Yenikapı Taksim’e rakip olacak

Yapımı devam eden projelerle İstanbul ulaşımının odak noktası haline gelen Yenikapı, çok yakında yeni bir kent merkezi olarak Taksim'e meydan okuyacak.

İstanbul’daki kentsel dönüşümün en önemli etaplarından biri olan Marmaray’ın kalbi olarak tasarlanan Yenikapı’yı yalnızca bir transfer noktası olmaktan çıkaracak düzenlemede artık son aşmaya gelindi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Ulaştırma Bakanlığı İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı’nın başlattığı projeyi devam ettirerek yedi uluslararası mimarlık grubuna ‘Yenikapı Meydan Projesi’ için geçen hafta davetiye gönderdi. Böylece Yenikapı için takvim işlemeye başladı.

Şimdi davet edilen yedi mimarlık grubu arasında bir yarışma yapılacak ve birinci seçilen grubun projesi, İstanbul’un neolitik dönemdeki merkezi olduğu Marmaray kazılarıyla ortaya çıkan Yenikapı’yı şekillendirecek. Proje tamamlandığında ise İstanbul, yerleşik yaşamın filizlendiği, Roma’nın en ihtişamlı yıllarının limanını yeni bir şehir merkezi olarak geri kazanacak.

Birkaç gün önce projenin seçici kurulunda yer alan ve Yenikapı’nın bir yarışma ile ihale edilmesi fikrini ortaya atan Korhan Gümüş’le Yenikapı’daki çalışmanın detayları üzerine görüştüm. Yarışmaya davet edilen mimarlık gruplarının hemen hepsinin uluslararası üne sahip büyük gruplar olduğunu söyleyen Korhan Gümüş’e göre projenin yarışma usulü ile ihale edilmesi konusunda şehir yönetimiyle uzlaşmaya varmak olumlu sonuçlar verecek ancak bu yöntemin Marmaray istasyonlarının hepsine birden uygulanamaması Marmaray’ın bütünselliği açısından iyi olmadı. Çünkü Marmaray gibi devasa bir ulaşım hattının geçeceği bütün istasyonlar tıpkı Yenikapı gibi yeni kentsel alanlar olarak ortaya çıkacak.

Yine de Korhan Gümüş’ün de altını çizdiği gibi Marmaray’ı vasat bir müteahhitlik işi, Yenikapı’yı bir alışveriş merkezinin projesi gibi gören bir anlayıştan bu noktaya gelinmesi en azından Yenikapı için önemli bir gelişme.

Yenikapı için davetiye gönderilen yedi grup arasında seçim yaklaşık beş ay içinde yapılacak. Beş ay sonra ortaya bir ‘avan’ yani ön proje çıkacak. Yenikapı’da inşaatın başlaması biraz daha zaman alacak.Yenikapı meydan düzenlemesinin finansmanı ise İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı’nın bu iş için ayrılan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bütçesine devredilen fondan karşılanacak.

Peki, proje tamamlandığında Yenikapı nasıl bir görünüm kazanacak?

Günde yaklaşık bir milyon 700 bin kişinin kullanacağı tahmin edilen Yenikapı Meydanı, demiryolu banliyö hattı, yapımı süren tüp geçit ve Levent, otogar, havaalanına uzanan metro ve hafif raylı sistem hattıyla İstanbul ulaşımının kesişme noktası. Ayrıca Bursa, Yalova ve Bandırma’ya hızlı feribot terminaliyle de İstanbul’un Marmara Denizi’ne açılan kapısı. Tıpkı Marmaray kazılarında bulunan Theodosius Limanı gibi. Henüz detayları belli olmasa da kesin olan bu meydanın araç trafiğinden arındırılarak tarihî kent kimliğin öne çıkartılacağı bir şehir planlaması yapıldığı.

Yenikapı’da tarihî kimliğin yansıtılacağı en önemli çalışma da ‘arkeopark’ olacak. Kazı alanında çıkan liman ve gemi kalıntılarıyla Yenikapı Metro İstasyonu’nun yakınında yer alan 100 ada olarak adlandırılan bölgede bulunan rıhtım, dalgakıran, kilise kalıntısı ve en önemlisi de neolitik dönemden kalma taş temel ve mezarlar bu arkeoparkta sergilenecek.