Ülkelerarası Kültür-Sanat Savaşları

Müze mimarisinin duayen ismi Sinan Genim, şehirlerin kültür ve sanat yatırımlarıyla büyüyeceğini belirterek, "Artık dünyada savaşlar kültür ve sanat savaşları oldu" diyor.

Antalya Sanayi Odası için bir müze inşasına başlayan ünlü mimar, belediyelerin sanatı yayıp, çocuklara eğitim vermesi gerektiğini söylüyor.

Sinan Genim bugüne kadar Marmara ve Mimar Sinan Üniversiteleri’nde akademisyenlik yapmış bir mimar. Özellikle müze mimarisi denilince ilk akla gelen isimlerden… Pera Müzesi, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Bayburt Baksı Müzesi Sinan Genim’in imzasını taşıyan yerlerden sadece ilk akla gelenler. Şu sıralar ise Antalya’da Sanayi ve Ticaret Odası için yeni bir müze üzerinde çalışıyor. 2009’da Kadıköy Belediye Başkanlığı’na da adaylığını koyan Genim, bir şehrin yaşayabilmesi için sanatla inşa edilmesi gerektiği görüşünde. “Bugünün dünyasında bir ülkenin büyümesi çok zor. Ya savaş olacak, toprak kazanacaksınız ya da çok daha etkili bir silah olan kültür ve sanatla büyüyeceksiniz. Kültür ve sanatla sonsuz büyüme yapılabilir. Bu yüzden artık dünyada savaşlar kültür ve sanat savaşları oldu” diyen Genim, Türkiye’nin dünyada daha etkili olması için kültür-sanata daha çok yatırım yapması gerektiğini söylüyor.

Fatih Sanata Yatırım Yaptı

Genim’le Çengelköy’deki ofisinde buluşuyorum. Öncelikle Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u nasıl sanat ekseninde dünya merkezi haline getirdiğini anlatıyor: “Fatih’in sanatla inşa ettiği İstanbul, o yüzyılda bile bütün dünyanın hayranlığını kazanmıştı. Fatih Sultan Mehmet fethettikleri topraklardaki sanatçıları saraya getirmiş ve onlara destek vermiş. Şehri kültür-sanat merkezi haline getirmiş. Ve İstanbul hep yaşamaya devam etmiş.”

Osmanlı’da Resim Önemli

Sinan Genim, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, Türk ve İslam Sanatları Kürsüsü’nden “İstanbul’un İskânı” konulu tezi ile (Ph. D) unvanına sahip bir isim. Özellikle Osmanlı döneminde sanata yaklaşımla ilgili derin bilgi sahibi. Osmanlı’da resmin yasak olduğu fikrine karşı. “Resim yasaksa niye minyatürlü kitaplar var?” diyen Genim, o dönemde Osmanlı topraklarında resmin ticari bir değeri olmamasından ötürü geri planda kaldığı görüşünde. “Osmanlı, Medici Ailesi gibi resim almamış, onun yerine hatlar almış, Kur’an yazdırmış. Batı’da ise el yazması İncil merakı yok. Her kültür kendi yatırım aracını kendsi doğurur. Osmanlı coğrafyasının bulunduğu topraklar hep çok güçlü kalsaydı, bugün hat resimden çok daha değerli olurdu” diyor.

“İstanbul’da Müze Sayısı Hala Az”

Bugüne kadar birçok müze tasarlayan Genim’e müze binasının nasıl olması gerektiğini soruyorum. İlginç bir cevap veriyor: “Mimarlar müzede kendi hırslarını bastırmalı. Mimari, teşhir edilen objenin önüne geçmemeli. Ben o yüzden Topkapı Sarayı’nın müze olmasına karşıyım. Zaten bina başlı başına bir müze. Başka yerler yapılsın. İstanbul’da bunun en az 10 misli müze olmalı. Topkapı Sarayı’ndaki gümüş seksiyonunun restorasyonunu ben yaptım. Bugün orada sergilenen eserler, toplam envanterin sadece yüzde 10’u.”

Harita Koleksiyonu Var

Sinan Genim’in eski İstanbul fotoğrafları ve haritalardan oluşan ciddi bir koleksiyonu var. Ayrıca 4 binin üzerinde cam altı koleksiyonuna da sahip. Nurullah Berk’in damadı olan Sinan Bey’in seçkin bir Nurullah Berk koleksiyonu var. Ayrıca Botero, Adnan Çoker, İbrahim Çallı gibi ressamlara ait eserlerden oluşan bir koleksiyonu da bulunuyor.

‘Belediyeler Sanatı Yaymalı, Eğitim Vermeli’

Sinan Genim sanatı özellikle de ufak yaşta yayma konusunda belediyelere büyük iş düştüğü görüşünde. “Batı’da belediye teşkilatları çocukları sanatla tanıştırıyor, ellerini kullanmayı öğretiyor. Bizde de belediyeler ve Kültür Bakanlığı atölyeler düzenlemeli, çocukları sanatsal faaliyetlere teşvik etmeli. Herkes tüccar olamaz, birileri de sanatçı olmalı. Bizde eskiden tekeller bu tarz organizasyonlar düzenlermiş. Şimdi bu görev belediyelere düşüyor.”

İpek Yolu İbretlik, İyi Okunmalı

Genim’e göre şehirlerin ticaretle kalıcı olamayacağına İpek Yolu üzerindeki şahirlerin bugünkü durumu en güzel örnek. Genim, “Bu durum iyi okunmalı” diyor.