Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Belediye Binaları

Emre Kolay tarafından hazırlanan "Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Belediye Binaları" kitabı Atatürk Üniversitesi Yayınları'ndan e-kitap olarak yayımlandı.

ÖNSÖZ

“Özellikle son yirmi yıldır Sanat Tarihi araştırmalarında önemli bir mesafe kat etmiş olan Batılılaşma dönemi çalışmaları, araştırmacıların bu alana ilgisinin giderek arttığının göstergesidir. Batı ile olan ilişkiler ağının Osmanlı mimarisini ve sanatını etki altına alma süreci, yeni formlar ve yapı tipleriyle Osmanlı mimarisine kazandırmış olduğu zenginlikle beraber, şüphesiz pek çok problemi de beraberinde getirmiştir. Bu açıdan bakıldığında özellikle 18. yüzyıl ile 20. yüzyılın ilk yarısını kapsayan dönemin sanat ve mimarlık faaliyetlerine dair yapılan araştırmaların söz konusu problemlerin bir kısmını çözmesinin yanı sıra yeni araştırma sahaları meydana getirmeleri açısından da kayda değerdir. Tanzimat ile köklü değişimlere sahne olan yönetim sistemi, yeni kanun ve kadrolar kadar şlerini yürütebilecek mekanlara da ihtiyaç duymuştur. Bununla beraber gelişen teknoloji ve yeni ulaşım araçları da yine fiziki altyapıyı talep etmektedir. Böylece Osmanlı mimarisinde Hükümet Konağı, Postahane ve Telgraf Binası, İstasyon Binası, Belediye Binası, Hastahane, Karakolhane, Redif Binası, İskele Binası, İdadi ve Sultani gibi kamu yapıları ortaya çıkar.

2018 yılında Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı’nda doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, yukarıda sıraladığımız kamu yapıları tiplerinden biri olan Belediye binalarının Osmanlı mimarisi içindeki yeri günümüze ulaşan örneklerle irdelenmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında şekillenen ve art arda çıkarılan kanunlar neticesinde tüzel kişiliğe kavuşan belediye teşkilatının ihtiyaç duyduğu fiziki ortamı sağlayan belediye binaları, farklı coğrafyalarda farklı mimari biçimlenmelere sahip bir görünüm arz etmekle birlikte, ortak tasarım anlayışını gösteren numuneleri de içinde barındırmaktadır. Bu kapsamda, Anadolu coğrafyasında günümüze ulaşabilmiş Tanzimat dönemi ile Cumhuriyetin ilanı arasında inşa edilmiş 16 belediye binası incelenmiştir.”

Emre Kolay