Süper Kent Kapadokya

Arkitera.com’un 2015’te başlayan "Süper Kent" dosyasının üçüncü durağı Kapadokya. İki ay boyunca sürecek dosyada Kapadokya'nın tarihi, kültürel ve mimari mirasına dair yazılar okuyacak, inşa edilmiş ve edilecek projeleri inceleme fırsatı bulacaksınız.

Süper Kent dosyası kapsamında Mayıs ve Haziran ayları süresince incelenecek kent “Kapadokya” benzersiz tarihi ve dokusuyla milyonlarca yıllık bir geçmişe sahip. Jeolojik oluşumunun şekillendirdiği peribacaları ve mimarisi ile geçmişten bu yana biriktirdiği farklı kültürlerin bir aradalığı; sadece yerli turistlerin ve araştırmacıların değil, aynı zamanda dünyanın farklı yerlerinden gelen turist, araştırmacı ve meraklılarının da buluşma noktası. Binlerce yıllık yaşanmışlıkları, tarihteki kırılma noktalarını aklımızın bir köşesinde tutarak, son dönemde hızla gelişen turizm yatırımlarının ve şehirden kırsal hayata dönüşün / kaçışın aktörleri için de yeni bir merkez adeta. Dolayısıyla, – şu anda mevcut ya da değil – kent dokusunun süreç içerisinde geçirdiği değişimler / dönüşümler, korunma / korunamama sorunsalları, kaybettikleri, kazandıkları ve potansiyelleri ile Kapadokya, yapıcı yönde eleştirilerin yapıldığı tartışmaların yürütülmesi gereken bir bölge. 

Babayan bölgesi, Fotoğraf: İlknur Sudaş

Bununla birlikte Göreme Milli Parkı ve kayalık alanları 1985 yılında UNESCO’nun Dünya Mirası listesine alınan bu bölge aslında geniş bir coğrafi alana yayılıyor ve başta Nevşehir olmak üzere Kırşehir, Niğde, Aksaray ile Kayseri illerini de içine alıyor. Fakat bahsedilen tartışmaların yapılabilmesi ve bu tartışmaların faydalı bir araca dönüşebilmesi için dosya kapsamında Nevşehir ve çevresinde yer alan Ürgüp, Göreme, Ortahisar, Uçhisar, Avanos, Derinkuyu, Ihlara, Çavuşin, Derinkuyu, Zelve gibi yerleşim alanlarının oluşturduğu, kısaca halk arasında Kapadokya olarak bilinen bölge ele alınacak.

Kısacası, Kapadokya eşsiz bir yaşam formunun günümüzde – eleştiriye açık – modern ve çağdaş yöntemlerle iyi ya da kötü bir araya geldiği, yerli halkın geçim kaynağı olduğu, yaşamaya devam ettiği, ve aynı zamanda yabancı yatırımcılara da açık bir kent. Buna bir de geçmişten bu yana devlet politikalarını, devlet teşviklerini, bürokratik zaman aşımlarını, planlama konusundaki gecikmeleri, koruma kurulunun zaman zaman subjektif kararlarını, çok genel tanımlanan turistik kavramların bölge özelinde ele alınmasına duyulan ihtiyacı kattığınız vakit, aslında Kapadokya’nın günümüzde karşılaştığı sorunlara bir adım yaklaşmış olacaksınız.

Odaklanılacak konuları ana başlıklar altında toplamak gerekirse;

• Turizm ve turizmin geçmişten bugüne kentle ilişkisi 
• Devlet politikaları, Koruma Kurulu kararları ve planlama sorunları
• Koruma ve modernizm tartışması

Nevşehir’in Kale etrafındaki kentsel dönüşüm ve yer altı şehrinden; Avanos’un hayata geçirilememiş köprü yarışması projesinden; “koruma”nın Kapadokya’da nasıl bir karşılığı olduğundan; aslında Kapadokya’da butik otel kavramının kullanılamamasından; Bizans kiliseleri çalışmalarından; son dönemde yapılan, yapılacak projelerden; tarihi, kültürel zenginliklerine kadar her türlü bilgiye erişmenizi hedefliyoruz son tahlilde. 

Bölgenin önde gelen aktörleriyle yaptığımız söyleşiler, konu özelinde makaleler, güncel haberler ve projelerden oluşacak dosyamızdan umarız keyif alırsınız. Hep sorunlar değil ya, Kapadokya barındırdığı doğal güzellikleriyle hala göz kamaştırıcı ve huzurlu bir yer. En önemlisi de bunun farkında olan güzel insanların tüm bu problemlere göğüs germesi ve kaliteli işler yapması.

Sizi öncelikle, konuya giriş olarak Nevşehir Müze Müdürü Murat E. Gülyaz’ın Kapadokya Mimarisinin Binlerce Yıllık Öyküsü ile baş başa bırakıyoruz. Yayın akışımız içerisinde ise sizleri, Avanos Belediyesi Eski Başkanı Mustafa Körükcü, kentte söz sahibi yerli yatırımcılardan Mükremin Tokmak, Ali Yavuz, Yakup Dinler, Bizans Kiliseleri üzerine uzman akademisyen Tolga Uyar, Argos in Cappadocia mimarlarından Aslı Özbay gibi kentin önde gelen isimleriyle bir araya getireceğiz. 2 ay sürecek dosyamız genişlemeye devam edecek elbette, dosyamıza katılacak birçok uzman isimle Kapadokya’daki meslek yüksek okulunun kente katkıları, Kapadokya’da “koruma”nın esasları, projeler özelinde eleştiriler eksik kalmayacak kesinlikle.

Siz en iyisi Murat Bey’in öyküsünden ve fotoğraflarından sonra etiketimizi inceleyin. Keyifli okumalar. 

Uçhisar, Fotoğraf: İlknur Sudaş

Teşekkür: Kapadokya’yı konu ile ilgili ziyaretimde beni doğru isimlerle tanıştıran ve bana her türlü bilgiyi aktarmaktan çekinmeyen Aslı Özbay’a çok teşekkür ediyorum. Aynı zamanda yine Aslı Özbay’ın desteğiyle, bölgeyi çok yoğun bir dönemde ziyaret etmeme rağmen otelinin son anda boşalan odasında beni ağırlayan ve kendi bağ-bahçelerine doğru yaptırdığı kültürel gezisiyle Ali Yavuz, bana pilotluk yapan Paşa Korukçu, Babayan Evi’nde muhteşem tandırda kaburgasıyla bizleri ağırlayan Ayşe Koçdemir ve İlkay Payaz, ve yine Babayan bölgesinde bizi pek bilinmeyen Tavşanlı Manastır’a götüren Mustafa Yedek ve tabii ki bana zamanını ayıran tüm isimlere de teşekkürü bir borç biliyorum.