Tüm Şehir Dev Bir Oyun Alanına Dönüştüğünde

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nda, bundan yaklaşık 67 yıl önce Amsterdam'ı çocuklar için gerçekten de bir bayram alanına çeviren Aldo van Eyck'ın ürettiği ve geriye pek azı kalan bu çocuk oyun alanlarını anmadan geçmeyelim dedik.

II. Dünya Savaşı’nı takip eden yıllarda tüm Avrupa’da olduğu gibi Hollanda’da da yetersiz konut arzı, boşalan kentler, harap olan altyapı gibi birçok sorunun yanında, kentlerin barış yıllarında gerçekleşecek bebek/çocuk sayısındaki artışa mekansal olarak hazır olmayışı da bir sorun teşkil ediyordu. Bunun üzerine Amsterdam Kentsel Gelişim Departmanı, savaşta harap olan kentin ve toplumun, hem fiziksel mekanlarında hem de kent yaşamında açılan yaraları örtmek için her mahallede en az bir çocuk oyun alanı üretmeye karar verdi. Bu projenin başına getirilen Hollandalı mimar Aldo van Eyck 1947 ile 1978 yılları arasında yaklaşık 730 adet, günümüzde çok azı ayakta kalan çocuk oyun alanları ile kenti donattı.

Van Eyck’ın tasarladığı oyun alanları günümüzde çoğunlukla gördüğümüz, fabrikasyon oyuncaklar ve bunların rastgele yerleştirildiği sentetik alanlardan oldukça uzak; mimari olduğu kadar pedagojik olarak da bilinçli bir tavra sahip. Özellikle serbest ve minimalist biçimde tasarlanmış olan oyun alanlarında salıncak, kaydırak, gibi oyun biçimi önceden belirlenmiş bireysel aletler yerine, odak alanları, temel geometrik kütleler, renkler ve kum havuzları sayesinde oyunun kendisi, tamamen çocukların hayal gücüne bırakılmış. Oyun alanları için tasarlanan arkitektonik nesneler, çocukların oyunlarında kullanılmak üzere mekansal hiyerarşiler ve çoklu ilişkiler yaratırken bir yandan da Aldo van Eyck için mimari deney tahtası işlevi görmüş. Bununla birlikte Van Eyck’ın yakın ilişki içinde olduğu COBRA avangart sanat akımının etkilendiği çocuk resimleri, Afrika sanatı ve basit geometik şekillerin mimarın park tasarımlarında da etkili olduğunu görmek mümkün.