“Tek Bir Projeyi Bile Gerçekleştiremezdik”

Bükreş şehir merkezinin yeniden tasarlanması ile ilgili prestijli bir ödül kazanan Prof. Meinhard von Gerkan Romanyalı politikacıların ilgisizliği nedeniyle, bu projenin 40 yıllık profesyonel meslek hayatındaki en büyük hüsran olduğunu belirtti.

Bükreş şehir merkezinin güneyi 1980’lerde, Çavuşesku döneminde, büyük bir yıkıma uğrayarak, zarar gördü. Diktatör, eski kent dokusunun büyük bir kısmını tahrip ederek, yerine Kuzey Kore bulvarlarından ilham alan hantal ve fazlaca gösterişli projesini, Halkın Sarayı’nı yaptırdı. Devrimi takip eden yıllarda, pek çok bina tamamlanmadan bırakılıp, boşaltılmış büyük alanlar moloz yığınlarına, yabani otlara ve başıboş köpeklere terk edildi.

Tüm bu alanları yeniden düzenlemek ve geri kazanmak için, “Bükreş 2000” adında bir yarışma açan Romanya Hükümeti, şehre yeni bir kimlik kazandırmak ve güney bölgesi için yeni bir şehir planına sahip olmak istiyordu.

Bu proje için, aralarında New York Ground Zero Project’ten mimar Daniel Libeskind’ın da bulunduğu uluslararası jüri, dünyanın en büyük ve en prestijli mimarlık ofisi GMP’nin kurucularından Prof. Meinhard von Gerkan’ı seçti. Ancak takip eden gelişmeler, ne yazık ki Romanya’nın başkentinde değerli bir mimari girişimin boşa gitmesiyle sonuçlandı.

Meinhard von Gerkan, durumu Diplomat Bükreş Gazetesi’ne verdiği röportajında, şu şekilde anlatıyor: “Tek bir projeyi dahi gerçekleştirebilecek durumda değildik, üstelik bir kez bile harcamalarımız tazmin edilmedi ki buna uçak biletlerimiz ve konaklama masraflarımız da dahil.”

Benzer projeleri Vietnam ve Çin gibi ülkelerde de uygulayan ve başarıyla sonlandıran usta mimar ve ekibi, projelerin güncel durumlarını değerlendirmek ve politikacılarla şehrin geliştirilmesi üzerine görüşmelerde bulunmak amacıyla 12 kez Bükreş’e seyahat etti.

Von Gerkan, sözlerine “Tüm bu proje süreci boyunca, sadece birkaç şahsiyet, belediye planlamalarını takip etti ve Çavuşesku’nun Sarayı’na değindi” diyerek devam etti.

Mimar, bir yandan da Bükreş 2000’in güncel tutulması adına Romanyalı ve Alman mimarlık öğrencileri için atölye çalışmaları düzenlenmesine yardım etti. Bu çalışmaların sonucu, Hanover’da düzenlenen Expo 2000 Dünya Fuarı’nda sunuldu. Von Gerkan, ayrıca, Berlinli uzmanlardan oluşan bir ekibi, Almanlar’ın Berlin restitüsyonuna ve yeniden birleştirilmesine nasıl yaklaştığını anlatmak üzere Bükreş’e davet etti. Etkinlik çok sayıda vatandaş ve gazeteci tarafından izlense de net bir sonuç alınamadı.

Von Gerkan, “Genel anlamda projenin içeriği üzerine çalışmaya devam edebilmek için politik döngülerle bir bağlantı kurmaya çalıştık. Fakat tüm bu etkinliklerden hiç bir sonuç alınamadı.” demesine rağmen, Başkan Ion Iliescu yine de onu 2002 Romanya Ulusal Ödülü ile onurlandırmaya karar verdi.

Von Gerkan sözlerine şöyle devam ediyor: “Artık 20. davetten sonra, büyük ihtimalle benden bir teklif vermem beklenirken, sonunda şöyle dedim: ‘Durun bir dakika! Şimdiye kadar yaptığım bunca harcama yeter. Zaten birşey olacağı yok, bütün bu prosedürlerin sonu gelmiyor!’. Şunu söyleyebilirim ki Bükreş, 40 yıllık profesyonel meslek hayatımın en büyük hüsran oldu. Bu açıdan bakıtığımda, Bükreş 2000 yarışması tam bir başarısızlıktı. Bazı hırslı Romanyalı politikacıların kendilerini gösterme çabalarından; parası Dünya Bankası’nca ödenmiş zorlama ve aşırı iddialarla yürüttükleri bir etkileme girişiminden başka birşey değildi.”

Potansiyel Hala Var
Yine de hala potansiyel var. Von Gerkan’a göre, eğer yönetici ve yatırımcılar Bükreş 2000’den çıkan fikirleri veya şehrin restitüsyonu konusundaki diğer görüşleri ciddiye alıp hayata geçirebilirlerse, dünyaca tanınan diğer mimarların da konuya olan ilgisi artacak.

“Kendi adıma, Romanya Hükümeti ve yatırımcılardan en ufak bir ilgi belirtisi görebilseydim Bükreş’te çağdaş mimarlığın arkitektonik örnekleri olabilecek bir veya daha fazla sayıda projeyi üstlenmeye hazırdım. Kişisel izlenimim, kentsel gelişim ve Bükreş mimarisindeki tek ilgi odağının, emlak sektöründen olabildiğince çok yarar sağlamak ve bunun bir parçası olarak sefil mimari projeleri pazarlamak olduğu yönünde.”