Vahdettin Köşkü’nde Suç İşledi

Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı döneminde İstanbul'da kullanması için restore edilen Çengelköy'deki Vahdettin Köşkü'nde ahşabın yerini beton aldı.

Köşkün en karakteristik özelliği olan “soğan başlı kubbesi” yok edildi. Yıkılan köşkler yerine daha geniş yapılar inşa edildi, zeminaltına otopark ve helikopter pisti yapıldı. Tüm bu çalışmalar da koruma kurulu kararı olmadan hayata geçirildi.

Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı döneminde İstanbul’da kullanacağı Çengelköy’deki Vahdettin Köşkü, restorasyon adı altında yıkılıp yeniden yapılırken ahşabın ve yeşil dokunun yerine beton aldı. Köşkün en karakteristik özelliği olan “soğan başlı kubbesi” yok edildi. Ahşap yapı, betonarme olarak inşa edildi. Yıkılan köşkler yerine daha geniş yapılar inşa edildi, zeminaltına otopark ve helikopter pisti yapıldı. Ağaçlar seyreltilerek ve yapıların çevresi yüksek duvarlarla çevrilerek Boğaziçi’nin doğal yapısı bozuldu. Yani Vahdettin Köşkü’nde restorasyon yapılmadı suç işlendi.

Vahdettin Köşkü, Çengelköy sırtlarındaki köşk 50 dönüm arazi içinde Boğaziçi ile bütünleşmiş bir koru içinde yer alıyor. Boğaz karakteristiğinin güzel örneklerinden olan Vahdettin Köşkü, Fransız-Türk Levanten mimarıAlexandre Vallaury tarafından tasarlandı. Tarihi köşk 1984 yılında korunması gereken kültür varlığı olarak tescil edildi. Vahdettin Köşkü’nün bahçesinde Ağalar Köşkü, Köceoğlu Köşkü, Kadı Efendi (Servis) Köşkü, bahçıvan evi ve sera yer alıyordu. Tarihi köşk 1980’li yıllarda ilk restorasyonunda yıkılarak beton üzerine ahşap kaplama olarak yeniden inşa edildi. Koruma kurulu, mevzuata ve koruma ilkelerine aykırı bulduğu beton binaların yıkılıp aslına uygun şekilde yeniden restore edilmesi kararı aldı.

Konumları değişti

Bu karar 2012 yılında uygulanarak köşklerin yıkımı gerçekleştirildi ama aslına uygun olarak inşa edilmedi. Köşkün en önemli özelliği olan soğan başlı kubbe bile yapılan yoğun eleştirilen üzerine binaya sonradan eklendi ancak aslına uygun olmadı. Aynı bahçe içindeki eski Köçeoğlu Köşkü, Kadın Efendi Köşkü ve Ağalar Dairesi’nin konumları değiştirilerek Vahdettin Köşkü ile aynı hizaya çekildi. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şube BaşkanıSami Yılmaztürk, köşklerin büyütülerek yeniden ve aslına bağlı kalınmadan yapıldığını söyledi. Hafriyatla topografik yapının köklü şekilde değiştirildiğini vurgulayan Yılmaztürk “Sözde restorasyonda yapının aslına bağlı kalınmadığı gibi köşkün karakteristik özelliklerinden biri olan soğanlı çatı yok edildi. Bu bir suçtur” dedi. Boğaziçi Kanunu’na, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na aykırı olarak yapının özgünlüğü gözetilmeden yeni bir inşaat yapıldığına dikkat çeken Yılmaztürk “Boğaziçi Yasası topografyanın değiştirilmesini, doğaya müdahale edilmesini, yapı yoğunluğunun, bağımsız bölüm sayısının artışı ile buna bağlı nüfusun artışını kesin hükümlerle yasaklıyor” diye konuştu. Tüm arazinin altının da otoparka dönüştürüldüğünü, köşklere bodrum katlar eklendiğini ve köşkler arasında olmayan bağlantılar kurulduğunu dile getiren Yılmaztürk bu durumun da koruma yasasına aykırı olduğunu söyledi. Yılmaztürk Vahdettin Köşkü’nün 1. grup tarihi eser olduğunu vurgulayarak “1. derece tarihi eser yıkılsa bile aslına uygun yapılması zorunlu. 1. grup eski eseri aynı malzeme ile yapmak zorundasın. Bugünün ihtiyaçlarını karşılamak için ‘kalorifer döşeyeceğim, aydınlatmayı, ıslak zeminleri değiştireceğim’ deme hakkına sahip değiliz” dedi. Yılmaztürk, tüm bu çalışmaların da koruma kurulu kararı olmadan yapıldığına da dikkat çekti.

Hediyeden esinlenmişti

Sultan Vahdettin, kendi ismiyle anılan ve soğanbaşlı kulesi olan sarı köşkü, Yıldız Sarayı’nda ağabeyi Sultan 2. Abdülhamid’i ziyareti sırasında Rus Çarı’nın gönderdiği bir hediyenin üzerindeki köşk resminden esinlenerek yaptırmıştı. 1984 yılında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillendi. Turgut Özal’ın başbakanlığı döneminde korudaki köşkler Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından restore edildi ancak daha sonra kaderine terk edildi. 2012’de başlayan restorasyon projesini mimar Sinan Genim üstlendi. Köşklerden, Boğaz’dan bakıldığında en sağda olanı, Huber Köşkü yerine Cumhurbaşkanlığı çalışma ofisi ve aynı zamanda konut olarak kullanılacak. Vahdettin Köşkü ve diğer köşkler ise Devlet Konukevi olarak hizmet verecek. Vahdettin Köşkü’nde ayrıca yurtdışından gelen misafirlerin karşılanacağı kabul salonu ve toplantı salonu da bulunuyor. Köşk’te müşterek mutfağın yanı sıra konuk devlet başkanlarının isterlerse kendi özel aşçılarını getirip, kendi özel mutfaklarını kullanabileceği bölüm de bulunuyor. Güvenlik açısından da konuk ünlü devlet adamlarının korunmaların da konuşlanabileceği şekilde arka bölümde ayrıca dizayn edilen konuk misafirhanesi, çok sayıda güvenlik mensubunu da ağırlayabilecek. Devlet Konukevi’nin bahçesinde bir de helikopter pisti bulunuyor. 2 katlı yeraltı otoparkı yapılacak.