişim bu binaları yıkıp yerine kamusal bir park inşa etmekti. Ama halkın başarıyla yürüttüğü koruma kampanyası sonucu 2006 yılında belediye bir girişimciyle bu yapıları yenilemek üzerine bir anlaşma imzaladı. Fakat piyasadaki durgunluk nedeniyle anlaşma iptal edildi.

Schnitzer’in planı ise kompleksteki iki ana yapıyı – un ve yem fabrikalarını – tutmak ve su üzerinde yüzen 20 bin metrekarelik konut, alışveriş ve ofisten oluşan karma bir proje üretmek. Daha önce projelerinde Frank Gehry ve Lin ile çalışan Jordan bu projenin maliyetinin 115 milyon dolar olacağını tahmin ediyor. Portland Kalkınma Komisyonu proje için 16 milyon dolar ayırırken, Jordan’ın şirketi bundan yaklaşık 40 milyon fazlasını gözden çıkardı. Ama aradaki fark hala çok büyük.

Yine de diyor ki; “Biraz daha fazla para gerekiyorsa, o zaman daha fazla paraya ulaşmamız lazım. Doğru şekilde yapmadığımız müddetçe bu projeyi yapmayacağız.”

Finansman açığına rağmen, Jordan’ın belediye ile anlaşması bekleniyor. Geçen ay Kalkınma Komisyonu kurtarılamayacak binaların yıkım işi için girişmlerde bulundu bile. Bu ay içerisinde iyileştirme planı onaylanacak. 

Umarız kurtarılabilecek binalar kurtarılamaycak duruma gelmeden önce süreç tamamlanır.