Tarihten Bugüne Fışkıran Su “Anzele”

Diyarbakır’ın Suriçi semtinde bir zamanlar efsanelere, türkülere konu olan Anzele suyu ve Balıklı havuzu gün yüzüne çıkarıldı. Havuzun tamamının ortaya çıkması için çalışmalar devam ediyor.

Diyarbakır Sur Belediyesi’nin, Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında, tarihi Anzele Suyu ve Balıklı Havuzu tekrar gün yüzüne çıktı. Diyarbakır’ın Suriçi semtinde bir zamanlar efsanelere, türkülere konu olan Balıklı havuzu 1978 yılında çarpık kentleşme sonucunda tamamen yok olmuş, daha sonra üstüne itfaiye binası yapılmıştı.

Diyarbakır surlarının hemen yanı başındaki park bahçe düzenlemesi devam ederken, 2004 yılında Diyarbakır’ın kaybolan tarihi; Anzele Suyu ve Balıklı Havuzu kendini gösterdi. Bu yenilik sayesinde, Anzele suyunu Diyarbakır’a kavuşturma projesi de başlatılmış oldu. Geçtiğimiz ay Anzele Suyu ve Balıklı Havuzu ortaya çıktı. Çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.

Asıl adı Ayn-ı Zelal olan bu yere kısaca Anzele deniyor. Ayn kelimesinin anlamı Göz-Göze. Zelal ise berrak ve temiz demek. Aynı Zelal ise berrak kaynak anlamında kullanılıyor.

DİCLE’YE DÖKÜLÜYOR

1950’lere kadar Anzele, şehrin üç önemli su kaynaklarından biri. Su, daha eski tarihlerde ise Diyarbakır’ın Mardinkapı semtinden dolanıp hayvan derilerinin işlendiği (Dabakhaneye) yerden geçiyor. Buradaki adı Haram su. Su değirmenlerini de çalıştırmak maksadıyla ilerleyen Anzele’nin yolculuğu, tarihi Hevsel bahçelerini de sulayarak, Dicle Nehri’ne dökülmesiyle son buluyor.

Bugün Anzele suyundan geriye 1915’lerden kalma sadece bir fotoğraf kaldı. Siyah beyaz fotoğrafta, ellerinde tokmak, çeşmede çamaşır yıkayan altı kadın var. Çeşmenin arka fonunda da Diyarbakır Surları görülüyor. Anzele suyuna sadece fotoğraflarda değil Evliya Çelebi’nin satırlarında da rastlanır: “Bu balıklı abı-ı hayat bir sudur, bir dolu insan bu suda yıkanıp humma ve cüzzam gibi hastalıklardan yıkanıp ölümden kurtulmuşlardır.” İşte türkülerde, efsanelere konu olan bu Balıklı havuzu bugün yeniden Diyarbakırlılarla buluştu.