Türkiye Mimari Modernizminde Yabancı Mimarların Rolü

Bernd Nicolai, 19 Ocak'ta SALT Beyoğlu'nda “Uysal Beden: 1930’dan 1950’ye Türk Mimari Modernizminde Aktarım, Tercüme ve Tepki” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi.

Almanca konuşulan ülkelerden gelerek Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye’de çalışmış olan mimarlar ve eserleri hakkında “Modern ve Sürgün” isimli bir kitabı olan Nicolai, Türkiye mimarisine modernizmin aktarımı, tercümesi ve yabancı ve Türk mimarlar arası diyalog başlıkları altında 1930-50 dönemi mimarlık ortamını tartıştı. Buna göre Kemalist kimlik ve politikanın önemli unsurları olan endüstrileşme, sosyal reform ve eğitim reformunun parçası olarak mimari de görülebilir diyen Nicolai, yeni Cumhuriyet’in dinamiklerinden bahsetti. Mimarlık ve sanatın Avrupa’dan farklı bir ilerleme gösterdiğini, 1950’lere kadar olan sürecin dört aşamada kategorilenebileceğini belirten konuşmacı, özellikle Ersnt Egli’nin üniversite reformu ile Türkiye modernizminin önemli bir parçası haline geldiğini belirtti. Dört üslubun ilki olan Birinci Milli Mimari akımı, Genç Türkler ile özdeşleştirilmiş olup, 1923 itibariyle Atatürk ve çevresinin öngördüğü yeni bir akımın başladığını belirten Nicolai, 1931 senesinde Taut ve Wagner döneminin başladığını, bunun 1938’de Taut’un ölümü ve Wagner’in Amerika’ya göç etmesiyle son bulduğunu, 1939 itibariyle is İkinci Milli Mimari akımın başladığını sözlerine ekledi. “1950’lerde Hilton Oteli’nin yapılmasıyla Amerika etkisinde bir modernizm gelişti fakat yine de Almanca konuşulan ülkelerin mimarlarının etkisi sürmeye devam etti” diyen konuşmacı, yabancı mimarların Türkiye ile ilk tanıklıkları, kentsel planlama, İtalyan faşist mimarisinin etkileri, mimarlık bilgi ve kültürünün yabancı mimarlar tarafından yönlendirilmesi konuları üzerine bilgi aktardı.