- 2 Ağustos 2012
- 8884 defa okundu.
Seyfi Arkan’ın Tasarımı Salih Bozok Villası Yıkıldı!
Seyfi Arkan'ın 1930'ların sonunda tasarladığı Salih Bozok Villası'nın, 1977'de Kültür Bakanlığı GEEAYK kararıyla “ilk modern mimari örneklerden” olduğu gerekçesiyle “aynen korunması gerekli sivil mimari örnekleri”nden olduğuna karar verilmişti.
Suadiye’deki yapı 1980’li yıllar içerisinde öncelikle III. grup, sonra I/B grubu olarak tescillendi. Döneminin sivil mimarlık ve bahçeli tek konut örneği olan yapı üçlü bilirkişi heyetinin IV. grup olabileceği görüşüne göre verilen rapor sonrası karar onandı ve sürece bağlı olarak yıkılmasına karar verildi.
Geçtiğimiz günlerde binanın ömrünü tamamladığı gerekçesiyle TBMM Başkanlık Konutu’nun Türk mimari üslubuyla yeniden inşa edileceği açıklanmıştı. Bir yanlış anlaşılma sonucu Arkan’ın tasarımı olan TBMM Başbakanlık Resmi Konutu’nun yıkılacağı çeşitli yayınlarda dile getirildi. Konu sosyal medyada Arkan’ın tasarımı ve inşa edilecek olan yeni konutun fotoğraflarının paylaşılmasıyla gündeme yansıdı ve büyük bir tepki topladı. Her ne kadar bu konuda içimize su serpilmiş olsa da, Salih Bozok Villası sayısı oldukça azalan erken Cumhuriyet dönemi mimari mirasımızın büyük bir kaybı oldu.
Erken dönem Cumhuriyet mimarisine hem tasarımları hem de eğitimci kimliği ile yön veren Arkan “Atatürk’ün Mimarı” olarak da ün yapmıştı. Arkan Çankaya Hariciye Köşkü, Florya Deniz Köşkü, Makbule Atadan Köşkü, Tahran Büyükelçiliği, İller Bankası gibi önemli modernist yapılara imza atmıştı.
Salih Bozok Villası’nın ARKİV’deki sayfası: http://www.arkiv.com.tr/p6675
Etiketler
6 yorum
Taner Şekercioğlu diyor ki: yazının sonundaki paragrafta seyfi arkan’dan “atatürk’ün mimarı” olarak bahsedilmesi, cümlenin geri kalanındaki binaları bazı soysuzlar için hedef haline getirmemiş mi? arkan’ın kemikleri, benim de içim sızlıyor…
Bozok evi “aslına uygun olarak” yeniden mi yapılacak? Bilgi var mı?
Evet aynen öyle dedim. Ama yanlış anlaşılmasını istemem, hedef gösterme amacı ile yazılmış demek istemedim, öyle anlaşılacak galiba diye endişelendim. Herhalükarda soysuz yine soysuzluğunu yapacak giderek güçlendikçe…
Modern mimarlığın devlerinden Seyfi Arkan’ın Salih Bozok Villası’nın 1977’de tescillenmesine rağmen yıkılması ve yerine yapılacak projenin aslına uygun olmayıp geçmişten çalıntı bir ucube olması beni şiddetle üzdü.
Tescil edilen bir yapı nasıl bu kadar kolay yok edilebiliyor? Tescil neye göre yapılıyor ve tescil edilen yapılar neden ideolojilerin kanlı ellerinden korunamıyor anlamak güç.
İdeolojik tasfiyeden mimarlar da nasibini almaya başladı ve bu ilk olmayacak. Söz konusu koca bir cumhuriyetin tasfiyesi. Sırada pek çok modern mimarlık mirası var. Atatürk’ün adının değdiği her şey bazı aydınların alkışlarıyla yok edilecek belli ki.
Atatürk Orman Çiftlikleri’nin de yıkımda olduğu ve Başbakanlık Konutu yapılacağı söylentisi geldi. Ağaç kesmekten büyük zevk alan hükumet orman çiftliklerini yok etmekten geri durmayacaktır. Zaten yıllardır bakımsız bırakılmışlardı. Milli Parklar Kanunu’nu iptal eden, sit alanlarını imara açan ve büyük bir açgözlülükle kendi toprağına saldıran bu zihniyet ülkeye büyük zararlar verecektir.
Tescil edilen her şey aslında tescil edilmemiş demek ki! Mimarlar, mimarlık miraslarını korumak için bundan sonra ne yapacaklar acaba? Durumun ehemmiyetini ve vahametini ne zaman anlayacaklar?
Vaziyet o denli yıkıcı ki yapılanlarla alay edecek bir entelektüel tutum lüksümüzün de olmadığını düşünüyorum. Alayı bırakıp etkin olalım!
Değerli Hocam Seyfi Arkan, ülkemizde modern mimarlığın öncüsüdür. Bu örnek yapının korunamayıp yıkılması üzücü. Koruduklarımızın da hali ortada: Göztepe Bağdat Caddesindeki Emin Onat tasarımı Hazık Bey (son sahibi Mehmet Kavala villası olarak bilinir) Taş Yapının yaptığı iki blok arasında kaldı ve sonunda Adana kebapçısı oldu. İnsan, yıkılsa idi daha mı iyi olurdu diye düşünmeden edemiyor…
Açıkçası Dedem Salih Bozok’un Suadiye’de Seyfi Arkan tarafından yapılmış olan evinin durumunu bende bilemiyorum. İçim pek elvermediği için yıkılma aşamasından sonra oradan geçmemeye özen gösterdim.Evin en son sahibi eski Fb başkanlarından Metin Aşık’tı .Hatta rahmetli babam ile bir davette karşılaştığımızda ev hakkında Metin Bey ile sohbet etmek imkanı bulmuştuk.Mimarisinin yanı sıra Dedemin vefat ettiği ev olması açısından da ailemiz açısından çok değer verdiğimiz bir yapı idi..Saygılarımla…