Sermayeye “Toptan” kıyak!

20'ye yakın yatırım için "acele kamulaştırma" kararı alındı.

Önceki günkü Resmi Gazeteyi görenler Bakanlar Kurulu’nun sermaye kesimi için nasıl da can hıraş çalıştığına bir kez daha şahit oldular. Bakanlar Kurulu 20’ye yakın HES; termik santral ve kentsel dönüşüm projesi ile ilgili şirketlerin işini kolaylaştırıcı “acele kamulaştırma kararı” aldı. Acele Kamulaştırma kararları, maden, enerji, HES gibi herhangi bir faaliyetin önündeki ‘mülkiyet engelini’ şirketler lehine çözmek için 1980’lerden bu yana gittikçe artan bir sıklıkla kullanılıyor. YOKSULA MÜLKSÜZLÜK Resmi Gazetenin 28371 sayılı 1 Ağustos 2012 Tarihli sayısında yer alan 20’ye yakın Bakanlar Kurulu Acele Kamulaştırma Kararı, önümüzdeki günlerde çokça tartışılacak bir konuya da işaret ediyor. Siyasi iktidarlar uzun zamandır, sermaye kesiminin çeşitli yerlerde önlerine engel olarak çıkan ya da normal sürecinde çok zaman kaybına yol açacağı hesaplanan mülkiyet konularını Acele Kamulaştırma Kararları ile halletme yoluna gidiyorlar. Hükümetler tarafından şimdiye kadar birçok kez, şirketlerin önünü açabilmek için (Kışladağ ve Efemçukuru Altın madenlerinde TÜPRAG Altın şirketi için örneğin) acele kamulaştırma kararları alındı. İlerleyen süreçte benzer kararlar termik santraller ve HES’ler için de alındı. Resmi Gazetedeki son kararlar ise bir toplu acele kamulaştırma kararı olması bakımından önemli. Efemçukuru Altın Madeni’ne açılan davaların avukatı Arif Ali Cangı yapılan acele kamulaştırmaların, Anayasa, uluslararası sözleşmeler gibi pozitif hukuk metinlerine aykırı olduğunu söylüyor. Cangı, bu uygulama ile kapitalizmce kutsanan mülkiyet hakkının özüne dokunulduğu görüşünde. Cangı, “Acele kamulaştırmaya başvurulmasının nedeni; kamulaştırma işlemlerinin yargısal denetimini etkisiz hale getirmek, kamu yararı konusunda tartışmalı yatırımların oldu bittiyle kurulmasını sağlamaktır. Acele kamulaştırma kararları, çoğunlukla yoksul köylülerin geçimini sağladığı arazisinin elinden zorla alınması sonucunu doğurmaktadır. Acele kamulaştırmalar yoksulları yerinden ederek, mülksüzleştirerek, sermayeye sömürü alanı yaratmaktadır. Bu gidişe, toplumsal, siyasal ve hukuksal olarak her türlü mücadeleyle dur denmelidir” dedi. “3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılması…” diye devam eden yasaya karşı açılan davalarda Danıştay acele kamulaştırma kararının yürütmesini durdurmuştu. KİMİN YARARINA? Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun kararında özetle; “…Kamulaştırma Yasası’nın 27. maddesindeki acele kamulaştırma, istisnai olarak başvurulabilecek bir yöntem olarak düzenlenmiş, üstün kamu yararının ve kamu düzeninin korunmasının gerçekleştirilmesi amacıyla acele kamulaştırma yoluna gidilebileceği belirtilmiştir. Aceleciliğine Bakanlar Kurulunca karar verilebilmesi için kamu yararı ve kamu düzenine ilişkin olma halinin söz konusu olması gerekmektedir.” denilmişti. Bakanlar Kurulu tarafından verilen 20’ye yakın toplu acele kamulaştırma kararının hangi ‘üstün kamu yararı’na göre alındığı merak edilirken, savaş ve doğal afetler gibi olağanüstü durumlar için düzenlenmiş bir yasanın, HES’, termik santral, altın madenleri gibi sermaye kesiminin lehine bu derece pervasızca kullanımına bilim insanları ve hukukçular yıllardır karşı çıkıyorlar. Bu son Bakanlar kurulu kararı, bu tartışmaların daha da büyümesine neden olacak gibi görünüyor. Kamulaştırma kararlarını “2000’ler Türkiye’sinde Tarım Politikaları ve Toprak Mülkiyeti: Efemçukuru’nda “Mülkiyet Nedir?” başlıklı makalesinde değerlendiren Doç. Dr. Alp Yücel Kaya, şu tespitleri yapıyor; “Kamulaştırma ilkesindeki bu radikal dönüşüm…liberal mülkiyet anlayışının neoliberal mülkiyet anlayışına, kamulaştırmanın da piyasalaştırmaya dönüşümünden başka bir şey değildir.” Dr. Gaye Yılmaz’da “Acele Kamulaştırma mı yoksa acele mülksüzleştirme mi?” başlığıyla konuya değinmiş ve bu yöntemin sadece Türkiye’de değil günümüzde bütün dünyada hızla uygulanmakta olan bir “mülksüzleştirme” pratiği olduğuna dikkat çekti. 

BAKANLAR KURULU KARARLARI

Resmi Gazetede yayınlanan Acele Kamulaştırma kararlarının bazılarının başlıkları şöyle: j Kastamonu İlinde Tesis Edilecek Demirci Regülatörü ve Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Kırıkkale ve Ankara İl Sınırları İçerisinde Tesis Edilecek Soma Regülatörü ve Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Isparta ve Burdur İl Sınırları İçerisinde Tesis Edilecek Gökbel I-II Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Kırıkkale İli Yahşihan İlçesinde Tesis Edilecek Köprükale Regülatörü ve Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Çanakkale İlinde Tesis Edilecek İçdaş Biga Termik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Kahramanmaraş İli, Afşin, Elbistan ve Göksun İlçelerinde Tesis Edilecek Dağdelen Regülatörü ve Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Adana İli, Karaisalı ve Aladağ İlçelerinde Tesis Edilecek Eğlence-I Hidroelektrik Santralinin Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar j Ordu İli, Ulubey İlçesinde Tesis Edilecek Ağkolu HES-Ulubey DM Enerji Nakil Hattının Yapımı Amacıyla Bazı Taşınmazların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar…