Steve Jobs’un Tasarım Anlayışını Biliyoruz, Peki Mimarlık Anlayışını?

5 Ekim 2011 tarihinde aramızdan ayrılan Steve Jobs hem Apple hem de Pixar ile devrim niteliğinde çalışmalara imza atmış birisiydi.

Bazıları onu bir “canavar” olarak nitelendirse de Jobs’un vizyoner bir kişiliği olduğu su götürmez bir gerçekti.

Peki tasarım ile bu kadar iç içe olan Jobs’un ve şirketlerinin mimarlıkla ilişkisi ne durumdaydı? Dünya’nın farklı noktalarına dağılmış Apple Store’lar belki de bunun en iyi cevabı. Cam ve paslanmaz çelik ile kaplı bu binalar Apple’ın sade, minimal bir yandan da dikkat çekici tasarım çizgisini vurgular nitelikte.

Apple’ın kurumsal mimarı olarak da tanımlayabileğimiz Peter Bohlin (Bohlin Cywinski Jackson), Steve Jobs ile ilk tanışmasını şöyle anlatıyor: “İlk görüşmeye gittiğim zaman kravat takmıştım. Steve güldü ve bir daha asla takmamam gerektiğini söyledi.” 2001 yılında tamamlanan Pixar Stüdyoları ve Genel Merkezi ile başlayan bu iş birliğinin devamında 30 adet Apple Store yapıldı. Bu iş birliği bir tek Apple’ın yeni genel merkezi tasarımı için Foster&Partners’ı seçmesi ile bozuldu.

Pixar Stüdyoları ve Genel Merkezi

Toy Story, Monsters Inc., Finding Nemo, The Incredibles gibi filmlerin yaratıcısı olan Pixar’ı Steve Jobs 1986 yılında, Apple’dan kovulduğu zaman, Lucas Film’den satın almıştı. Kendi alanında lider olan bu kurumun yeni genel müdürlük binasının tasarımı da pek çok Apple Store’un tasarımı olan Bohlin Cywinski Jackson’a ait. Kaliforniya Emerywille’de bulunan bina 600 çalışan için yapılmış. Master plan hazırlanırken 1.000 çalışana göre genişleyecek şekilde tasarlanmış.

İki katlı olarak çelik ve taştan yapılan binanın merkezindeki atriyum, binanın meydanı olarak işliyor. Bu kamusal alanında etrafından ofisler, THX standartlarına göre tasarlanan 600 kişilik sinema salonu ve iki adet de 40 kişilik film odası bulunuyor.

Peter Walker Partners tarafından tasarlanan peyzaj tasarımı, kampüsün kendi kentsel bağlamı içinde farklı bir rol oynamasını sağlıyor.

Apple Store, Fifth Avenue

Apple’ın Mannhattan’daki ikinci mağazası 5. Cadde üzerinde 58. ve 59. sokaklar arasında yer alıyor. Steve Jobs bu mağaza açılırken “New York’taki ilk mağazamızı 2002 yılında SoHo’da açtık ve burada kazandığımız başarı hayallerimizin ötesindeydi. İkinci mağazamızı 5. Cadde üzerinde açmaya korktuk,” diye konuşmuştu.

Meydanın üzerinde yükselen şeffaf cam prizma adeta buzdağının görünen yüzü. Esas mağaza ise meydanın altında kalıyor. Mağazaya cam bir merdiven ya da şeffaf bir asansör ile ulaşılıyor. 9 metre yüksekliğindeki cam prizma, alt kata hem gün ışığının ulaşmasını sağlıyor hem de mağazayı daha belirgin kılıyor.

Mağazanın içi ise, özenle tasarlanmış ahşap mobilyalar, paslanmaz çelik duvar panelleri ile süslü.

Şu an bu mağaza yılın 365 günü, 7 gün 24 saat açık.

Apple Store, Upper West Side

Manhattan’ın Yukarı Batı Yakası’nda bulunan bu Apple Store, konut bölgesi ile performans merkezi olan Lincoln Center’ın arasında yer alıyor. 3 opak yüzey ve arasında bulunan yer alan cam yüzeyler dikkat çekici bir görüntü sunuyor. Bu davetkar binanın dışarı doğru taşan caphesi, gün ışığından maksimum ölçüde faydalanmayı sağlıyor.

Apple Store, Lincoln Park

Mağaza, Şikago’nun kuzeyindeki yoğun iş ve ticaret bölgesinde bulunuyor. Üçgen şeklindeki bir parsele konumlanan mağaza, üç ana cadde ile çevrili. Yenilenen North & Clybourn Station ve mağaza arasında kalan kamusal alanda bulunan banklar, masalar ve ücretsiz internet ile burası bir dinlenme noktası olmuş.

Birden fazla girişe sahip ilk Apple mağazası. Tek kattan oluşuyor. Paslanmaz çelikten yapılan iç mekan duvarları ürünleri sergilemek için elverişli bir alan sunuyor.

Mağaza, ayrıca Şikago Ulaşım Otoritesi ile yapılan kamu-özel iş birliğinin bir sonucu yapılmış..

Apple Store, Boylston Street

Boylston Street’teki mağaza, Boston Körfezi’ndeki 19. yüzyıla ait bir yerleşim ve ticaret bölgesinin kenarında bulunuyor. Binanın mimarisinin temel öğeleri Apple yaratıcı ruhunu yansıtan paslanmaz çelik ve lamine cam. Bitişik nizamda yer alan mağazada komşu yapıların benzer bir sütun aralığı kullanılmış.

Çatıdaki ışıklık gün ışığından maksimum derecede faydalanılmasını sağlarken yeşil çatı özelliği ile de yukarıdaki komşular için görsel bir zenginlik sağlıyor.

Apple Store, Pudong

Şangay’daki Pudong bölgesindeki bu mağaza, büyük bir kent meydanının, çökertilmiş kısmında bulunuyor. 5. Cadde’deki mağaza ile benzer bir fikri taşısa da burada form olarak silindir tercih edilmiş. Yaklaşık 10 metre yükseliğindeki silindir, mağazanın girişini tanımlıyor. Meydanın altında yer alan mağazaya cam bir merdiven ile ulaşılıyor.

Pearl Tower’ın aksında yer alan anıtsal taş merdivenler, sokağı ve alt katları birbirine bağlıyor.

Apple Store, Carrousel du Louvre

I.M Pei tarafından tasarlanan Louvre Piramidi, bir dönemin en çok tartışılan binalarından bir tanesiydi. Artık kanıksanan ve bir simge haline gelen bu piramidin altında Carrousel du Louvre bir alışveriş merkezi bulunuyor.

Piramidin altındaki parçası olan ters piramidin bir de komşusu var. Burada bulunan Apple mağazası iki katlı olarak tasarlanmış ve katlar arasında ulaşım cam bir merdiven ile sağlanıyor.

Apple Store, Ginza

Apple’ın uluslararası olarak açtığı ilk mağaza Tokyo’nun Ginza bölgesinde bulunuyor. Yoğun iş bölgesinde bulunan mağaza eski bir ofis binasından dönüştürülmüş.

Sekiz katlı köşe binanın ilk 3 katının cephesi paslanmaz çelik ile, geri kalan 5 katın cephesi ise cam ile kaplı. Bu mağazanın diğerlerinden farkı dikey olarak işlemesi. İlk 5 katı herkese açık. Katlar arasında ulaşım olabildiğince şeffaf bir asansör ile sağlanıyor.

Apple Kampüsü

Foster&Partners tarafından tasarlanan Apple Kampüs binası Kaliforniya Cupertino’da bulunuyor. Steve Jobs’un karaya inmiş uzay mekiğine benzettiği bina için Foster&Partners, Arup Kuzey Amerika ve Kier & Wright ile çalışacak.

2015 yılında bitmesi planlanan bina 13.000 çalışan için yapılıyor. Binada ayrıca 1.000 kişilik oditoryum, spor merkezi, ARGE merkezi bulunuyor.

Binanın önemli özeliklerinden bir tanesi de elektrik tüketimini azaltmak için kendi santralini kullanacak olması.

Steve Jobs yeni genel merkezin tamamlandığını göremeden aramızdan ayrıldı. Norman Foster, Steve Jobs’un ardından “O mükemmeliyetçiliğin doruk noktalarında dolaşır ve başkalarının taleplerini kendisi için isterdi. Şu anda birer birey olarak bizim daha iyi olmamıza neden oldu ve son 2 yıl boyunca birlikte çalışırken edindiğimiz tecrübelerle daha bilgili mimarlar haline geldik. Projeye katkısı o kadar yoğun ve yaratıcıydı ki gelmiş geçmiş en büyük tasarımcı ve akıl hocasıyla birlikte çalışmış olmak hafızalarımızda yer edecek,” şeklinde açıklama yapmıştı.