Yurt Dışında Öğrenim Görüp Türkiye’de Mimar Olarak Çalışmak

Yurt dışındaki bir okuldan mezun olup, Türkiye'de mimar olarak çalışmak için hangi koşulların sağlanması gerekiyor?

Arkitera Forum’da “serrothebadcat” isimli kullanıcımızdan gelen “Yurt dışındaki 3 sene eğitim veren mimarlık yüksek lisans programından mezun olup Türkiye’de mimar olarak çalışabilir miyim?” sorusuna cevap aradık.

Soruya genel olarak yaklaşıp, yurt dışında eğitim alıp, Türkiye’de mimarlık yapmak için neler gerektiğine bakılacak olursa, lisans programı derslerinin öncelikle Yükseköğretim Kurulu’nun “Yurt dışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği” doğrultusunda mezun olunan yükseköğretim kurumunun Türkiye’deki eşdeğer programının zorunlu derslerine denk olması gerekmekte. Eğer alınan eğitimde eksiklik tespit edilirse, kişi için tamamlama, uzaktan tamamlama veya seviye tespit sınavı gibi seçenekler yer alıyor. Yabancı uyruklu kişiler için de istenilen belgeler bu yönetmelikte ayrıca açıklanmış. Daha detaylı bilgi için “Yurt dışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği”ne buradan ulaşabilirsiniz.

Bunun yanı sıra pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de mimarlık alanında, yasa ile verilmiş yetkileri kullanabilmek için, Mimarlar Odası’na kayıtlı olmak gerekiyor. Mimarlar Odası Genel Merkezi’nin sitesinde “Üyelik” bölümü başlığında yurt dışında okul bitirmiş olan kişinin YÖK’den denklik belgesinin aslı istendiği belirtiliyor. Kısacası odaya üye girişinizi yapabilmeniz için öncelikle denklik şartını sağlamalısınız.

“Büro Tescil Belgesi Alma Koşulları” başlığı altında ise “TMMOB Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetleri Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği” gereği, kişinin Mimarlar Odası’nın öngördüğü meslek içi eğitimi almış olması ve üyelik aidatını ödemiş olması gerekmektedir. Bu konuda daha detaylı bilgiye buradan ulaşılabilir.

Ayrıca Mimarlar Odası Mimarlık Akreditasyon Kurulu (MİAK) tarafından yükseköğretim kurumları gönüllü olarak veya yetkili kuruluşlar tarafından zorunlu olarak olsun, mezun olan kişinin gerekli mesleki becerileri ve standartları sağlaması amacıyla bir değerlendirme yapılıyor. Farklı üniversitelerin eğitim programları çerçevesinde Mimarlık Akreditasyon Kurulu (MİAK) Yönetmeliği’ndeki kriterler, denklik değerlendirme kriterleri ile ilgili bir fikir verebilir:

“Değerlendirme Süreci ve Çalışma İlkeleri

Madde 10– Değerlendirme süreci; programlarının değerlendirilmesi talebinde bulunan kurumlarca hazırlanacak özdeğerlendirme raporunun Mimarlık Akreditasyon Kurulu’na sunulmasıyla başlar, değerlendirme ekipleri tarafından yapılacak ziyaret öncesi inceleme, ziyaret, raporlama ve Kurulun yetkinlik konusunda vereceği karardan oluşur. Gönüllü, şeffaf, adil ve objektif yürütülen bu süreçte eğitim programları analiz edilerek program değerlendirme ölçütlerinde yer alan genel ilkelerin sağlanıp sağlanmadığı tespit edilir.

Değerlendirme ölçütleri ve sürecin nasıl işleyeceği Mimarlık Akreditasyon Kurulu tarafından belirlenir.

Program Değerlendirme Ölçütleri

Madde 11– Program değerlendirme ölçütlerinin başlıkları şunlardır:

Programın felsefesi

Programın kompozisyonu ve yapısı

Mezunun kazanması beklenen bilgi ve beceriler

İnsan kaynakları

Öğrenme kaynakları (fiziksel kaynaklar)

Mali kaynaklar

Nitelik sağlama geliştirme

Öğrenci destek ve kılavuzluk

Ödüllendirme sistemleri

Yukarıdaki değerlendirme ölçütlerine göre programın güçlü yönleri, eksiklikleri, yetersizlikleri ve olumsuzluklar hazırlanacak bir rapor ile tespit edilir.”

Amerika’daki 3 senelik mimarlık yüksek lisans programlarında ise “lisans derecesi” verdiklerinden ve Mimarlar Odası Ana Yönetmeliği’ndeki İkinci Bölüm,

“Madde 7 — Odaya asil üyelik için aşağıdaki esasların yerine getirilmesi gerekir:
a) Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda olup, yurt içinde mimarlık eğitimi veren eğitim kurumlarından birini bitiren ya da yurt dışındaki mimarlık eğitimi veren kurumlardan mezun olan ve diplomasının denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan, böylelikle yasal olarak mimarlık mesleğini uygulamaya hak kazanmış her mimar, mesleki etkinlikte bulunabilmek için Odaya üye olmak ve üyelik niteliğini korumak zorundadır. Üyelik kaydında lisans diploması esastır.” maddesi uyarınca YÖK’ten programlar arası denklik sağlandıktan sonra, Türkiye’de mimar olarak çalışılabilir.