Yarımada planı muamma

'Tarihi yarımada'yı koruyacak yeni nâzım imar planı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nden oybirliğiyle geçti. Planın içeriği, iptale yol açan olumsuzlukların giderilip giderilmediği meçhul.

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, tarihi yarımadayı koruyacak nâzım imar planını oybirliğiyle kabul etti, ancak planın ayrıntıları açıklanmıyor. 2005 yılında Belediye Meclisi’nde kabul edilen, daha sonra mahkeme kararıyla iptal edilen plandan farkı ve itirazların göz önüne alınıp alınmadığı bilinmiyor. Mimarlar Odası İstanbul Şubesi daha önce 10 ayrı plan kararı, 30 ayrı plan uygulama hükmüne ayrı ayrı dava açmıştı. İstanbul İdare Mahkemesi de önce yürütmeyi durdurma kararı vermiş, sonra 1 / 5000’lik Koruma Amaçlı Nâzım İmar Planı’nı iptal etmişti. Yeni planın 10 gün içinde askıya çıkması beklenirken, bir ay itiraz süresi tanınacak.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nca 1995 yılında sit alanı ilan edilen tarihi yarımadanın korunmasına ilişkin hazırlanan nâzım imar planı, 3.11.2011 tarihinde İstanbul Yenileme Alanları Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca onaylandı.
İsminin verilmesini istemeyen Koruma Kurulu üyesi, yeni planla ilgili şöyle konuştu:

“Tescilli binalar korunduğu gibi, yeni tescilli binalar da plana eklendi. Tarihi yapıların etrafında yeni yapılaşmalara izin vermeyecek önlemler alındı. Bu planın en önemli tarafı da ulaşımdır. Lastik tekerlekli araçların tarihi yarımadaya girmesine engel olunuyor. Caydırma amaçlı önlemler alındı. Bu hem bölgenin trafiğini azaltırken lastik tekerlekli araçların tarihi binalara verdiği zararın da önüne geçecek. Mutlaka itirazlar olacaktır. Ancak koruma amaçlı imar planlarının asıl amacı zaten tarihi mimariye sahip yapıları korumaktır. Bu noktadan bakıldığında plansız bir tarihi yarımada’dan ziyade en kötü bile olsa planlı olması çok daha iyidir.”

Mimarlar Odası: Bilmiyoruz
Mimarlar Odası, yeni planın da kendilerinden gizlenmiş olmasının endişeleri arttırdığına dikkat çekiyor. Oda Genel Başkanı Eyüp Muhçu şöyle konuştu: “2005 yılında iptal edilen nâzım imar planından daha da kötü olduğuna yönelik duyumlarımız var. Çapa, Cerrahpaşa gibi büyük hastaneler ile okullar ile ilgili yeni kararlar alındığını duyduk.”

Surların içerisindeki kaçak yapıların yıkılacağı, tarihi yapıların etrafına yapılacak yeni yapıların silueti bozmayacak ve tarihi bina ile yarışmayacak şekilde planlandığı; kayıp, yanmış, yıkılmış, yok olmuş çok sayıda eserin plana işlendiği belirtiliyor. Diğer yandan Belediye Meclisi’nde CHP ve AKP’li üyelerin oybirliğiyle planın çıkması şaşırtıcı. Ancak bu konuda CHP ve AKP’li üyelerin kendi partilerinin ilçe belediyelerindeki imar planları için pazarlık yaptıkları ve bu nedenle imar planlarının çoğunun oybirliği ile çıktığı ileri sürülüyor.

Planla ilgili soru işaretleri
* Önceki planda otoparklar için çok sayıda alan ayrılmıştı. Yeni planda kaç otopark iptal edildi?
* 2005 yılındaki iptal sebepleri arasında 1041 anıt eser, 1869 sivil mimarlık örneğinin tescil edilmediği ve bu nedenle plana işlendiği raporlanmıştı. Yeni planda tescili yapılmayan kaç bina vardır? Tarihi yarımadanın tescil işlemi bitmiş midir?
* Yenikapı metro transfer hatlarındaki yerlerde yapılacak binalar tarihi çevreye uyumlu yapılacak mıdır?
* Süleymaniye siluetini etkilediği düşünülen Haliç köprüsü planda nasıl işlenmiştir?