Yenikapı Projesi’nin Final Değerlendirme Raporu Yayınlandı

“Yenikapı Transfer Noktası ve Arkeopark Alanı Uluslararası Mimari Avan Projesi" Davetli Hizmet Alımı'nın final değerlendirme raporu yayınladı.

Raporda projeye yönelik genel beklentiler ele alınırken, her bir ekibin projeleri hakkında da değerlendirmeler yer alıyor. Rapor şu şekilde:

“1. İstanbul’un Yenikapı bölgesini kentsel planlama ve kentsel tasarım açısından düşünürken, çok zengin sayıda kentsel olanaklar ve her bir olanağın da pek çok esin kaynağı olabilecek seçenekleri vardır.

a. Bu bölgedeki yeni formülasyonlar için ilham kaynaklarından biri de, ortaya çıkartılmakta olan çok değerli arkeolojik buluntular ve bu alanda İstanbul’un tarihini derinleştirecek bir Arkeo-Park’ın düzenlenmesidir. M.Ö. 6000 yıllarından beri alanda toplanan Roma, Bizans Surları, antik liman ve inanılmaz zenginlikteki kültürel eserleri ile, Arkeo-Park bu bölgeyi farklı ve benzersiz kılmaktadır. Bu kesinlikle küresel ve kültürel açıdan duyarlı insan gruplarının dikkatini çekecektir. Ziyaretçiler burada inşa edilecek olan, “Kent Arşivi”nin de değerinden yararlanacaklardır. Dolayısı ile “Arşiv”in lirik birlikteliği ile arkeolojik alanı kaplayan buluntular ve doğal topografya çok önemle ve duyarlı bir biçimde dikkate alınmalıdır.

b. Diğer güçlü bir ilham kaynağı, üç farklı raylı sistemin bir araya geldiği “Raylı Sistemler Aktarma” noktasıdır. Gelecekte buradan her gün 1.400.000 ile 2.000.000 kişinin geçmesi beklenmektedir. Yeryüzünde birçok metropolün nufusuna eşit olan bu rakam etkileyicidir. Yolcuların ihtiyaçları rahatlık ve iyi geliştirilmiş destek sistemleri gerekliliği için dikkate alınmalıdır. Raylı sistem kullanıcılarından bazıları kullandıkları sistemi değiştirecek, bazıları Boğazı geçmek için deniz ulaşım araçlarına veya Türkiye’nin batısına gitmek için feribotlara ya da daha heyecanlı turlar için yolcu gemilerine geçeceklerdir. İnsanlar ve onları taşıyan araçların bu kompleks bağlantıları destekleyen doğru ölçekte imkanlara ve düzgün tesislere ihtiyaçları vardır. Fakat, biz Yenikapı’nın bir başka XXL (Mega) Alışveriş Merkezine ihtiyacı olduğunu düşünmüyoruz.

c. Kent ölçeğinde alanı düzenleyen diğer bir davranış biçimi, Yenikapı’da yer alacak konserler ve diğer toplu organizasyonlar gibi yoğun aktiviteler nedeni ile alana gelmesi beklenen ziyaretçilerin sayısına bağlı olabilir. Bu ayrıca deniz kıyısında geceleri yapılabilecek olan etkinlik ve konser olasılıklarını da akla getirmektedir.

d. Buna rağmen bazen ziyaretçiler sadece Yenikapı’yı ve Tarihi Yarımada’yı tanıdıkları birini görmek için ya da iş için geleceklerdir. Gitmek istedikleri yere otobüs, tercihen servis (shuttle-mekik), taksi ile veya yürüyerek gideceklerdir. Bu insanlar ve bu alanda çalışanların ne olursa olsun Yenikapı’ya arabalarını getirmeleri özendirilmemelidir. Burası kent kültürü ile içiçe bir toplu ulaşım noktası olacaktır.

2. Öneriler, halkı, yaşlılar, çok gençler ve özürlüler dahil, etkinliklerini yapmak için yürümeyi tercih etmeleri durumunda destekler biçimde olmalıdır. Rahat yürüyebilmeleri için, yıl boyu hava şartları ciddi bir şekilde göz önüne alınmalıdır. Bütününde yaya yolları, kaldırımlar vb., bütün mevsimlerde yayalar için konforlu güvenli olmalıdır.

3. Tarihi Yarımada’da yeşil alanlar, ulaşım sistemleri, kıyı tasarımı, kent simgelerinde olduğu kadar ulaşım sistemlerinin kullanımı yoluyla, bağlantı sistemlerinde ya da görsel bağlantılarda belirli süreklilikler vardır. Yenikapı önerileri sürekliliklere gönderme yapmalı ve saygı göstermelidir. Zorlayıcı yeni kentsel dokular ile onları zorlamalıdır.

4. Sahil, deniz kenarı, deniz kenarındaki yürüyüş yolu, küçük limanlar, iskeleler, bunların hepsi kentsel planlamanın anlamını ortaya çıkaran kentsel tasarım elemanlarıdır. Bunlar ayrıca kullanıcıların gelecek yıllarda değerini daha fazla takdir edeceği kentsel mimariyi de biçimlendirirler. Tasarım üslubunda cesaretlilik ile vurgulanan alternatif yorum gerektirmektedir.

5. Benzer bir şekilde Aksaray Meydanı’nın da, daha özenli ve ilham veren bir tasarım yaklaşımına ihtiyacı vardır. Tarihi Yarımada içindeki ölçeği kadar kullanım talepleri de yeniden tanımlanmayı gerektirmektedir.

6. Aksaray Meydanı, Yenikapı raylı sistem aktarma noktası ile deniz limanına bağlanırken, İnebey Mahallesi ve Yalı Mahallesi’nden geçmektedir. Her ikisinin de ani ve hızlı kentsel dönüşüme uğraması beklenmektedir. Tasarımcılar ve plancılar, bu değişimi uygulama ve tasarım yönetimi önerileri ile yönlendirmeli ve biçimlendirmelidir.

7. Alandaki tesislerin ve binaların enerji gereklilikleri iyi bir biçimde tanımlanmalı ve hesaplanmalıdır. Kamu/Özel Ortaklığı ile sürdürülebilir çözümler yaratmak için planlama ve tasarım yolu ile olası önlemler alınmalıdır. Kentsel peyzaj planlaması ve tasarımı bu konuda en büyük yardımı sağlayacaktır. Yenikapı bölgesi, sosyal ve doğal ekolojiler de dâhil olmak üzere “Ekoloji Dostu” (Çevre Dostu) olmalıdır. Ekoloji, enerji bilinçli tasarım olduğu kadar sağlıklı çevreleri de içeren doğal destek sistemlerini de kapsamaktadır.

8. Yukarıda özet olarak bahsedilmiş olan erişilebilirlik, emniyet ve güvenlik, tasarım boyutları, çok önemli kentsel tasarım konularıdır. Önerilerin bu boyutları ele almış olması beklenmiştir.

9. Kentsel Tasarım yönlerine daha doğrudan yönelinmesi de önemli olan konular:

a. Yerel Yönetim tarafından kuvvetle destekleniyormuş gibi görülen, sahil karayolunun yeraltına alınmasının sorgulanması,

b. Müze için güçlü görünürlükte bir nesne- bina olmasının arzu edilip edilmediğinin (Prestij ve bütçesinin bulunabilmesi nedenlerinden dolayı) sorgulanması,

c. Sahilden iç kesimlere kadar yeşil alanların sürekliliğinin sağlanmasının sorgulanması (yani büyük bir park olarak yapmak için),

d. Mevcut feribotun otomotiv bileşenlerinin alan dışına taşınma potansiyelinin sorgulanması

Seçici Kurul aşağıda belirtilenleri anlamaya ve değerlendirmeye çalışmıştır:

a. Her tasarım ekibinin sundukları kentsel planlama ve kentsel tasarım önerileri ile Tarihi Yarımada ve özelinde Yenikapı Alanına ilişkin incelemeleri ve hedefleri,

b. Her grubun kentsel tasarım ve mimari hedefleri ve değerlendiricinin beklentileri ve

Yukarıda söz edilenlere kısaca dokunurken her projede özel noktalara değinen yorumlarımız aşağıdadır:

1. EMRE AROLAT MİMARLIK: YENİKAPI
a. Filmde, analiz adımlarının ve konseptin nasıl geliştirildiğinin gösterilmesi kadar fiziksel olarak karşılığının geliştirilmesi de çok iyi sunulmuştur. Fakat sunulan proje önerisi, alanın ve film ile yapılan analizin vaat ettiklerini karşılamamaktadır.

b. Ana fikir kurumsal olmayan ucu-acık ve şeffaf bir yapıya sahip olmaktır. Bunun konfigürasyonu (kesitte) ulaşım sistemleri ve Kent Arşivi arasında, mimarisi ile geliştirilen kentsel bir doku olarak bir platform üzerinde başlamaktadır. Bu yavaşça gelişecektir. Dokusal yapının zenginliği, ana mekanların hacimleri ve aralarda yer alan form ve mekanlar ile yaratılmıştır. Sonra onları bağlayan saçaklar bulunmaktadır. Bu oldukça kabul edilebilir kavramsal bir öneridir, ancak önerilen üst yapı sonuç ürün olarak dünyanın her yerinde rastlanabilecek standart bir mekan (mekanı olmayan yer/ non-place) önerisidir (kabul edilebilir bir fikir). Mekanın, göreceli olarak çok sayıda küçük yapılar ile belirginleştirilmiş olması onu, daimi ve önemli derecede belirgin bir yer olarak göstermiş ancak Seçici Kurul tarafından Tarihi Yarımada’nın bu özel noktası için uygun olmadığı düşünülmüştür. “Non-place” birimler olarak tasarlanan, doğaları gereği geçirgen ve şeffaf olmaları beklenen yapılar, çok kuvvetli bir şekilde görünür ve kalıcı birimler olarak değerlendirilmiştir. Bu yüzden de kavramsal olarak önerilen peyzaj içinde göze batmaktadır.

c. Şartnamede (Design Brief’) bir gereklilik olmadığı halde, deniz kıyısında orta katlı binalardan oluşan yeni bir kentsel doku önerilmiştir. Her ne kadar bu doku Transfer Merkezinin dokusu ile ilişkilenecekse de, söz konusu alanda, yaşayanların sayısını arttıracağından dolayı Şartnamede ‘te öngörülmemiştir. Bu kritik planlama ve tasarım hareketi yeni kentsel adaları oluşturarak bina stokunu anlamlı bir şekilde arttıracaktır. Aynı zamanda binaların altlarında garajları da vardır. Bu yerel trafikteki artış, hem insan kalabalığına neden olacak, hem de aşırıbir trafik yoğunluğu yaratacaktır.

d. Her ne kadar, bu yeni bina stoğu denizin çok yakınında ise de marina üzerinde yapacağı etki imgesel olarak gerektiği kadar geliştirilmemiştir. Öneri, deniz kıyısı yerine, başka bir yaya şemasını önemli olarak vurgulamıştır. Kennedy Bulvarı, araç trafiğinden temizlendikten sonra, “Ana Yaya Aksı” olarak işleyecektir. Bununla birlikte deniz kıyısı gelişimi ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Bu iyi bir seçenektir. Diğer gruplar önerilerini geliştirirken bu düşünceye değer vermelidirler.

e. Deniz bağlantıları ve Roma Limanı oluşumları için tasarım çözümleri sadece kavramsal olarak ele alınmıştır. Varolan önerilerin mekânın geçmişteki anlamı ile bağlantısının nasıl kurulacağının tam anlamıyla üzerinde durulmamıştır.

2. TABANLIOĞLU MİMARLIK
a. Grup, çok kuvvetli kentsel görselleştirme yöntemleri ile çok-boyutlu bir kentsel analiz yapmıştır. Gelecek yıllarda, bu grup tarafından hazırlanan dokümanlar Belediye tarafından farklı amaçlar için kullanılabilir.

b. Bununla birlikte, Yenikapı Aktarma Noktası’nın, 20. yy.’ın bir Avrupa kentinin (sunumda ortaya konulduğu gibi) ana istasyonu gibi inşa edilmesi, önerinin temel varsayımlarından biridir. Ancak Brief’de belirdildiği gibi, bu alan çok doğallaştırılmış ve çok etkileyici bir Arkeo-Park olarak, hatta kentin tek Arkeo-Parkı olarak, kentsellikten uzaklaştırıldığı için böyle bir düzenlemeyi kaldıramayabilir.

c. Fakat bütün bunlar hem Tarihi Yarımada’yı besleyecek, hem de ondan beslenecektir. Bununla birlikte aktarmalar için gerekli herhangi bir düzenleyici mekan düzenlemesi yoktur.

d. İyi biçimlendirilmiş deniz-iskeleleri bulunmaktadır, fakat denizin etkileri nedeni ile düzgün bir şekilde işlemeleri mümkün olmayabilir. Bu durumda, mevcut iskelenin konuşlandırılması iyi bir örnek olarak alınabilir. Yeni bir eğlence ortamı yaratacak olan ek bir “Lido” önerisi vardır. Bununla birlikte, deniz kıyısındaki yaya yolu iyi bir şekilde düzenlenmemiş ve “Lido” işlevi ile de bütünleşmemiştir.

e. Erişilebilirliğin arttırılması için daha üst bir seviyede giden bir yaya platformuna ihtiyaç vardır.

f. Yeşil park, kavramsal bir model önerisine doğrudan gönderme yapmamaktadır.

g. Yalı Mahallesi için yeni bir dönüşüm modeli önerisi eksiktir.

h. Mustafa Kemal Bulvarı gizemli bir kentsel bileşen olarak bırakılmıştır. Kimi başka önerilerin tersine hala kentsel alanı ikiye bölmektedir.

i. Tramvay ve yaya hareketlerinin aynı seviyede olması güvenli olmayabilir. Ayrıca, kara ve deniz birleşimlerinde yer alan kenar detayları güvenlik ve emniyetl açısından sorunludur.

j. Proje kavramsal veya tasarımsal olarak Arkeo-Park’a odaklanmamıştır. Arkeolojik değerlendirme istenilen düzeyde değildir. Herhalde buna bağlı olarak Kent Arşivi Binası da iyi bir şekilde geliştirilememiştir.

k. Makro düzeydeki bitkilendirme fikirleri iyidir. Mikro düzeydeki peyzaj tasarımı ise hiç geliştirilmemiştir. Yeşil peyzaj projesi çok zayıftır.

l. Alanın çevresindeki dönüşüm kuralları iyi bir şekilde tanımlanmamıştır.

3. SELGASCANO (ESTUDIO CANO LASSO + DB MİMARLIK)
a. Ekibin disiplinler arası çeşitlilik düzeyi alana özgü danışmanları kapsamamaktadır. Ev sahibi ülkeden danışman veya proje ekibi katılımcıları eksiktir. Bu eksiklik de öneriye de iyice yansımıştır.

b. Projede, alanda yer alan neolitik döneme ait kulübelere gönderme yapılmaktadır (özellikle de biçimsel olarak nehir yatağı kazılarından kurtarılanları andıranlara) ve model olarak kullanılan biçimin bu formların kavramsallaştırmasına çok iyi uyduğu iddia edilmektedir. Bununla birlikte sunum, önerilen sistemin yeni bir genel inşaat sistemi olarak diğer alanlarda da kullanıldığını ve geliştirildiğini göstermektedir. Bu sistemin, alana uygulanma biçimi yeni bir topografya yaratmak amacıyladır. Kullanılabilir alanların iç kesimleri, Aktarma Binası ve müze olarak işlev görecek gerekliliklere yönelik bölümsel kapasitelere sahip değildir. Bu anlamda, bu tip mekanlar için önerilen hamamların tavan penceresi, bir tür hafif bir “Oryantalizm” olarak ele alınmıştır. İstenilen binaların sosyal olarak hamamlara nazaran daha açık olacakları ve bunun gibi sosyal olarak aktif olan binaların çok sayıda insana hizmet vereceği göz önüne alındığında, binanın kabuğunun daha geçirgen ve dışarısı ile daha etkileşim içinde olması gerekmektedir.

c. Projede, alan için gerekli olan esneklikten çok, yapısal bir model olarak önceden düşünülmüş soyut sistemin geliştirilmesine önem verilmiştir. Belki de iki ya da üç sistemle alanın ihtiyacı benzer bir anlayışlar sağlanabilir. Bu alanın gereklilikleri ile ilişki kurmayan bir kavramsal- kentsel peyzaja yönelik bir başlangıçtır.

d. Alanın arkeolojik özelliklerinin anlaşılmasının yanında onların irdelenmesi de böylesine önemli duyarlılığa sahip buluntular için, beklenen düzeye getirilememiştir.

e. İklimsel önlemler olarak, sadece hava sıcaklığı basıncına yönelik olarak, genellikle de 28C’den aşağıya düşürmek için ele alınmıştır. Kış mevsimindeki nemin etkisine değinilmemiştir. Ayrıca peyzaj tasarımında çevrenin kışın kullanımından bahsedilmemektedir.

f. Alan, tasarım grubundan çok yüksek düzeyde bir çeşitlilik talep etmektedir. Dağa benzeyen kubbe sistemleri ve binaya benzeyen diğer sistemler duruma hitap etmemektedir. Her ne kadar özellikli alanlar inşa edilmiş olsa da, belki de peyzaj ile daha fazla ilişkisi olan modeller gerekmektedir.

4. FARRELLS
a. Öneri bütününde, Tarihi Yarımada içindeki kentsel durum kadar onun İstanbul’daki bağlantılarının çok iyi hazırlanmış bir analizidir. Uluslararası benzer ölçekteki diğer projeler için kavramsal çalışma ile iyi desteklenmiştir.

b. Kavramsal yaklaşım ciddi kentsel planlama stratejileri ve ilişkili kentsel teknoloji önerileri ile yapılandırılmıştır. Fiziksel yorumlar da çok iyi bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Alanda çok sayıda otobüs durağı önerisi (zemin seviyesinde) sadece nüfusun geneli için değil aynı zamanda ve özellikle de yaşlılar, özürlüler ve çocuklar için çok iyi bir stratejidir. Bu hizmet ve toplu taşıma biçimi şiddetli hava şartları dönemleri için de son derece önemlidir.

c. Sunum sırasında yapılan, “alanın tamamında tek bir fikrin zaman içinde kullanılamayacağı”nı öne süren açıklama önemli bir uyarıdır. Gelişim stratejisi alanın tamamı için tek bir fikir yerine bu değişim fikrini izleyecektir. Bir dizi farklı gelişim kapasiteleri önerisi de (belki de birçok farklı yatırımcı için) iyi bir fikirdir. Bunun arkasında yer alan kentsel gelişim önerisi ilginçtir ancak Brief’de istenilmemiştir.

d. Sürekliliği olan bir kıyı düzenlemesine yapılan gönderme önemlidir. Ancak gösterilen varolan kentsel deniz bağlantıları çeşitli kurumları ilgilendiren bir çalışmadır ve iyi bütünleştirilmemiştir.

e. Yukarıda (c) ve (d) maddelerinde belirtilen noktalar, ne yazık ki önerinin problematik doğasını da oluşturmaktadırlar. Bu da alana ve çevresine çok yüksek bir seviyede nüfus getirmektedir. Belediye ve plancılar aslında nüfusu azaltmayı istemektedirler. Önerilen projenin kıyıda getirdiği gelişme dünyadaki diğer kıyı gelişmeleri ile benzerlikler göstermektedir. Bu özel alan kendine özgü çözümler gerektirmektedir.

f. Peyzaj düzeni yapılmış çatı ve teraslanmış alanlar iddia edildiği kadar iklim dostu değildir. Sonuç olarak ortaya çıkan peyzaj kullanıcı dostu olamamakta ve kullanımdan çok kopuktur.

g. Öneri diğer projeler ve alanlar için önerilen modelleri kullanmaktadır. Yenikapı alanına yönelik bazı yeni modellerin geliştirilmiş olması gerekli idi.

h. Otel ve ofis binaları yapıları projelerin sahipleri tarafından tanımlanan hedefleri karşılamamaktadır. Mimarileri çok anonim gözükmekte ve Arkeo-Park Alanına ve Tarihi Yarımada ruhuna cevap vermemektedir.

5. EISENMAN MİMARLIK + AYTAÇ MİMARLIK: “KARELENMİŞ ARKEOLOJİ”
a. Palimpsest (silinip üzerine yeniden yazılmış parşömen yada yeniden kazınmış gravür kalıbınaki geçmiş izleri) kavramını kullanmak bu görevin doğasında vardır ve bu projede çok iyi geliştirilmiştir. Sadece bir analiz olarak değil, aynı zamanda Arkeo-Park’ın çok güçlü varlığına bağlı olarak yeni kentsel dokuların geliştirilmesi için de kullanılmıştır.

b. Transfer ve arşiv yapılarını alt kotlara oturtarak az katlı binaları ile, Tarihi Yarımada için güçlü ve düzeni bozmayan bir mimari yapının varlığı göz ardı edilerek iyi bir çözüm önerisi üretilmiştir. Bununla birlikte, bir dizi çok sınırlandırılmış mimari kesitler ile de elde edilebilirdi. Eğer proje kesitleri geliştirir ve mimari düzenin kendine özgü ifadeleri de geliştirilebilirse, zenginleştirilebilir.

c. Roma duvarları, kısmen batık olan ve bir şekilde kayıp olan orijinal duvarı yerinde yenileyen duvar yapısı ile çok iyi vurgulanmıştır.

d. Binalar ve topografyanın kentsel yorumları, peyzaj tasarımı ve de sonuç olarak ortaya çıkan yeni topografya, antik duvarlar ve deniz ile de iyi bir etkileşim içindedir. Bu sonuçta yapılanmanın çelişkili bir öneri olmasını engellemiştir. Kent Arşivi/Müze Binası ve toplu taşıma odağı arasında her iki tarafı da yumuşatan esnek donatılar yer almaktadır.

e. Toplu taşıma ve erişilebilirlik gibi kentsel boyutlar ile ilgili çalışmaları iyidir. Bisiklet için yaratılan olanaklar, önerildikleri şekli ile çok iyidir ve bu yol sistemleri çok güvenlidir.

f. Arkeolojik Rapor’da benzer şekilde çok iyidir. Buluntuları ve değerlendirilmelerini ve yeniden inşa etme seçeneklerini çok sürdürülebilir biçimde ortaya koymuştur.

g. Kıyı kenarının yeniden biçimlendirilmesi ile sahil çok iyi bir şekilde tasarlanmıştır. Liman iyi bir marina tasarımı ile uzatılmıştır. Diğer bir güzel davranış ise denizi çok estetik bir şekilde karanın içine yönlendirmektir. Her ne kadar kara ve deniz arasındaki ilişkiler çok yenilikçi bir şekilde yeniden inşa edildiyse de, kıyı kesiminde yaya kullanımı minimal olarak tanımlanmıştır. Kış ve yaz dönemleri kullanımları göz önüne alınmamıştır.

h. Kuzey ve güney geçişler çok iyi yapılmıştır. Fakat geçiş, iklimi kontrol amaçlı peyzaj tasarımı veya araçlar açısından iyi tasarlanmamıştır.

i. Arkeo-Park üzerindeki yaya hareketi de çok iyidir. Her anlamda yeni kentsel peyzaj deneyimleri bulunmaktadır.

j. Yatırım için önerilen model bir Kamu-Özel Ortaklık modeli şüphesiz iyi bir seçenektir.

k. Öneri çeşitli uzmanların katkıları ile ve çok boyutlu çözüm önerileri ile, Yenikapı’nın tarihsel çerçeve içinde kentsel gelişmenin önemli bir örneği olmasına yönelik olarak geliştirilebilir.

6. FRANCESCO CELLINI Insula – HÜSEYİN KAPTAN Atelye 70
a. Bu öneri hem eski modelleri hatırlatan, hem de yeni seçenekler üreten, iyi düşünülmüş yeni kentsel dokular ve deneyimler sağlamaktadır.

b. Önerinin bir güçlü yönü de ayrıca arkeolojik alanın çok iyi yorumlamasıdır. Peyzaj önerileri yeni geliştirme modellerini olduğu kadar Arkeo-Park önerisini de onurlandırmaktadır.

c. Kentsel öneri, genel olarak normal kentsel dokudan Arkeo-Park’a geçişi küçük hareketler ve yatıştırıcı kentsel eylemler ile gerçekleştirmektedir. Kent dokusu ile Arkeo-Park arasında yer alan Kültürel Park; iki ölçek arasındaki geçiş açısından iyi bir yoldur. Bir dizi avlu etrafında tasarlanan tek katlı yapı olarak önerilen tasarım, çimlendirilmiş ve çiçeklendirilmiş çiçek bahçelerinin arasında duran, meyve bahçelerine benzetilerek yaratılmıştır.

d. Ağaç gruplarının kentsel tasarımı da çevre ile ilişkili tesisleri destekler bir biçimde iyi yerleştirilmiştir.

e. Mevcut ulaşım sistemleri ve yeni servis sistemleri arasında iyi bir ayırım önerilmiştir. Ana bulvarların yer altında ve yerel trafiğe hizmet eden ikincil derecede yüzey bulvarları ağının olması iyi bir fikirdir.

f. Aksaray Meydanı için önerilen yapı çevresindeki alana hizmet etmek ve onu dönüştürmek üzere önerilmiştir. Bu, semtin tamamını yeni ve yüksek enerjili bir alana dönüştürecektir. Bununla birlikte, tesis ve tasarım yönetimi önerileri eksiktir.

g. Roma Limanı’nın varlığını yansıtan ve su yataklarının kullanımı yolu ile deniz-duvar ilişkilerinin simülasyonunu öneren iki öneriden biridir.

h. Yeni marina ve “Lido” önerileri marinaların güvenlik ve emniyet standartları ile aynı çizgidedir. Yeni adanın oluşumunun ve atık su arıtma tesisinin önerilmesi geniş rekreasyon alanları sağlamaktadır ancak tasarım anlatımları aynı statüde değildir.

i. Filmdeki bina ve onun bazı kesitleri alanın insani tavrını doğrulamamaktadır. Yapının büyük arkeolojik nefi kesitte karşılığını bulmamıştır. Nefin ortasındaki odalar kullanılmaz duruma gelebilecektir. Müze binasının yüksekliği 25 metredir ki bu Tarihi Yarımada’nın zemin ilişkileri tartışmaları açısından kritik olacaktır.

j. Binaların yüzeylerinin antik buluntuların enkazları ile işlenmesi ilginçtir. Fakat yönetim açısından fizible olmayabilir.

k. Bu öneri, Yenikapı projesinin tüm gerekliliklerini iyi bir yaklaşım içinde ele alan diğer bir proje olmasının yanı sıra, Yenikapı’nın her arazisi için alternatif çözümler sağlamaktadır. Bununla birlikte, Projenin geliştirilip, önerilen binanın yeniden tasarlanması gerekmektedir.

7. MVRDV ve ABOUT BLANK + ARCADIS + MSP: “ISTANBUL YENİ KAPI”
a. Bu grup, Tarihi Yarımada’ya ilişkin uygun bir analiz yapan ve odak noktası olan alanlar ile bağlantılarını gösteren nadir gruplardan biridir.

b. Yenikapı alanındaki bölgesel bağlantıların kimlikleri parçaların kavramsal olarak markalaştırmasını sağlamaktadır. Vizyon, sunum ve inşa edilmiş çevre ilişkileri belirgin bir şekilde verilmiştir.

c. Projenin kendine özgü iyiliği, kuvvetli bir kuzey-güney ekseni (aks) oluşturmuş olmasıdır. Bu eksen yalnız yollar ile tanımlanmamış, aynı zamanda Aksaray Meydanı’nı hızlı transfer noktalarının kara bağlantı sistemi ile ve de deniz bağlantısı ile birleştiren ve kısmen kavramsal olan kentsel plato ile de tanımlanmıştır.

d. Transfer Merkezi’nin, Arşiv Binası’nın ve kazı noktalarının ve de onları birleştiren Meydan’ın (Plaza) yapay deliklerini kullanarak yeni bir yapay topografya yaratmıştır. Bu, sunum filminde ve çizimlerin bazılarında daha net olmasına rağmen, plan bu yeni el değmemiş yapay topografyaya gönderme yapmamaktadır. Ancak parçaların rastgele peyzajını göstermektedir.

e. Proje açısından girişte bahsedildiği üzere kıyı kesimi, bu istisnai yer için özellikli olmasından dolayı çok önemlidir. Öneride Tarihi Yarımada’nın neredeyse çoğunluğunun Güney Sahil’in kentsel tasarımı eksiktir.

f. Peyzajın iklimsel formülasyonları ana ulaşım aksı açısından ve bağlantı seçenekleri açısından İstanbul’un ikliminin çok yumuşak olduğunu kabul etmektedir. Bununla birlikte, İstanbul yılın 5 ayında şiddetli kış şartlarına sahiptir ve alan bu durumda, son derece önemli işlevleri bir yana, dış kullanımlara da sahip olamayacaktır. Bu durum aynı zamanda şiddetli yaz hava şartları için de geçerlidir. Alan yılın 6-7 ayı kullanılamayacaktır. Arkeolojik odak noktaları için iklimsel denetim öğeleri de eksiktir.

g. Ulaşım modelleri açısından; bazı noktalarda yaya ve tren dolaşım sistemleri arasında, yayaların özgür ve güvenli hareketlerine engel olan aynı seviyede geçişler bulunmaktadır.

h. Yeraltı otoparkı Arkeo-Park’ı olumsuz etkileyebilir. Binalar ve kazı alanları arasında kalan mekanlar yapay topografya gibidirler.

8. MİMARLAR VE HAN TÜMERTEKİN, HASHIM SARKIS STUDIOS: “YENİHAT”
a. Bu önerinin filmi ile katılımcılardan üzere müellif ve izleyici arasında (değerlendiriciler dahil) iyi bir iletişim geliştirmek, önerinin ruhunu ve hikayesini anlamak ve tadına varmayı talep edilmekteydi. Bu durumda, bu amaç ile üretilmiş film bu gereklilikleri sağlamamaktadır. Çok kısadır ve öneri tasarımın veya önerilen yaşamın ruhunu yansıtmamaktadır.

b. “Yenihat” alandaki tüm fikirleri bütünleştirmek için önerilen yeni bir yapısal fikirdir. Bu doğudan batıya, Cerrahpaşa’dan İDO Terminali’ne uzanan yeni bir hareket sistemidir. Roma ve Bizans duvarlarını yansıtmaya çalışan bir fikirdir. Fark, önceki duvarların Tarihsel Yarımada’yı çevreleyen karmaşık doğal güçlere karşı oluşturulmuş olması, bu önerinin ise iki nokta arasındaki en kısa mesafenin bir doğru olduğu fikrinden biçimlenmiş olmasıdır.

c. “Yenihat”ın iyi yanı bütün alana bakıldığında yayalar için çok etkileyici bir gezi yolu (promenade) sağlamış olmasıdır. Buna rağmen gezi yolu yer üstündeki farklı işlevlerle bütünleşik olarak biçimlenmemiştir.

d. “Yenihat” tren seviyesinde acil yürüyüş yolları olmayacak derecede çok dar bir yapıdır, ve zemin seviyesinde trenler olduğu için, duvar gibi bir cephesi vardır. Zemin seviyesindeki geçişlere yönelik herhangi bir açılım sunmamaktadır. Bu nedenle Doğu ile Batıyı bağlamaya çalışırken, Güney ve Kuzey aksında kentsel alanı ikiye bölen gerçek bir duvar oluşturacaktır.

e. Öneri arkeolojik duvarların etrafındaki alanın araştırma için kazılmasını fakat yeniden kapanmasını önermektedir. Bu alanda çok güçlü bir görsel ve kültürel çekimin kaybedilmesine neden olacaktır.

f. Seçici Kurul’un anlamakta zorlandığı temel nokta, arkeolojik buluntuların ve Arkeo-Park kavramının ve Arşiv Binalar’ının çok hafif bir şekilde ele alınmış olması ve sonuçta, kavramsal projenin Arkeo-Park’ın kamusal gelişme alanına dönüşmesini önermesidir.

g. “Yenihat”ın Güney kesimi iyi bir şekilde geliştirilmemiştir. Bu da iyice geliştirilmemiş bir deniz kıyısı önerisini getirmektedir.

9. MECANOO MİMARLIK + CAFER BOZKURT MİMARLIK
a. Bu proje önerisi, proje alanının kentsel mekanını analiz ederken, etkileşimlili (interactive) bir biçimde Yenikapı Proje Alanının ve Tarihi Yarımadanın gereksinimlerine de yanıt vermektedir.

b. Proje alanındaki yeni gelişmeler açısından, Roma Limanı ile alanda bulunmuş olan öğelerin bir arada değerlendirilmiş olması, çok takdir görmüştür. Su unsurunun , Arkeo-Park Alanı içerisinde ve de alanı sınırlayan bir öğe olarak kullanılmasıyla yapılmıştır. Aynı zamanda da, Kent Arşivi’ni de çok etkin bir biçimde kapsamaktadır.

c. Aksaray ve Arkeo-Park’ın yorumlaması iyi yapılmıştır. Bununla birlikte Aksaray Alan’ı için önerilen mega-yapı, çevresi üzerinde güçlü dönüşüm etkileri yaratabilir. Yine de, ana geçiş yollarını yeraltına ve yalnız yerel trafiği zemin üstüne almak çok etkili bir öneridir. Aynı zamanda, bu noktada yeraltı otoparkını da bulundurmak iyi sonuçlar verebilir ama aynı zamanda çekim alanı oluşturarak ve trafik tıkanıklığını da arttırarak, çevresi için olumsuz sonuçlar da doğurabilir. İyi ve ayrıntılı düşünülmesi gereken bir konudur.

d. Peyzaj modellemesi, buna rağmen, çeşitlendirilmemiştir ve kaplamalı alanlar, yeşil alanlar ve sergi alanları için aynıdır. Doğal olarak, peyzajın bir başka orta ölçekli gelişimi olarak Langa Bostanı Alan’ı net bir şekilde geri getirilmiştir.

e. Transfer-ticaret alanının ve Arşiv Binası’nın uzun kütlesinin etkisini değerlendirmek zordur. Bir yandan da bu tek bir bina değildir. Cephesi bir dizi yapı için pencere düzeni olarak işlev görmektedir. Bu nedenle, gerçekte daha geçirgen gözükebilir. Öte yandan, bu detaylandırma uzaktan görülmeyebilir ve böyle bir form, yüksekliği ve uzunluğu ile Tarihsel Yarımada arka planının önünde, ön cephe yapısı olarak tartışmalara neden olabilir. Buna rağmen, böyle bir tarihsel çerçeve içinde 21. yy.’ın bir “Odak Noktası” olacak bir yapı tasarlanıp önerilebilir. Fakat bu işlem yoğun deneyimsel çalışma ve kamusal tartışma gerektirecektir.

Yukarıdaki değerlendirmelerin sonucu olarak, Seçici Kurul aşağıdaki projelerin gelecekteki gelişimler için ele alınması gerektiğine karar vermiştir.

1. EISENMAN MİMARLIK +AYTAÇ MİMARLIK,
2. FRANCESCO CELLINI Insula – HÜSEYİN KAPTAN Atelye 70
3. MECANOO MİMARLIK + CAFER BOZKURT MİMARLIK

Seçici Kurul’un bu dökümanın girişinde belirttiği Yenikapı Proje Alanı’na ilişkin görüşlerine bağlı olarak, her üç gruptan da önerilerini yeniden çalışmaları istenebilir.”

Sürecin bundan sonra nasıl ilerleyeceği İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından belirlenecek. Seçilen bu 3 projeden hangisinin uygulanacağına ya da nasıl uygulanacağına İBB karar verecek.