Vilayet Camii ‘Pırıl Pırıl’ Oldu!

İstanbul Cağaloğlu'nda, Fatih Sultan Mehmed döneminden kalma Vilayet Camii'ne öyle bir restorasyon yapıldı ki gören, metro durağının yanına yeni cami yapılmış sanıyor!

Başta Vakıflar Genel Müdürlüğü olmak üzere, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Saraylar ve Belediyeler son 10 yılda inanılmaz bir restorasyon atağına kalktı. Bu durum öyle bir noktaya kadar geldi ki varlığı yıllar önce kaybolan ancak albümlerden, arşivlerden tespit edilen yok olmuş eserlerin ihyasına –diğer bir deyişle yeniden yapılmasına– kadar vardı. Bu bir yandan iyi sonuçlar alınmasına neden olurken bir başka yandan ise restorasyon rezaletlerini de ortaya çıkardı.

METRO CAMİSİ!

İstanbul Valiliği’nin hemen önündeki Vilayet Cami diğer adıyla ‘Nallı Mescid’ Cağaloğlu yokuşundan çıkarken pek çok kişinin gözüne bile batmayacak sadelikteydi. Klasik üslubun dışındaki mimarisi ile Fatih Sultan Mehmed döneminde Akşemseddin’in akrabası İmam Ali Efendi tarafından yaptırılan tarihi cami yakın zamanda restore edilerek ibadete açıldı. Ancak bugünlerde şöyle bir etrafında dolaşın, acaba cami size Fatih dönemi izlenimi verir mi? Babıali’de 1800’lerde çıkan büyük yangından sonra tarihi cami 1868’de yenilenmiş olsa da restorasyon sonrası hali içler acısı. Caminin ön tarafında Marmaray metro istasyonu yapıldı. İstasyonun açılışı ile restorasyonun bitiş tarihi birbirlerine yakın döneme denk gelince de sanki istasyonla birlikte ortaya yeni bir cami kondurmuşlar havası doğdu. Yokuştan çıkan birçok insan, “Buraya yeni cami yapmışlar” tepkisi veriyor. Hatta burada eskiden cami olduğunu bilmeyenlerce “metro cami” ismi bile konmuş.

İÇ MİMARİ RESTORASYONU İYİ AMA…

Caminin içini gezdim. Kubbedeki kalem işleri ve içindeki ahşap mimari oldukça iyi durumda. İç mimarideki restorasyon başarısı maalesef dış yapıda korunamamış. Daha önce Valilik binası ile eş renkte olan cami dikkat çekmez sade görünümünü kaybetti. Parlak boya ile kırmızı beyaza boyanan cami metrelerce öteden ‘ben buradayım’ diye bağırıyor. Siyah beyaz fotoğraflarında da caminin aslının bu renkte olduğunu kanıtlayan bir iz bulamadık.

“ZAMANLA SOLAR”

Vilayet Cami Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Yılmaz Yapı Taahhüt firmasına 2011 yılında ihale edildi. Şirket sahibi Yusuf Yılmaz ile telefonda konuştuk. Tüm çalışmaları bilimsel yaptıklarını ve kurul iznine sunduklarını anlatan Yılmaz’ın kendisi de aslında bu durumdan pek memnun değil. Yılmaz şunları söyledi; “Eski görüntülerde de bu renkler çıktı. Eski boyanın altında da kazıdığımızda bu renkleri gördük. Fotoğraflarda da tespit edince ilgili kurula yazdık. Onlarda raportörlerini gönderdiler. Baktılar, incelediler. Proje onaylandıktan sonra biz de uyguladık. Pırıl pırıl olduğu benim de dikkatimi çekti ama ‘zamanla solar’ dedik. Tamamen Koruma Kurulu’nun isteği doğrultusunda hareket edildi.”

“HOŞ DEĞİL!”

Tarihi caminin son halini restoratör ve mimar Prof.Dr. Zeynep Ahunbay’a sorduğumuzda şu yanıtı aldık: “Her alttan çıkanı üste taşımak gerekir mi bilemiyorum. Ben de gördüm. Çok parlak ‘pırıl pırıl’ yeni havasında. Bu başka bir üslup. 19. Yüzyıl eklektik mimari üslup yerine Afrika, Arap marok üslubu olmuş. Yani buna onay veren mercilere sormak lazım, neden böyle istenmiş, neden böyle olması kabul edilmiş. Hiç hoş durmuyor.”