Yanköşe Yeni Dönemde Bilal Yılmaz’ın “Seri Zanaat” Eserine Yer Veriyor

Kahve Dünyası’nın 2017’de hayata geçirdiği, kamusal alanda sanat projelerinden biri olan Yanköşe’nin altıncı edisyonunda Bilal Yılmaz, ‘Seri Zanaat’ adını verdiği eserinde, günümüzde kaybolmaya yüz tutan zanaat kültürüne kinetik bir yerleştirme ile dikkat çekiyor.

İstanbul’un Kabataş semtinde, Meclis-i Mebusan Caddesi, 85 numarada konumlanmış olan Kahve Dünyası mağazasının hemen yanında yer alan, kâr amacı gütmeyen sanat platformu Yanköşe, bu kez sanatçı Bilal Yılmaz’ın geliştirdiği Seri Zanaat adlı eserini sergiliyor. Seri Zanaat, seri üretimin temellerinin dayandığı kasnak ve kayışlardan oluşan kinetik bir yerleştirme ile Tophane-Kabataş hattındaki üretimin Cumhuriyet tarihindeki sanayileşmeye olan etkisinden yola çıkarak endüstriyel üretim ve sosyo-ekonomik politikalar yüzünden kaybolmakta olan zanaat kültürüne dikkat çekiyor. Yerleştirmeyi oluşturan aksamlar şehirdeki zanaat atölyeleriyle yapılan iş birliğiyle üretilerek, zanaatkarlığın yaratıcı üretimdeki ekonomik ve kültürel potansiyelini görünür kılıyor.

1929 yılında, Türkiye’nin ilk seri üretim bandının kullanıldığı, Tophane Rıhtımı’ndaki Ford Motor Company tarafından kurulan otomobil fabrikasının bu bölgedeki varlığı yalnızca rıhtım bölgesinin dinamiklerini değil Türkiye’de sanayileşmeyi ve üretimde makineleşmeyi de etkiledi. Üretimde birden fazla üretim tezgahının çalışmasını sağlayan dönme kuvvetinin (tork), merkezi bir noktadan kasnak ve kayışlarla aktarılarak birden çok çalışma tezgahını harekete geçirmesi, seri üretim bandının ve endüstriyel üretimin ilk sistemlerini oluşturdu.

Bilal Yılmaz, Seri Zanaat ile İstanbul’daki eski zanaat atölyelerinde bulunan, zanaatin dönüşümüne ve seri üretime adaptasyonuna dair izler taşıyan kasnak ve kayış sistemlerini kullanarak, duvarda kinetik bir yerleştirme yaratıyor. Duvardaki form ve hareketler ile izleyicinin dikkatini çeken eser; izleyiciyi soylulaşma, kentsel dönüşüm, mübadele, sosyo-ekonomik politikalar ve endüstriyel üretimin yarattığı çok katmanlı problemler ve baskılarla yok olan, kültürel bir değere indirgenerek romantize edilen zanaat hakkında düşünmeye davet ediyor.

Bilal Yılmaz hakkında:

Bilal Yılmaz (Soma, 1986) İstanbul’da yaşayan disiplinlerarası bir sanatçı ve tasarımcıdır. Heykelsi nesneler, yerleştirmeler ve izleyicinin algısını değiştiren kolektif deneyimler yaratır. Disiplinlerarası sanat ve tasarım çalışmalarının yanı sıra sosyal ve kolektif projeler üzerine çalışır. Kolektif çabalarının ardında, insanları bir araya getirmenin yanında onları çevrelerile etkileşime geçiren ve bazı şeylerin nasıl olduğunu düşünmeye iten, birlikte üretimin değeri yatmaktadır.

Yanköşe Hakkında:

Kahve Dünyası’nın güncel sanat projesi Yanköşe; beklenmedik, deneysel güncel sanat eserleri üreten sanatçılara bir ifade alanı açıyor. Proje, Kabataş’taki Meclis-i Mebusan Caddesi, 85 numarada konumlanan Kahve Dünyası mağazasının dış duvarı ve onu kesen duvarda, yaklaşık 260 metrekarelik bir alana yayılıyor. Konumu sayesinde her gün binlerce kişiye ulaşan Yanköşe’nin ağırladığı çalışmaların, davet edilen sanatçıların mekânın özelliklerini göz önünde bulundurarak ürettikleri, mekâna cevap veren işler olması tercih ediliyor. Bir karşılaşma alanı olarak taşıdığı potansiyel, şehrin görünür bir parçası olması ve kolay ulaşılabilirliğinin yanı sıra sergilenen işlerin meta temelli olmayışı ve geçiciliğiyle de öne çıkan Yanköşe’nin sunduğu dinamik alan, yerli ve yabancı sanatçıların farklı tekniklerle üretilmiş çalışmalarına açık. Senede iki projeye ev sahipliği yapan Yanköşe, sanatseverler ile sanatçıları aynı platformda buluşturmayı hedefliyor.

Yanköşe’de yer alacak eserin seçimi, projenin koordinatörlüğünü üstlenen Tuna Ortaylı Kazıcı tarafından üç sanatçının davet edilmesi ve Altınmarka Grup Şirketleri Yönetim Kurulu Üyesi ve Detay Gıda CEO’su Dilara Altınkılıç Kutmangil, Altınmarka Grup Şirketleri Yönetim Kurulu Üyesi ve Kahve Dünyası Genel Müdürü Kaan Altınkılıç, sanat yazarı Evrim Altuğ, küratör Fulya Erdemci ile tasarımcı Bülent Erkmen’den oluşan Seçici Kurul’un sanatçıların önerdikleri projeleri değerlendirmesinin ardından yapılıyor. Eser seçiminde, sunulan projenin içeriği, görselliği, kentle ilişkisi gibi unsurlar göz önünde bulunduruluyor.