- 17 Haziran 2016
- 11619 defa okundu.
Yarışma Projesi Yarışmacıya Ne Kadara Mal Oluyor?
14 Eylül 2015 tarihinde sonuçlanan Bornova Belediye Binası ve Çevresi Mimari Proje Yarışması'nda ödül alan proje müelliflerine yarışmanın maliyetini sorduk.
Yarışma ödüllerinin yarışma hazırlığı sürecinde harcanan emeği karşılayıp karşılamadığı sorusuna cevap aradık. Bornova Belediye Binası ve Çevresi Mimari Proje Yarışması’nda verilen ödül miktarları şu şekildeydi:
1. Ödül: 60.000 TL
2. Ödül: 50.000 TL
3. Ödül: 40.000 TL
Mansiyon (5 adet): 25.000 TL
1. Ödül
1. Ödül, Orhan Ersan, Ferhat Hacıalibeyoğlu, Deniz Dokgöz
Yarışmada 1.lik ödülünü alan Orhan Ersan, Ferhat Hacıalibeyoğlu ve Deniz Dokgöz ekibinde Ferhat Hacıalibeyoğlu şu açıklamayı yaptı:
Bornova Yarışmasında yaklaşık 1 ay aktif olarak çalışıldı. Bu süreçte elbette sadece yarışma üzerine %100 çaba harcanmadı. Başka işler de yapıldı fakat ortalama %80 verimle 3 müellif, 2 büroda çalışan mimar ve 2 stajyer (yol-yemek-mesai) emeği olduğunu söyleyebiliriz. Bu oranlarla bir maaş gideri yapıldığında yaklaşık 17.000 TL oluyor. Maket yaptırılması, süreçte alınan çıktılar ise 6.000 TL eder. Yarışma alanı İzmir’de olduğu için yer görme, kolokyum vb. gibi masraflarımız olmadı. Sonuç olarak yaklaşık 23.000 TL masraftan bahsedebiliriz.
2. Ödül
2. Ödül, Deniz Aslan, Ozan Önder Özener, Özlem Ünkap, Barış Can Cüce, Çağlar Yılmaz, Erenalp Büyüktopçu, Tuğçe Alkaş
Deniz Aslan, Ozan Önder Özener, Özlem Ünkap, Barış Can Cüce, Çağlar Yılmaz, Erenalp Büyüktopçu, Tuğçe Alkaş ekibi yarışmada 2.lik ödülünü almıştı. Ozan Önder Özener yarışma bütçesini şöyle özetledi:
Bizim takımımız: 7 Müellif, 3 Stajyer (Ücretli), 9 Danışman’dan oluşuyordu. 7 müelliften 5’i tam zamanlı olarak 8 Temmuz’dan 8 Eylül’e kadar, sadece Pazar günleri ara vermek üzere, çalıştı. Yuvarlak 50 iş günü olarak kabul edebilirsiniz. Proje yarışması için part time olarak ofislerde çalışan 2 arkadaşımız işlerinden 1,5 ay ücretsiz tatil izni aldılar. Profesyonel büroda yönetici olarak çalışan iki müellif ise bu iki aylık çalışma süresince haftanın en az 2 gününü bizimle geçirdiler. Stajyerlerden birisi 33 diğeri ise 27 tam gün bizimle çalıştı. Buna ek olarak son stajyerimiz maket ile ilgilendi ve 15 günlük bir çalışma ile maketi tamamladı. Günlük çalışma saatlerimiz en az 8 olmak üzere zaman zaman 10-12 saate kadar çıktı. Yarışmanın ön seçimli olması ve 60 üzeri katılımcı arasında seçilmiş olmanın stres ve baskıyı arttırdığını rahatlıkla söyleyebilirim. Yer görme için 5 müellif olarak geldik ve uçak biletleri (gidiş/dönüş kişi başı 170 TL) 1 gecelik konaklama (kişi başı 100TL) + yemek vs. proje bütçesinden sağlandı. Tüm ekibin çalışma günlerindeki öğle yemekleri ve mesai yaptıkları zaman (çalıştığımız günlerin yarısından fazladır) akşam yemekleri proje bütçesinden karşılandı. Maket malzemesi ve lazer kesim için 2.000 TL civarında para harcandı. Proje çıktıları, rapor çıktıları ve transfer/kargo toplam 3.000 TL tuttu. Bunlara ek olarak günlük harcamalarımız var (içecekler, çıktılar, danışmanlara taksi, kırtasiye malzemesi gibi) toplam 2.500 TL civarında. Kolokyum için ise 6 müellif ve 2 stajyerimiz İzmir’e geldi (gidiş/dönüş kişi başı 200 TL). Biletler ve yemekler de proje bütçesinden karşılandı. Konaklamayı İzmirli arkadaşların evlerinde çözdük. Peyzaj projesi için ön çalışma bir hafta içinde danışman ofisimizde yapıldı. Çizimler ve modellemeyi yarışma ekibi yaptı. Sürdürülebilirlik analizleri ve simülasyonları 10 gün sürdü, danışmanımız ayrıca haftalık toplantılarımıza katıldı. Elektrik raporu danışmanımız tarafından bir hafta içerisinde hazırlandı. Rapor, bir elektrik mühendisi tarafından hazırlandı. Mekanik raporu danışmanımız tarafından bir hafta içerisinde hazırlandı. Rapor iki makina mühendisi tarafından hazırlandı. İnşaat Mühendisliği raporu danışmanlarımız tarafından bir hafta içerisinde hazırlandı. Ayrıca danışmanımız haftalık toplantılarımıza katıldı. Peyzaj raporu için harcadığımız zaman nispeten az, 1 günde tamamlandı.
3. Ödül
3. Ödül, Ömer Selçuk Baz, Burçin Akcan Ünal, Ece Özdür, Elif Tuğçe Sarıhan, Okan Bal
Yarışmada 3. Ödül’ü alan ekip Ömer Selçuk Baz, Burçin Akcan Ünal, Ece Özdür, Elif Tuğçe Sarıhan, Okan Bal’dan oluşuyordu. Ömer Selçuk Baz yarışma bütçesine dair şu bilgileri verdi:
Bornova Belediyesi ve Çevresi Ulusal Mimari Proje Yarışması’na ekip olarak toplam 4 ay çalıştık.
İlk 2 ayı 1, kısmen 2 kişilik bir ekiple daha çok araştırma ve çevreyi anlama, programı anlama süreci olarak geçirdik. Kalan 2 ayda genişleyen ekiplerle daha detaylı incelmiş bir iş ortaya koymaya çalıştık.
Çalışma saatleri ve bütçe ofis genel giderleri de katılmış haliyle ekteki tablodaki gibi oluşuyor.
1. Mansiyon
1. Mansiyon, Özgür Bingöl, İlke Barka, Tuba Bilgiç, Merve Şen, Saadet Kök
Özgür Bingöl, İlke Barka, Tuba Bilgiç, Merve Şen, Saadet Kök ekibi yarışmada 1. Mansiyon ödülünü almıştı. Yarışma sürecinde harcanan zamanı Özgür Bingöl bildirdi:
Yer görme seyahati: İlke Barka ve Özgür Bingöl (1.400 TL)
Kolokyum seyahati: Özgür Bingöl (800 TL)
Maket: 4.000 TL
Teslim Çıktıları: 800 TL
Süreç kırtasiye: ~1.000 TL
*30 Haziran 2015 (Şartnamenin yayınlanması) – 8 Eylül 2015 (Proje teslim tarihi) arası yaklaşık 10 haftalık süreci kapsamaktadır.
PROJE MESAİ ÇİZELGESİ*
4. Mansiyon
4. Mansiyon, Fatih Yavuz, Ramazan Avcı, Seden Cinasal Avcı, Emre Şavural
4. Mansiyon ödülünü alan Fatih Yavuz, Ramazan Avcı, Seden Cinasal Avcı, Emre Şavural ekibinin bütçe tablosunu Fatih Yavuz anlattı:
Hesabı olabilen en şeffaf haliyle listeledim. Standart yakalanamayacağı için ofisin fatura ve kira giderleri eklenmedi.
Yaklaşık 960 adam/saat çalışılmış (5 kişilik ekibin yaklaşık 1 aylık çalışması)
Maket maliyeti 2.000 TL
Yer görme masrafları+ konaklama 1.500 TL
Çıktı masrafları ve kargo 1.500 TL
RenderFarm’a ödenen para 5.000 TL
Portfolyo baskı ve hazırlık masrafları 750 TL
Diğer, genel giderler 2.000 TL
Yemek (mesai saatleri dışında kalan ekstra öğünler) 2.000 TL
5. Mansiyon
5. Mansiyon, Felix Madrazo, Ahmet Arıkan Özden, Gorka Beitia Zarandona, Mila Dimitrovska, Albert Richters, Francisco Vilar Navarro, Iván Guerrero Jimenez, Onur Can Tepe, Giovanni Belotti
Arman Akdoğan, Felix Madrazo, Ahmet Arıkan Özden, Gorka Beitia Zarandona, Mila Dimitrovska, Albert Richters, Francisco Vilar Navarro, Iván Guerrero Jimenez, Onur Can Tepe, Giovanni Belotti ekibi yarışmada 5. Mansiyon ödülünü almıştı. Arman Akdoğan yarışma sürecini açıkladı:
Yarışma tasarım ekibi 10 kişiden oluşmakla beraber mühendislik ve maliyet hesabı danışmanlıklarını 4 kişi yaptı. 14 kişilik bir ekip toplamda 1804 saat çalıştı ve bunun maliyeti 33.181 TL olarak hesaplandı. Ulaşım, çıktı, yemek, kargo, konaklama ve diğer günlük masraflar ise 9.250 TL olarak hesaplandı.
Çalışma Saatleri:
*Çalışma saati değeri maliyetlerini hesaplamamış olan ekiplerde saatlerin maliyete çevrilmesinde “2016 Yılı Ücretli Çalışan Mühendis, Mimar ve Şehir Plancısı Asgari Ücreti”nden yararlanılmıştır.
**9 Haziran 2016 tarihinde yayınlanan ancak editoryal hata nedeniyle yeniden düzenlenmesi gerektiği için kaldırılan “Yarışma Projesi Yarışmacıya Ne Kadara Mal Oluyor?” haberi revize edildikten sonra 17 Haziran 2016 tarihinde yeniden yayına alınmıştır.
Etiketler
32 yorum
Bu ücretler belli çalışan ve sabit giderleri olan mimarlık ofisleri için geçerli . Maketini, bütün çizimlerini, 3 boyutlu görselleri kendileri yapan ekipler çok daha az paralar harcayarak yarışma teslimi yapabilirler. Bir yarışma teslimi, bu şartlarda 2000 – 3000 TL maliyetle yapılabilir. Mimarlık ofisleri için bile, bu maliyetler gerçekten çok yüksek.
Üşenmedim, her yarışma projesini mansiyon ödülleri dahil arşivlediğim için bu yarışmanın projelerine tekrar baktım . Yazımı kaleme alırken yanlış bir ifade kullanmak istemediğim için. Şimdi! Rakamlar tamamen şişirme. Emek ve gider kalemlerini incelediğimizde bazı ofisler sanki başka işleri yok, sadece bu proje için çalışmışlar gibi bir durum ortaya çıkıyor. Maket resimlerine baktım, maketlere harcandığı belirtilen paralar ile kıyasladığımda sonuçlar felaket. Bir de 3D çizimlere ödenen ücretler var ki, anlamak mümkün değil. Arkadaşlar o kadar mimar ve tekniker kendi 3D çizim ve maketlerinizi yapamıyor iseniz şapkanızı önünüze koyup düşünmeniz gerekir. Bir de proje çıktı ücretleri var ki, ağzım açık kaldı. 2000 TL -3000 TL çıktı ücreti nedir? Aldığın en fazla 6 pafta A1. Benim bilmediğim bir pazar var sanırım, ofisteki işleri bırakıp, yazıcıyı piyasa kullanımına açsam daha iyi. Sinan Alper Bey’in dediği gibi max 2000-3000 TL masrafın üzeri olmaz. (Genelleme ile, biz de katılıyoruz yarışmalara ve ödül de kazanıyoruz) Alın size başka bir bakış açısı, ofisler fatura açıkları için yarışmaları mı?………….(bu bölümü sizin yorumunuza kalmış).
Sinan Alper ve Serdar Çolak için bir soru: Bir mimarın saati kaç TL’dir ve bir yarışma için kaç kişi ne kadar saat çalışmalıdır?
Ömer Bey, görüyorum ki asıl değindiğim noktalar gözden kaçırılmış. Cevap vereyim. Ben mimarın değerinden söz etmedim, 3 aylık bir yarışma sürecinde sadece tam zamanlı olarak tek bir proje ile uğraşılmıyor, maliyet hesabını yaparken dikkat edilmeli dedim. Ayrıca bu ülkede mimarın hak ettiği, olması gereken değerine yaklaşamadığını siz de ben de çok iyi biliyoruz. Benim asıl anlayamadığım maket ve 3D çizimleri neden yapamıyorlar. Bunlar yarışmacılığın en zevkli ve yaptığınız işin birebir içinde olmanızı sağlayan bölümleri. Keki marketten alıp üzerine krema sürmekle pasta yapmış olmuyorsunuz. Sizin yarışma deneyimleriniz tartışılmaz, beni anlayacağınızı umuyorum. Bir yarışma projesini hazırlarken her şeyin gözlerinizin önünde olgunlaşmasını görmenin hazzını size anlatmam abesle iştigal olur.
İki cümlemden gözden kaçtığı sonucu nasıl çıkıyor bilmiyorum. Soru basit, cevap verirseniz uzun uzun yazacağım ben de.
Türkiye ortalamasını bilmiyorum ama ben kendi bilgilerimi verecek olursam, ben hariç 4 personelim var. Meslek başlangıçları 2001-2009 arasında değişiyor. Net ücret 3.200 TL, -6.065 TL aralığında. (yurt içi ve dışı seyahat harcırahları dahil değil) Çalışma haftada 45 saat. Bu da 18-34 TL/h saat ücreti eder. Yarışma için süre vermek benim için zor.
Ömer Bey eminim ki bu soruyu sorarken net bir cevap bekleyerek sormadınız. Ben bir mimarın saat ücretini bilmiyorum.Aylık 1300 TL’ye çalışanlar da var 10.000 TL’ye de… Günde 8 saat çalışanlar da var 18 saat de… 1 haftada yarışma yapıp ödül alan ekipler de biliyorum aylarca çalışanlar da… Ne kadar nicelik olarak bir hesabı varsa da, insan kendi yaptığı işte, iş gücünü nakde dökemiyor…
Ama ben kendimizden net olarak biliyorum.Bu zamana kadar katıldığımız hiçbir yarışmaya 1500 TL’den fazla para harcamadık; E tabi iş gücümüz hariç:) Onu da dediğim gibi hesaplayamıyorum.
“Şişirme” derken ne demek istiyorsunuz?
Ben burada mesleğime yaptığım haksızlığı anlayamadım! Geçmişe dönük birikimlerimi ve diplomamın değerini nakde dökememem mi haksızlık? Bu makaledeki adı geçen ofisler bunu gerçekleştirmişler, saygı duyuyorum. Ama ben bunu beceremiyorum kusura bakmayın. Söz konusu olan yarışma maliyeti ise bizim maliyetimiz bu(2000 – 3000), çok net!
Bende nasıl bir aydınlanmaya sebep oldunuz, bilemezsiniz.
Konu açıldıktan sonraki gün bir hafta süreyle kayboldu ve sonra tekrar açıldı. (Ben yanlış görmediysem.) Görüyorum ki site yöneticileri konuyu gündeme getirirken bu şekilde yorumlar beklemiyorlardı. Asıl yanıtları bu hesapları yapan ofislerden almak gerekir ama onlar sadece okuyucu olarak takip ediyorlar sanırım. Şimdi! Ortalama 3 ay süreli hazırlık süresi olan yarışma telim projesinde zarar eden ofis, 1. lik ödülünü aldığında kesin, uygulama ve detay projeleri aşamasında herhalde ofisi kapatacak duruma düşerse şaşırmamız gerekir. Yani uygulama aşaması ofislerin idareye yaptığı hayır işi olduğu gibi bir durum ortaya çıkıyor. Hala maket ve çıktıların nasıl olur da 6.000 TL olduğunu maliyet hesaplarının sahipleri açıklamadı. Bu kadar ayrıntılı hesaplar yayımlıyorlar acaba ofislerde belirtilen maaşlar ile ödenen sigorta pirimleri uyuşuyor mu? Ben çekinmeden çalışma şartlarımızı ve ücret bilgilerimi paylaştım. Stajyerlere ücret ödeniyor mu yoksa bu tecrübeyi başka yerde bulamazsınız diyerek sırtları sıvazlanarak geçiştiriliyor mu?
Bilirim bazı ofislerin bu paraları harcamadıklarını. Neden böyle maliyet çıkarmışlar kendilerine kavrayamadım. Çıkardık diyorlarsa vardır elbet bildikleri ya da en çok ben harcadım bak demeye getiriyorlar. Bu arada “marketten kek alıp üzerine krema koyunca pasta olmuyor.” ne kadar güzel bir cümledir. Yapamıyorsanız bazı şeyleri şu meslekte, eliniz cebinizde iki fikirle mimar olamıyorsunuz belirteyim.
Facebook ve Twitter’da yorumlar “Arkitera’da uzun süredir gördüğüm en iyi haber…” Flash flash flash…
Ben de bu yazının çok değerli olduğunu düşünüyorum. Ama yazıdan çok aşağıdaki yazılara, sosyal medyadaki yorumlara, birebir konuşmalardaki görüşlere dayanarak söylüyorum bunu.
Görüş birliği yapılmışçasına miktarların çok olduğundan bahsediliyor. Bir diğer fikir birliği maliyetin kaynağı üzerine. Hep birlikte maket, baskı parası, yemek konuşuyoruz.
Bizler fikir üretiyoruz arkadaşlar. Tek hammaddemiz var insan. Kendi emeğimize değer vermeksizin nasıl bunları yazabiliyoruz!
Maliyetle ilgili 2.000 TL rakamı ortaya atıldı. Bakın 2.000 TL ne demek: Bir mimarın TMMOB’nin açıkladığı asgari ücrete göre saati 27 TL. 2.000 TL’ye bu saat maliyeti ile bir mimar sadece 8 gün çalışabiliyor. Yarışmaya hadi her şeyi boş verelim 2 kişi katılsa 4 günde tüm çalışmaların tamamlanması demek bu. Sizce bu mümkün mü.
Bornova Yarışması’na giren ofisler yarışmalara da katılan ama en büyük ofisler değil. Bu ofislerin en büyükler olduğunda maliyetlerin çok daha yüksek olacağını unutmayın.
Kira, demirbaş, idari personel giderleri zaten hiç söz konusu bile edilmemiş.
Şimdi hem kendimize değer vermiyoruz. Hem Mimarazzi’yi destekliyoruz, hem de ücreti çok bulup seni gidi seni sigortaları da ödemiyorsun diyoruz.
Mimarlık topluluğunun daha alacak çok yolu var.
Kendi anladığımı söyleyeyim size Ömer Bey. Yorumlarda kişiler verilen 2000 TL’nin çok olduğunu kişiye verilen üzerinden değil piyasa değerine göre söylemişler, yineliyorum bence. Misal ki piyasada 100-200 TL arasında değişen bir ürüne ve ya işe 1000 TL verirseniz “Aa biraz pahalıya almışsın.” dediklerinde, siz 100 TL idi ama ben hakkını vereyim demezsiniz. Bu bağlamda değerlendirince çok oluyor. Ha söylediklerinize katılmıyor muyum? Bence doğru tabi emek en önemli kavram bu meslekte. Bu konuda derya gibi zaten. Bir görsele 1000 lira vermekten çekinmeyen bir ofis çalışanına ayda 2000 TL verirken eli titrer. (2000 TL bile bazı durumlarda iyi). Emek konusu önemli.
Ömer Bey’in yorumundan sonra insan düşünüyor. Hiçbirimiz ‘yarışma ödülleri az’ diye yorum yapmadık cidden 🙂
Yazıdaki ekip üyelerinin cümlelerinden yapılmış olan alıntıların samimiyetine ve naifliğine bakıyorum, bir de buna rağmen yapılan “şişirmişler” benzeri yorumlara (Sadece burada değil, sosyal medyadakilere de), içinde bulunduğum sektör beni yine , ülkedeki genel durumla paralel olacak şekilde şaşırtmıyor.
Önce bizler, kendimize, meslektaşlarımıza biraz daha güvenelim, saygı duyalım; sonra belki aynı güveni ve saygıyı müşterilerden, siyasilerden, mahalledeki bakkaldan, manavdan görürürüz.
Şişirmişler diyenlerin samimiyetine güvenmiyor musunuz o zaman? Onlarda meslektaş değil mi? Hadi bizler hatalıyız da bizim üslubumuzu sevmeyip aynı üslup ile cevap vermek doğru mu?
Evet yarışma ödülleri neden az? Geriliyor insan burada 2 kelam etmeye. Hemen birisi çıkıp “kötü, kaka” diyor. Pes.
Yukarıdaki harcamalar için “şişirmişler ” demek, ekiplerin yalan söylediğinin düşünüldüğünü söylemek demektir. Bunun yerine “Çok daha düşük fiyatlara hazırlanmak da mümkün” benzeri bir cümle kurulabilir. Ben yukarıda yazılanların samimiyetine de, “Bir yarışma projesi 2000-3000 TL’ye çıkarılabilir” cümlesindeki samimiyete de güveniyorum.
Sizin ya da diğer yorum sahiplerinin üslubunu sevmemem de söz konusu değil, sadece “şişirme” benzeri kelimelerin daha dikkatlice seçilmesi gerektiğini düşünüyorum. Aynı şekilde kendi üslubuma da bir sevgi beslemediğim gibi, bir problem de göremiyorum.
Kaygıyla okudum yorumları. Sanıyorum, maliyetler en az haliyle gerçektir, ofis kirası, bilgisayar/yazılım amortismanı, “işsiz dönemlerin” tolerasyonları vb. dahil edilmemiştir.
Batı Avrupa’dan veya ABD’den gelen mimarlık/danışmanlık tekliflerinde yol masraflarında 6 saat üstü uçuşların buss. class yazdığını hatırlatayım da, kendimize öyle bir pozisyon biçelim.
Bunları söylüyorum ama benim de çalışanlarıma uygulayabildiğim şey (mimar, tekniker, usta, amele ayırmadan); ayrımsız iş güvenliği dahil tüm yasal haklar, mesai ücretleri veya anlaşmalı izinler ve piyasadaki rayiç.
Herşeyin biraz da olsa rayına girmesi için sanırım şu üç konuda ilerleme kaydedilmeli.
1- İyi mimarlar organize şekilde maliyetlerini yüksek tutmalı.
2- Tasarım ofisleri bu rayiçleri finanse edebilmek için fiyatlarını değerine yükseltmeli.
3- Ofisler projelendirmede bodoslama dwg line’larla değil, sistemli, planları ve mümkünse BIM’le çalışmalı. Zamanı optimize etmeli.
İşin özü eksik Sedat: Mimar kendine saygı duymalı önce.
Burada yazılan yorumlardan, insan nasıl kendi mesleğimize değer vermediğimizi ya da meslektaşlarımıza saygı duymadığımızı söyleyebiliyor gerçekten aklım almıyor. Ne yani illa muhasebeci tutup yarışma bedeli mi çıkaralım kendimize, ofis mi kiralayalım ya da dışarıdan ücretli birilerini mi tutalım yarışmaya girebilmek için. Mimarlık mesleğine ya da meslektaşlarına kim laf attı ki?
Yarışmaya giren yeni mezun, akademisyen ya da başka ofislerde çalışıp da ek iş olarak yarışma yapan onlarca kişi var. O insanlara soralım bakalım “Bir yarışma ne kadara mal oluyormuş.”
Eğer başlık “Yarışma projeleri ne kadara mal oluyor” ise, ve bu başlığın altına tüm şeffaflığımız ve samimiyetimizle yorum yazabiliyorsak;
“Evet 2000 – 3000 TL harcayarak da yarışma yapılabiliyor”. Hem de en iyi yerden çıktı alıyoruz, en kaliteli malzemeler kullanarak maket yapıyoruz, ofis olarak da evlerimizi kullanıyoruz. Çalışanlar: Ben dahil hiçbirimiz kimseden para talep etmiyoruz, ödül alırsak bölüşüyoruz alamazsak 2000-3000 TL zarardayız. Az demeyin bizim için büyük para:)
Heh bende onu diyorum nasıl oluyor da biz mesleğe saygı duymuyoruz. Hemen çektikleri silahta bu. Mesleğe saygı duymuyorlar, daha çok yolumuz var tarzı söylemler. Kim “Şu ekipte berbat ama işte ödül almışlar.” gibi bir cümle kurdu anlam veremiyorum. Var sa yoksa kendi istedikleri, yoksa saldıralım. (Herkes herkesin hakkında tıp tutabiliyor, e bende atıp tutayım o zaman.) Kaldı ki Ömer Bey’in bir konunun içinde olduğu zaman hemen mesleğe saygıya dönüyor iş ben anlamadım bu işi. Darılmaca yok. (:
“Burada yazılan yorumlardan, insan nasıl kendi mesleğimize değer vermediğimizi ya da meslektaşlarımıza saygı duymadığımızı söyleyebiliyor gerçekten aklım almıyor. ”
Açıklamama gerek yok aslında, yazdım bir önceki mesajımda ama yeniden söylemekte sakınca yok: Buradaki yorumlar çeşitli noktalarda verdiği açık ya da gizli ipuçları ile mimarın emeğine değer vermediğini göstermekte. Bu da benim için mesleğe değer verilmediği sonucunu oldukça kolay çıkarıyor. Bunun için illa meslektaşına değer vermek gerekmiyor, kendimizi de düşünebiliriz.
Yarışmaya giren yeni mezunların ya da akademisyenlerin ya da sizin yarışmayı 3 kuruşa mal ediyor olmanız bir şeyi değiştirmiyor.
Tabi Sedat Bey, Amerika’da mimarlık yetkisini almak ile Türkiye’de almak arasındaki emek, harcama ve zaman farkını da düşünmek gerek.
http://bit.ly/28J39A9-arch.org/resources/data-resources/how-long
Benim için önemli olan “başkasının, ortaya çıkardığımız ürüne verdiği değerdir”. Benim için mimarın elinden çıkan her iş değerlidir. Hem de nakde dökülemeyecek kadar…
Ama dağınık çalışmak başa bela! Bundan sonra hazırlanacağımız ilk yarışmada, saat saat hesabımı yapıp, kendimi emeğimizi de nakde dökeceğim. “Nakde dökülen her emek değerlidir nasılsa” öyle değil mi?
Ben olaya farklı bir açıdan bakalım istiyorum. Eğer bahsedilen 23.000-75.000 TL arasında değişkenlik gösteren harcamalar tutarlı ise (bir yere kadar ben de katılıyorum) o halde ödül miktarları neden bu harcamaları karşılayacak seviyede değil bunu tartışmalıyız.
Harcama tablolarına baktığımızda ödül alan ekipler bile emeklerinin karşılığını maddi olarak alamamış gibi duruyor. Mesela ben mansiyon ödülü 10.000 olan bir yarışma için 76.937 TL harcayamam. Açık konuşayım 20.000TL de harcayamam. Harcasam harcasam 5.000 TL harcarım.
Özellikle genç yarışmacı arkadaşlar haklı olarak ortaya koydukları maliyeti “en azından bir mansiyon gelir çıkartırız” diye düşünerek düşürüyor. Belki bu kadar büyük oynayacak ortamları, imkanları, zamanları, ortakları, cesaretleri vs. yok. Ama yine de deniyorlar. Bu nedenle böyle düşünen yarışmacıları “mesleğe saygısızlıkla” suçlamak en az ödül alan ekipleri “harcamalar abartılmış vs.” diye suçlamak kadar yanlış geliyor bana. Kendi emeklerini hesaba katamıyorlar çünkü iş çıkışlarını, hafta sonlarını, resmi tatillerini yani sosyalleşmeleri gereken zamanları, yarışmalarla değerlendiriyorlar. Onlarda farkında olmadan belki maddi olarak değil ama manevi olarak cepten harcıyor ve o rakamlara yaklaşıyor benim gözümde..
Öğrencilerin okullardan nasıl kolay mezun olduğunu/edildiğini biliyoruz. Öyle pembe düşlerle ‘ama çok kaliteli hocalarımız da var’ demek gerçeği değiştirmiyor. Bu denli fazla mimarlık fakültesi ve bu denli fazla öğrenci kolayca mezun oluyor. Sonra da her mezuna ayda 12 TL ödemeleri karşılığında dondurma dağıtır gibi imza yetkisi veriliyor. Bu konuda benim kendimize saygım yok. Ödüller daha fazla olmalı, maaşlar daha fazla olmalı, gelirler yüksek olmalı, business class da talep edilmeli ancak karşılığında da bazı niteliksel elemeler olmalı.
***
Bu arada maket ve 3D işlerinin ücretlerinin yüksek olduğunu düşünmüyorum. En basiti, görselleme için 3 farklı program kullanıyor olsa işi verdiğiniz ofis ya da kişi, bu programların orijinal yazılım olduğunu, kullanılan bilgisayarın donanımsal özelliklerinin yüksek olması gerektiğini, ve hız yüzünden birden fazla bilgisayar kullanması gerektiğini unutmamak gerek. Performans ve teknoloji bakımından bu bilgisayarların periyodik olarak yenilenmeleri gerektiğini de not olarak ekleyeyim. Vergisi ve karı ile bu ücretler gayet normal. Maket zaten el emeği, göz nuru.
Tolga Şentürk için: Kesinlikle doğru soru. Ama ödüllerin neden düşük olduğunun cevabı da yine kendi sorunuzda. Hepsi birbirine bağlı bu meselelerin.
Herkes olaya kendi penceresinden bakıyor ve yaşadıklarıyla karşılaştırıyor. Aslında ne kadar açık olursan ve olaya karşı tarafı incitmeden eleştirel gözle bakarsan, o kadar” meslek haini, mesleğine saygı duymayan kişi” ilan ediliyorsun. Hepimiz aynı ülkede yaşıyoruz ve biliyoruz ki, bu başka ortamlarda, başka olaylarda “vatan haini” kisvesine kadar gidiyor. Aslında burada yaşananlar da hayatın bir portresi gibi…
Ama bu kadar yorumdan sonra kafamda net olan tek şey şu:”Tahammülsüzüz!”
Birde, “Tüccarız.” Bazılarımız en azından. Talanı meşrulaştırmak için emek sömürüsü yapıp sonra konuşuruz. Bunu da atlamamak lazım.
Yarışmalarda verilen ödüllerde ciddi bir azalma var. Bunun nedenlerinin başında yarışmaların eski yıllarda olduğu gibi merkezi hükümet kurumlarınca değil daha çok yerel yönetimler tarafından açılması ile bu yerel yönetimlerin bazılarının gerçekten gücü olmamasının etkisi var.
Yarışmaya sadece “para kazanmak” için girilmez. Uzun uzun burada yazmak yerine bir görüş yazmalı belki bu konuda da.
İşte mimar yine kendi değerini düşürüyor. Meslektaşa, mesleğe hakarettir bu. Para için girilmeyeceği için hak ettiğini almasına gerek yok mimarın. Hainlik bu söylenen.